Energooszczędny dom ze styropianu. Jak osiągnięto standard NF40?
Przedstawiamy jeden z pierwszych domów zakwalifikowanych do dopłaty finansowanej przez NFOŚiGW. To energooszczędny dom ze styropianu, który osiągnął standard NF40. Zobacz, jak wznoszono budynek ze styropianowych pustaków szalunkowych.
Autor: Sławomir Fidor
Nadproża betonuje się w kształtkach systemowych. Na czas wiązania betonu muszą być podparte
Przecieranie biurokratycznych szlaków na drodze do uzyskania dopłaty wymagało wytrwałości od wszystkich zaangażowanych w projektowanie i budowanie. Kluczem do sukcesu były współpraca wszystkich członków zespołu projektowego oraz silna motywacja inwestora. Pomyślne przejście przez procedurę weryfikacji jest gwarancją, że utrzymanie domu rzeczywiście będzie kosztowało niewiele. Na razie pozytywną weryfikację przeszedł projekt (podobno jako pierwszy). Budynek jest już prawie skończony. Czeka go jeszcze test szczelności, który w obecności weryfikatora przeprowadzi firma dysponująca odpowiednim sprzętem. Po trzech latach ten test będzie powtórzony, aby sprawdzić, czy dom nie traci swoich właściwości. NFOŚiGW ma też prawo do zrobienia zdjęć budynku za pomocą kamer termowizyjnych. Sito kontroli jest więc gęste.
Dom z dopłatą
Projekt i wykonanie domu z dopłatą muszą być perfekcyjne. Budynek ma zużywać rocznie 33,95 kWh/m², co kwalifikuje go do standardu domów energooszczędnych o zapotrzebowaniu na energię poniżej 40 kWh/m2 rocznie. Dopłata do kredytu na budowę takiego budynku wynosi 30 000 zł. Inwestor otrzyma pieniądze po odbiorze domu (kredyt zostanie pomniejszony o kwotę dopłaty). Powierzchnia netto domu wynosi 118,39 m². Koszt budowy, nie licząc zagospodarowania działki oraz infrastruktury technicznej, szacuje się na mniej więcej 3460 zł/m². Inwestor zakłada, że za ogrzewanie nie będzie płacił więcej niż 1200 zł rocznie.
Bryła domu energooszczędnego
Bryła domów energooszczędnych powinna być zwarta. Skomplikowany plan powoduje, że budynek ma zbyt dużo powierzchni zewnętrznych, które wychładzają go w zimie. Płaszczyzny stykające się pod różnymi kątami (lukarny, balkony, wykusze) to również miejsca, które mogą się stać mostkami cieplnymi. Z reguły wymagają one indywidualnego opracowania detali budowlanych. Zwartość bryły określa się współczynnikiem kształtu, czyli stosunkiem powierzchni zewnętrznej budynku do kubatury ogrzewanej. W tym domu wynosi on 0,85. Budynek jest parterowy, ma poddasze użytkowe, jest nakryty dwuspadowym dachem o kącie nachylenia 45º. W bryle znajduje się też garaż. Można z niego przejść do kotłowni. W tych pomieszczeniach nie ma bezpośrednich drzwi do ogrzewanej części domu. Łączą się z nią przez wiatrołap.
Dom ze styropianu
Inwestor zdecydował się na zastosowanie niezbyt popularnej technologii budowy polegającej na betonowaniu monolitycznych ścian w kształtkach ze styropianu. Jest to prosta i pomysłowa metoda. Kształtki składają się z dwóch styropianowych ścianek spiętych łącznikami. Między ściankami tworzy się szczelina o szerokości 15 cm. Od góry i od dołu kształtki mają zamki, którymi łączą się ze sobą. Układa się je warstwami, tak jak tradycyjne elementy murowe, a następnie wypełnia się betonem klasy minimum C15/C20. Beton wprowadza się w szczelinę bardzo ostrożnie, warstwami, aby nie uszkodzić kształtek. Beton zbroi się w narożnikach, wieńcach oraz miejscach kumulacji naprężeń. W narożnikach konstrukcja jest spinana pętlami z prętów stalowych. Betonowy rdzeń ściany odpowiada za przenoszenie obciążeń, a styropianowe ścianki pełnią podwójną funkcję – najpierw zastępują deskowanie, a po związaniu betonu izolują dom.
Posadowienie na ławach fundamentowych
Budynek jest posadowiony na ławach fundamentowych. Projektant zrezygnował z płyty fundamentowej, która jest popularnym rozwiązaniem w domach energooszczędnych, głównie ze względu na warunki gruntowe. W miejscu, gdzie jest budowany dom, znajdują się grunty wysadzinowe, więc płytę i tak trzeba byłoby zagłębić poniżej poziomu przemarzania. Taka inwestycja byłaby bardzo kosztowna i nieopłacalna.
ZOBACZ: Standard NF 15 i NF 40 - co się bardziej opłaca?
Ściany z pustaków szalunkowych
Ściana zewnętrzna ma grubość 39 cm (z tynkiem), z czego 15 cm przypada na betonowy rdzeń, a 20 cm to izolacja styropianowa. Wewnętrzne ściany konstrukcyjne również zostały wykonane z betonu, ale w tradycyjnym deskowaniu. Na jednej z nich opierają się schody wspornikowe. Naroża zewnętrznych ścian są wzmocnione słupami stalowymi zabetonowanymi w rdzeniu. Ściany parteru są zespolone wieńcem, który także został wybetonowany w systemowych kształtkach styropianowych. W taki sam sposób są zrobione nadproża nad otworami.
Strop gęstożebrowy
Do budowy stropów gęstożebrowych również wykorzystano elementy ze styropianu. Między rzędy pustaków styropianowych o wymiarach 75 x x 25 x 25 cm włożono zbrojenie kratownicowe. Całość zabetonowano. Powstały nośne żebra żelbetowe spięte z pustakami warstwą nadbetonu. Więźbę tworzą tradycyjne krokwie połączone jętkami. Ocieplają ją styropianowe systemowe elementy izolacji nakrokwiowej o grubości 25 cm. W strefie, gdzie dach znajduje się bezpośrednio nad pomieszczeniem ogrzewanym, jest on dodatkowo ocieplony 25 cm wełny mineralnej ułożonej między krokwiami.
Okna i drzwi
Powierzchnia wszystkich otworów stanowi 3% całkowitej powierzchni podłogi domu. Pod nadprożami okiennymi przewidziano miejsce na skrzynki z roletami. Właśnie ze względu na rolety antywłamaniowe okna zostały zamontowane w tradycyjny sposób, czyli w warstwie konstrukcyjnej muru. W miejscu zamocowania rolety rama okienna została poszerzona. Aby nie uciekało przez nią ciepło, projektant przewidział zaizolowanie tego fragmentu pianką PUR umieszczoną od strony wnętrza budynku. Ze względu na zastosowaną w domu wentylację mechaniczną okna nie mają nawiewników. Drzwi wejściowe oraz brama garażowa mają współczynnik przenikania ciepła U = 1,3 W/(m2.K). Wszystkie okna mają U niższe od 1 W/(m2.K). Jest to zgodne z wytycznymi NFOŚiGW dla budynków o takim standardzie. U okien nieotwieranych ma mniejszą wartość – wynosi 0,79 W/(m2.K).
Bez pompy ciepła
W domu zaprojektowano wentylację mechaniczną z rekuperatorem. To system wentylacji rekomendowany przez NFOŚiGW dla budynków w standardzie NF40. Przez tradycyjną wentylację grawitacyjną z domu uchodzi duża część wytwarzanego w nim ciepła (30-40%). Tu wentylację grawitacyjną ograniczono do nieogrzewanej kotłowni oraz garażu. Są one tylko pośrednio połączone z domem (przez wiatrołap), dzięki czemu możliwe będzie pomyślne przeprowadzenie testu szczelności w ogrzewanej części mieszkalnej. Inwestor zrezygnował z pompy ciepła i instalacji kolektorów słonecznych. Uznał, że zyski, jakie może dzięki nim osiągnąć, są zbyt małe w stosunku do nakładów. Ciepło do ogrzania budynku oraz ciepła woda użytkowa są wytwarzane w kotle na paliwo gazowe. Ostatecznie inwestor zdecydował się na ogrzewanie podłogowe.
