Wykończenie schodów żelbetowych z drewna, kamienia czy ceramiki?
Schody żelbetowe dają wiele możliwości przy wyborze materiałów. Od tego, jak będą wykończone, zależy nie tylko ich uroda, ale też bezpieczeństwo i trwałość
Materiałami najchętniej wybieranymi do obłożenia schodów żelbetowych są drewno, kamień i płytki ceramiczne. Rzadziej stosuje się wykładziny lub maluje schody farbą. W schodach żelbetowych odpowiedniego wykończenia wymagają poziome płaszczyzny, czyli stopnice, oraz pionowe – podstopnice. Często takim samym materiałem wykańcza się także cokoły – fragmenty ścian przylegające prostopadle do stopni. Stopnice pokrywa się materiałem nieśliskim i odpornym na ścieranie, natomiast podstopnice, o które najczęściej uderzamy czubkami butów, powinny być odporne na uderzenia. Ważne jest również, by schody można było łatwo utrzymać w czystości. Pamiętajmy też, by materiał, którym je wykończono, zapewniał użytkownikom bezpieczeństwo. W domu, gdzie są małe dzieci czy osoby starsze, powinny być wykończone materiałem jak najlepiej amortyzującym upadki. Jeśli dzieci często bawią się na schodach, powinny być one również ciepłe – wówczas najlepiej sprawdzi się drewno lub wykładzina. Ważne jest też, by były ciche. Dźwięki, jakie generują poszczególne materiały, mogą mieć wpływ na komfort mieszkania. Jeśli schody przemierzamy wielokrotnie w ciągu dnia, chodzimy po nich w butach, a zwłaszcza jeśli nie zakończyliśmy jeszcze wyposażania domu i czeka nas wnoszenie mebli, weźmy pod uwagę, że mogą się zniszczyć. Do wykończenia stopni nie wybierajmy wtedy miękkich gatunków drewna czy wykładzin.
Drewno – ciepłe i nastrojowe
Drewniane schody przywodzą na myśl nastrojowe wnętrza starych domów. Z racji wielu zalet doceniają je również właściciele nowoczesnych wnętrz.
Właściwości. Drewno jest ciepłe w dotyku, wizualnie ociepla wnętrze. Jest materiałem sprężystym, dobrze amortyzuje upadki. Chętnie stosuje się je ze względu na łatwość obróbki. Można je dopasować do każdego kształtu stopni, wykończyć nim zarówno stopnie, jak i podstopnice.
Elementy. Na stopnie schodów stosuje się lite drewno. Jest ono jednak wypierane przez drewno klejone warstwowo. Coraz częściej schody wykańcza się również elementami małoformatowymi, np. deską parkietową lub lamelkami. Wówczas stopnie nie mają nosków – przybierają bardziej kubiczną formę. Drewno na schody powinno mieć wilgotność 8-12%, I klasę lub oznaczenie literą E (exclusive) o prostoliniowym usłojeniu, bez sęków, pęknięć i przebarwień.
Rodzaje. Drewno na stopnie powinno być twarde i odporne na ścieranie. Chętnie wykorzystuje się dąb, jesion, buk, wiśnię lub orzech oraz znacznie od nich twardsze: tek, ipe, iroko, merbau, kempas i bambus. Tam, gdzie natężenie ruchu jest małe, np. na schodach prowadzących na strych, sprawdzi się drewno sosnowe lub świerkowe.
Kolory i faktura. Wielu inwestorów wybiera drewno z powodu jego naturalnego koloru i usłojenia. Duże możliwości stwarza użycie drewna egzotycznego w bogatej palecie barw: od bieli, poprzez żółcie, czerwienie, brązy, oliwkę, zieleń, po głęboką czerń. Ale schody z drewna można również pomalować lub zabejcować, nadając im w ten sposób zupełnie inny kolor, wydobywając albo zacierając usłojenie.
Zabezpieczenie. Schody, które będą intensywnie użytkowane, warto zabezpieczyć lakierem poliuretanowym, chemoutwardzalnym lub olejem typu high-solid.
Kamień – splendor i elegancja
Schody z marmuru lub granitu kojarzą się raczej z wnętrzami stylowymi, a ostatnio także nowoczesnymi rezydencjami. W małym domu kamienne schody mogą przytłaczać.
Właściwości. Kamień jest materiałem ciężkim i zimnym, ale łatwym do utrzymania w czystości. Wybierany na stopnice powinien być twardy, a tym samym odporny na ścieranie.
Rodzaje. Warto stosować kamienie drobnoziarniste, takie jak granit, bazalt, twardy piaskowiec, a także marmury kalcytowe (o dużej twardości). Granit jest materiałem podatnym na polerowanie, co zwiększa jego walory dekoracyjne. Modny jest także trawertyn, można go stosować, jeśli jego naturalne otwory wypełni się specjalną masą do szpachlowania kamieni. Stopnic lepiej nie wykańczać kamieniami porowatymi, miękkimi i trudnymi do utrzymania w czystości, takimi jak wapienie czy miękkie piaskowce. Płytki kamienne przeznaczone na okładziny schodów mają grubość do 3-4 cm.
Kolory i faktury. Największą gamę barw i faktur mają marmury i granity. Marmur może być jednolity lub bogato żyłkowany. Najczęściej spotyka się rozbielone beże i szarości, coraz więcej jednak jest marmurów w różnorodnych odcieniach pomarańczu, błękitu, zieleni. Granit, poza popularnym zestawieniem typu sól i pieprz, może przypominać bogato żyłkowany marmur, zachwyca też bogactwem kolorów: od beżów, szarości, przez żółcienie, róże, czerwienie, zielenie, do brązów, granatów i czerni. Może mieć powierzchnię polerowaną, promieniowaną lub groszkowaną. Polerowanie oszlifowanego granitu wydobywa głębię koloru i teksturę, czyli sposób rozmieszczenia składników mineralnych skały i stopień, w jakim ją wypełniają. Granit ma teksturę ziarnistą z jednym dominującym odcieniem ziaren lub z przeplatającymi się ze sobą wielobarwnymi żyłami. Uziarnienie może być drobne lub grube. Najbardziej efektownie wyglądają granity z czerwonymi i zielonymi żyłami na ciemnoszarym tle. Spotyka się odmiany biało-szare, szaro-różowe, stalowo-niebieskie.
Skuteczna ochrona. Do niedawna naturalny kamień uważano za materiał niepraktyczny. Większość jego rodzajów łatwo się plami i trudno czyści. Obecnie plamieniu zapobiega pokrycie go impregnatem, zabezpieczającym także przed wchłanianiem wody. Ważne, żeby użyć środka hydrofobowego przeznaczonego do konserwacji konkretnego kamienia – uniwersalny preparat może go przebarwić. W zależności od rodzaju kamienia impregnowanie należy powtarzać co kilka miesięcy lub lat.
Bezpieczeństwo. Brzegi stopni z kamienia zwykle są fazowane, czyli lekko ścinane (około 2 mm), ale na specjalne zamówienie mogą być również zaokrąglone – dzięki temu ich kanty nie są ostre. Na stopnice można używać kamienia o powierzchni polerowanej, pod warunkiem że pokryje się go impregnatem antypoślizgowym albo zrobi specjalne żłobienia antypoślizgowe (ryfle). W powierzchni zabezpieczonej preparatem antypoślizgowym powstają mikroskopijne pory, które jak przyssawki trzymają obute lub bose nogi i w ten sposób zapobiegają poślizgowi. Pokrycie antypoślizgowe jest przezroczyste, dlatego struktura i kolor zabezpieczonej powierzchni się nie zmieniają.
W blasku stali
Stopnie schodów żelbetowych wykańcza się niekiedy podłogową stalą kwasoodporną tłoczoną na zimno. Jest ona bardzo twarda i odporna na zarysowania. Stopnie powinny być antypoślizgowe, dlatego najczęściej stosuje się na nie blachę ryflowaną. Dzięki wytłoczeniom stopnice mają większą przyczepność. Te z fakturą łezki czy kratek są równocześnie bardzo dekoracyjne. Blachę grubości 3 mm można przykleić na płytę wiórową. Tak wykonane schody są cichsze niż te ze stopnicami robionymi tylko ze stali.
Ceramika – inspiracje dla każdego
Płytki ceramiczne są na tyle różnorodne, że dzięki nim schody można dopasować do wnętrz o dowolnym klimacie. Bogato zdobione płytki w stylu południowym stworzą klimat greckiej tawerny, naśladująca stary kamień terakota – wiejskiego domu, a błyszczący polerowany gres – nowoczesnej rezydencji.
Rodzaje. Można zastosować terakotę, klinkier lub gres. Najczęściej wykorzystuje się gres porcelanowy. Tak jak inne rodzaje gresu wykonuje się go z drobno zmielonego kwarcu, skaleni i kaolinu. Wśród gresów porcelanowych wyróżnia się kilka rodzajów, które różnią się sposobem formowania, zdobienia i wykończenia. Są to gresy polerowane, polerowane przed wypaleniem, szkliwione, barwione w masie, z podwójnego zasypu, strukturalne, półpolerowane oraz pocieniane.
Właściwości. Płytki na stopnie schodów powinny mieć IV lub V klasę ścieralności, twardość 5-6 w skali Mohsa i właściwości antypoślizgowe. Najlepsze parametry jako materiał na okładzinę schodów ma gres. Jest on bardzo mocno sprasowany, dzięki czemu ma nasiąkliwość 0,5%. Wyróżnikiem gresu jest również duża twardość (powyżej 8 w skali Mohsa). Dzięki temu materiał ten ma większą odporność na zarysowania (przewyższa pod tym względem nawet wiele gatunków kamienia naturalnego). Nie ma więc ryzyka starcia jego powierzchni i wydeptania w nim „ścieżek”. Szczególnie polecany jest gres barwiony w masie – ponieważ nie istnieje żadna warstwa mogąca ulec starciu. Tak wysokie wymagania stawia się stopnicom, podstopnice mogą mieć niższe parametry techniczne. Wadą płytek jest to, że są zimne, twarde i nie amortyzują upadków. Łatwo natomiast utrzymać je w czystości, mogą być tańsze niż kamień i znacznie trwalsze od drewna. Płytki gresowe są niepalne – w wypadku pożaru nie ułatwiają przenoszenia ognia na drugą kondygnację.
Kolory i wzory. Bogatą kolorystykę i wzornictwo ma gres polerowany – płytki zdobione są różnymi masami, solami oraz barwnikami mineralnymi. Mogą one naśladować materiały naturalne, takie jak drewno czy kamień (granit, trawertyn, marmur).
Wymiary. Płytki gresowe mają zazwyczaj 9-12 mm grubości. Twardość gresu pozwala na uzyskanie większych formatów płytek (30x60, 60x60 lub 98,5x65,5 cm) niż w przypadku zwykłej ceramiki.
Bezpieczeństwo. Powierzchnia płytek przeznaczonych na stopnice powinna być ryflowana (ryfle to wypukłe lub wklęsłe elementy na powierzchni płytki) lub reliefowana (relief to wypukły wzór na całej powierzchni płytki). Schody można też wyłożyć matowymi płytkami o nierównej, chropowatej strukturze. Najlepiej sprawdzi się gres strukturalny – to płytki o podwyższonej antypoślizgowości. Aby osiągnąć ten efekt, płytka jest prasowana w taki sposób, aby jej wierzchnia strona nie była gładka, lecz miała jakąś fakturę. Może ona być imitacją naturalnie łupanej skały lub mieć formę różnego rodzaju wypustek lub zagłębień. Materiał tego rodzaju ma zastosowanie głównie tam, gdzie ze względów bezpieczeństwa należy wyeliminować ryzyko poślizgnięcia się. Wybierając taki rodzaj płytek, warto jednak pamiętać, że im większa antypoślizgowość (im bardziej chropowata jest struktura płytki), tym trudniej utrzymać je w czystości.
