Ściana szczytowa bez błędów. Dlaczego konieczne jest wzmocnienie ścian szczytowych?
Wykonanie ścian szczytowych wydaje się proste, bo zazwyczaj buduje się je z takich samych materiałów jak pozostałe ściany zewnętrzne. Wymagają jednak odpowiednich usztywnień, by nie doszło do ich uszkodzeń nie tylko w czasie eksploatacji domu, ale również podczas ich wznoszenia. Błędy mogą spowodować pękanie, a nawet przewrócenie się ścian szczytowych.
Gdy dom jest przekryty dachem dwuspadowym, zawsze trzeba zbudować ściany szczytowe, które domykają znajdującą się pod nim przestrzeń poddasza. Zazwyczaj ściany szczytowe są one trójkątne lub trapezowe i znajdują się pod konstrukcją więźby dachowej. W domach murowanych są niekiedy wyprowadzane ponad powierzchnię dachu. Najważniejsze jest wykonanie ścian szczytowych zgodnie z projektem technicznym, by miały odpowiednią stateczność.
Z czego zbudować ściany szczytowe?
Ściany szczytowe buduje się zazwyczaj w tej samej technologii co inne ściany budynku. W domu murowanym można wykorzystać różnego rodzaju elementy murowe, między innymi bloczki z betonu komórkowego, pustaki ceramiczne, bloczki silikatowe.
Murowane ściany szczytowe na poddaszach użytkowych są na tyle duże, że zawsze wymagają wzmocnień żelbetowych. Należy przestrzegać zaleceń dotyczących klasy betonu, gatunku stali zbrojeniowej, średnic i rozmieszczenia zbrojenia. Musi być ono zakotwione i mieć odpowiednie zakłady, by zachowało ciągłość.
Ściana szczytowa drewniana
Ściana szczytowa może mieć też konstrukcję drewnianą. Na takie rozwiązanie można się zdecydować zwłaszcza wtedy, gdy na więźbę dachową wykorzystuje się prefabrykowane wiązary drewniane. Lokując skrajne wiązary w płaszczyznach ścian zewnętrznych, mogą tworzyć konstrukcję, którą obija się płytami OSB. W tym przypadku zazwyczaj do wiązarów i płyt dokręca się dodatkowe elementy usztywniające (na przykład wiatrownice, czasem pełne deskowanie).
Usztywnienia w murowanych ścianach szczytowych
Mury usztywnia się elementami żelbetowymi: trzpieniami, belkami i wieńcami. Układ elementów usztywniających zależy od geometrii ścian szczytowych i tego, czy mury są obciążone elementami więźby dachowej czy nie. Znaczenie ma też wielkość oraz rozmieszczenie otworów okiennych i możliwości powiązania różnych wzmocnień żelbetowych, na przykład z tymi, które znajdują się w ściankach kolankowych.
Większość domów murowanych ma ściany dwuwarstwowe. Ich warstwa konstrukcyjna ma najczęściej grubość nie większą niż 25 cm i jest obłożona od zewnątrz izolacją termiczną. Żelbetowe elementy usztywniające umieszcza się w grubości muru. Ich rozmieszczenie, przekrój i liczbę prętów zbrojeniowych projektuje konstruktor. Ważne jest prawidłowe łączenie elementów żelbetowych, ze wzajemnym zakładem zbrojenia. Na przykład z wieńca stropowego trzeba wyprowadzić startery, do których dowiąże się zbrojenie słupków wzmacniających ścianę szczytową. Należy przy tym zapewnić odpowiednie długości zakładów i zakotwienia zbrojenia. Układ elementów usztywniających, ich zbrojenie oraz połączenia powinien na etapie wykonawstwa sprawdzić kierownik budowy.
Budowa ścian szczytowych
Ściany szczytowe buduje się najczęściej na etapie wykonywania murów, gdy nie ma jeszcze więźby. Wykonawcom o wiele łatwiej wówczas prowadzić roboty murowe i wszelkie prace związane z wykonywaniem wzmacniających je elementów żelbetowych. Łatwo je zaszalować, zazbroić i zabetonować. Wykonawcy muszą jednak dokładnie wyznaczyć geometrię ścian szczytowych (górne krawędzie), by zachować właściwy kąt nachylenia oraz odpowiednią odległość od konstrukcji drewnianej, zostawiając miejsce na ocieplenie ściany szczytowej od góry, na styku z dachem.
Można też zmienić kolejność prac i ściany szczytowe budować po wykonaniu konstrukcji dachu. Wówczas łatwiej dopasować ich kształt, choć trudniej prowadzić roboty murowe oraz wykonać elementy żelbetowe.
Drewniane ściany szczytowe powstają razem z konstrukcją dachu z wiązarów kratowych lub po ich zamontowaniu. Poszycie z płyt OSB i potrzebne wzmocnienia wykonuje ekipa montująca wiązary lub dekarze.
Autor: Tomasz Rybarczyk
Najprostszym wzmocnieniem ściany szczytowej są żelbetowa belka nadprożowa i elementy powiązane z wieńcami usztywniającymi ścianki kolankowe
Miejsce na wzmocnienia
Elementy żelbetowe i ulokowane w nich zbrojenie są potrzebne w miejscach, w których występują siły rozciągające. Wykonuje się je najczęściej po wymurowaniu fragmentów ścian. Taka metoda pozwala zespolić elementy żelbetowe z murem. Pozostawiając miejsca na trzpienie żelbetowe, krawędzie muru można wyprowadzić na równo lub na tak zwane strzępia, jednak nie większe niż 10 cm. Pozwolą one na lepsze zespolenie elementów żelbetowych z murem – na skutek skurczu betonu podczas jego wiązania następuje skrępowanie ściany szczytowej. Usztywnienia żelbetowe przenoszą obciążenie rozciągane w miejscach, w których mur by sobie nie poradził, oraz tworzą skrępowanie muru.
