Oświetlenie w łazience: poznaj zasady projektowania oświetlenia łazienkowego
Jak dobrze zaplanować oświetlenie do łazienki: poradnik architekta. W łazience potrzebujemy kilku źródeł światła. Zobacz, na co zwrócić uwagę, wybierając oświetlenie łazienkowe.
Dobre oświetlenie łazienki jest tak samo ważne jak jej funkcjonalne wyposażenie. Wpływa na wygląd, ale też na komfort i wygodę korzystania z tego pomieszczenia. W łazience wykonujemy mnóstwo precyzyjnych czynności higienicznych, kosmetycznych i upiększających.Bez dobrego światła codzienna pielęgnacja może być utrudniona. To męczy i powoduje rozdrażnienie, a przecież łazienka ma się nam kojarzyć z relaksem i przyjemnością.
W łazience powinno być kilka źródeł światła, by całe pomieszczenie i każda z jego stref były dobrze oświetlone. Do oświetlenia łazienki nie wystarczy - jak dawniej - jedno górne źródło światła. Przydadzą się także boczne - przy lustrze lub bezpośrednio nad nim, nad umywalką, przy wannie. Warto do oświetlenia łazienki wykorzystać modne, atrakcyjne i energooszczędne zestawy diodowe na napięcie 12 V prądu stałego. Można je instalować także w miejscach, w których nie wolno umieszczać źródeł światła zasilanych napięciem 230 V prądu przemiennego.
Jak zaprojektować oświetlenie łazienkowe?
Oświetlenie w łazience jest pomocne przy czynnościach higienicznych i sprzątaniu, dlatego też warto zapewnić sobie możliwość regulacji jego natężenia. Według normy do oświetlenia ogólnego łazienki o powierzchni 6 m2 potrzebujemy żarówki o mocy 75 W. Zwykle do oświetlenia tła używamy światła nawet dwa razy mocniejszego. Natomiast do oświetlenia okolic prysznica i wanny wystarczy łagodniejsze światło miejscowe. Projektując dużą łazienkę najlepiej jest połączyć kilka rodzajów oświetlenia: ogólne - na przykład plafoniery zamontowane w suficie i oświetlenie strefowe - tu mogą być kinkiety nas umywalką oraz punkty świetlne w suficie podwieszanym, czy modne taśmy ledowe - w okolicy wanny, natrysku, czy wnęk.
Ilu i jakich źródeł światła potrzebujemy w łazience?
W łazience potrzebujemy przede wszystkim światła ogólnego równomiernie oświetlającego wszystkie powierzchnie bez zbędnych cieni i kontrastowych obszarów oraz dobrego oświetlenia lustra i umywalki. Do oświetlenia kabiny prysznicowej i wanny wystarczy łagodne światło miejscowe. Nie bez znaczenia będzie również oświetlenie łazienkowe spełniające dekoracyjną funkcję - przyjemniej brać relaksującą kąpiel w nastrojowym wnętrzu niż przy mocnym oświetleniu ogólnym. Jako źródło światła możemy zastosować świetlówki bądź halogeny, pamiętając jednak, że te ostatnie nie nadają się do oświetlania lustra, ponieważ powodują powstawanie cieni na twarzy. Wszystkie oprawy zastosowane w łazience powinny mieć wodoszczelną obudowę.
Oświetlenie do łazienki ogólne
Po co nam ogólne oświetlenie łazienkowe? Najprościej można odpowiedzieć tak: by wszystko było dobrze widać. Wszystko, czyli każdy zakątek i zakamarek. Dobre światło ogólne przydaje się nie tylko przy sprzątaniu, ale także czynnościach higienicznych. Jako oświetlenie ogólne do łazience sprawdza się powieszona w centralnym miejscu sufitu plafoniera z kloszem dobrze przepuszczajacym światło, uzupełniona halogenami nad wanną lub nad prysznicem. Zamiast tradycyjnego oświetlenia można w suficie podwieszanym zamontować oprawy na żarówki halogenowe, ewentualnie zwykłe. W niedużej łazience wystarczą trzy-cztery oprawy z żarówkami 50 W, które wystarczająco dobrze oświetlą pomieszczenie.
Listwy z diodami LED można umieścić na przykład za ramą lustra lub schować na obrzeżu podwieszonego sufitu albo w odpowiednio wyprofilowanej wnęce łazienkowej. Nie zaleca się instalowania diod obok lub nad lustrem, ponieważ dają jaskrawe światło i mogą powodować nieprzyjemne olśnienie.
Jakie oświetlenie lustra do łazienki?
W lustrze powinniśmy się dobrze widzieć, więc światło powinno padać na osobę przeglądająca się w nim i równomiernie oświetlać jej twarz, nie zmieniając koloru. W tym celu najlepiej więc zamontować dwie oprawy symetrycznie po obu stronach lustra. Najlepsze do łazienki będą kinkiety z zamkniętymi kloszami i świetlówkami. Dobrze oświetlą twarz, pozbawiając ją cieni. Można też zamontować kilka małych opraw nad górną krawędzią i po obu stronach lustra w odległości 5-10 cm od jego ramy albo oprawy halogenowe wpuszczane w sufit podwieszany bądź regulowane reflektorki nad lustrem.
Zobacz też:
Jaki rodzaj opraw można zamontować w łazience?
Wilgoć zbierająca się w tym pomieszczeniu mogłaby spowodować uszkodzenie oprawy lub porażenie prądem, dlatego najlepiej jest montować oprawy specjalnie oznakowane i przeznaczone do pomieszczeń mokrych. Oprawy montowane w odległości 60 cm od wanny i kabiny muszą mieć stopień ochrony stopień ochrony IPX4 i być przeznaczone do stosowania w łazience, montowane dalej – IPX5, a montowane nad wanną lub kabiną – IPX7. Trudne warunki im nie zaszkodzą, nie będą się też psuły. Więcej na temat montażu osprzętu w łazience w Poradniku Instalacyjnym.
Oświetlenie łazienki w strefie kąpielowej
Czy strefa kąpielowa wymaga osobnego oświetlenia? Tak, ponieważ powinno tam być widno, ale światło nie może oślepiać osoby kąpiącej się w wannie. Można więc zainstalować źródła światła w suficie podwieszanym, umieszczając je tuż przy ścianie, przy której stoi wanna lub w ściance wokół niej. Można też zastosować kinkiety, kierujące światło na sufit albo tworzyć szczeliny świetlne, w których umieszczone są świetlówki. Oświetlenie łazienkowe strefy kąpielowej jest tym bardziej potrzebne, gdy jest ona wydzielona ściankami (na przykład kabina natryskowa we wnęce lub wydzielona pełnymi ścianami). Bowiem nawet niewysoka ścianka ogranicza dostęp światła z innych stref.
Czego unikać oświetlając łazienkę?
W łazience nie powinniśmy montować lampy wiszącej, ponieważ mogłaby krępować swobodę ruchów. Niewskazane są również do łazienki lampy stojące, stołowe, na wysięgnikach zasilane prądem 230 W, ponieważ w zetknięciu z wodą mogą powodować porażenie prądem, a także oświetlenie lustra źródłem światła zainstalowanym na wprost niego, bo będą się odbijały w lustrze i oślepiały zamiast oświetlać. W łazience nie sprawdzają się też kolorowe oprawy, dające przyciemnione światło – szczególnie trzeba na nie uważać, gdy materiał wykończeniowe będą w ciemniejszych kolorach.
Dekoracyjne oświetlenie do łazienki
Światło może również odgrywać funkcję kreatora wnętrza - powiększać je optycznie, rozjaśniać, budować nastrój. By tak było, trzeba bardzo dokładnie zaplanować rodzaj oświetlenia. Sprawdzonym sposobem na ciekawe oświetlenie łazienki jest ukrycie źródła światła za osłonami - w przysłoniętym dodatkową warstwą suficie podwieszanym, we wnękach, w szafkach albo nawet w podłodze.
Włączanie i sterowanie oświetleniem łazienkowym
Każdy typ oświetlenia wymaga włącznika (chyba że mamy system inteligentny do sterowania oświetleniem). Mnoży się liczba łączników w domu, które zajmują dużo miejsca, sporo kosztują i ciągle się mylą. Dobrym rozwiązaniem jest w takich przypadkach zastosowanie ściemniania. Ale uwaga: trzeba to zaplanować wcześniej! Oświetlenie żarowe ściemniamy potencjometrem zamiast wyłącznikiem, jednak LED-y wymagają specjalnego modułu - tu ściemnianie nie odbywa się za pomocą prostego obniżenia natężenia prądu. W większości systemów ledowych oferowanych przez rynek do ściemniania potrzebny jest czterożyłowy przewód zasilający. Standardowo instalację elektryczną wykonuje się przewodami trzyżyłowymi. Jeśli mamy już instalację elektryczną wykonaną standardowo - nie uda się uzyskać funkcji ściemniania ledowych źródeł światła. Stosując różne typy oświetlenia do łazienki w zależności od oczekiwanego nastroju, zaplanujmywygodne sterowanie oświetleniem we wnętrzu pomieszczenia. I tu trzeba się zastanowić, które źródło światła włączamy na zewnątrz. Architekci wnętrz proponują, aby było to niezbyt mocne światło, które rozświetli delikatnie wnętrze łazienki i może zostać włączone, gdy odpoczywamy w wannie. Jeśli mamy zaplanowane oświetlenie łazienkowe dekoracyjne - właśnie ono powinno być włączane z zewnątrz. Silne oświetlenie przy lustrze czy „do sprzątania” można włączać, będąc w środku.
Autor: Andrzej Szandomirski
W łazience potrzebujemy przede wszystkim światła ogólnego równomiernie oświetlającego wszystkie powierzchnie
Gdzie montować gniazda w łazience?
Rozmieszczenie osprzętu oraz urządzeń elektrycznych w łazience zależy od wyznaczonych stref ochronnych. Urządzenia elektryczne w zależności od stopnia ich zabezpieczenia przed wilgocią oraz klasy ochronności można montować i używać tylko w określonych strefach. Zatem gniazda mogą być nie bliżej niż 60 cm od wanny, umywalki, brodzika i mieć klasę ochronności przed bryzgami wody co najmniej IPX4.
W łazience będziemy potrzebować osobnych gniazd elektrycznych do pralki, elektrycznego podgrzewacza wody i grzałki w grzejniku oraz dodatkowego, do zasilania – w zależności od potrzeb – suszarki do włosów, lokówki, elektrycznej golarki czy szczoteczki do zębów. Gniazda muszą być bryzgoszczelne i nie mogą być zainstalowane bliżej niż 60 cm od krawędzi umywali, wanny i drzwi kabiny natryskowej. Planując ich rozmieszczenie, warto znać już ostateczny układ elementów wyposażenia łazienki.
Będą też potrzebne łączniki do oświetlenia, najlepiej co najmniej dwa lub trzy do osobnych źródeł albo grup źródeł światła i ewentualnie jeden do uruchamiania wentylatora wyciągowego.
Jeżeli przewidujemy korzystanie z elektrycznego przepływowego podgrzewacza wody dużej mocy, sprawdźmy, czy nie będzie potrzebował doprowadzenia instalacji trójfazowej.
Ze względów bezpieczeństwa w łazience powinno się wykonać połączenia wyrównawcze, czyli wszystkie metalowe urządzenia (wannę, brodzik, baterie, zawory, grzejniki, podgrzewacz wody) połączyć ze sobą i z główną szyną uziemiającą oraz z zaciskiem uziemiającym w skrzynce rozdzielczej. Należy także przestrzegać ograniczeń dotyczących instalowania gniazd, łączników i urządzeń elektrycznych w przestrzeni nad i bezpośrednio wokół miejsc, w których korzysta się z wody (wanna, brodzik, umywalka).
