Spis treści
Sposób zagospodarowania strefy wejścia zależy od kształtu działki, jej orientacji względem stron świata, stylu zabudowy oraz rodzaju obiektów małej architektury, które zostaną umieszczone na froncie domu.
Na działce z wjazdem od północy czy wschodu dom jest lokalizowany zazwyczaj jak najbliżej ulicy – po to, by ogród wypoczynkowy za domem miał jak największą nasłonecznioną powierzchnię. Jeśli cała posesja jest niewielka, na frontowy ogród przypada bardzo mała jej część.
Strefa przed domem - wiele możliwości
Gdy trzeba od frontu zmieścić śmietnik, ścieżkę prowadzącą do drzwi wejściowych oraz podjazd na dwa samochody, może zabraknąć miejsca dla drzew, krzewów czy rabat. Nie oznacza to jednak, że powinniśmy całkowicie rezygnować z sadzenia roślin. Na zieleń najczęściej wykorzystuje się wówczas płaszczyzny pionowe – ściany domu, garażu, śmietnika czy ogrodzenia, a rabaty projektuje w rozwiązaniach kaskadowych, wykorzystując na przykład przestrzeń przy schodach prowadzących do domu. Mogą je zastąpić także wysokie donice, które wyeksponują rośliny na większej wysokości, nie zabierając przy tym gruntu.
Jeśli płot posesji dzieli od chodnika pas wolnej przestrzeni, można go wykorzystać na przedogródek, który w przypadku małej działki przejmie funkcje reprezentacyjne frontowego ogrodu. Jeżeli dom jest zlokalizowany przy ruchliwej ulicy, warto pomyśleć o żywopłocie, który stworzy barierę akustyczną i zaporę dla spalin, ale też dostarczy tej strefie posesji niezbędnej porcji zieleni.
W przypadku południowej orientacji działki budynek sytuuje się zazwyczaj w głębi – po to, by jej frontowa, najbardziej nasłoneczniona część mogła być zarazem wykorzystana na ogród wypoczynkowy. Łączenie funkcji komunikacyjnej, gospodarczej i wypoczynkowej może być wówczas wyzwaniem, szczególnie na niewielkiej działce. W nowoczesnych realizacjach stosuje się różne rodzaje przesłon, również w formie pasów czy ścian zieleni.
W zgodzie z architekturą domu
W domach tradycyjnych wejście umieszczało się zazwyczaj w centralnym miejscu frontowej elewacji. Dla wyeksponowania podkreślano je gankiem, podcieniem lub niszą. Najczęściej stanowiło oś symetrii dla układu innych elementów, zarówno przynależących do architektury samego domu, jak i tych tworzących aranżację frontowej przestrzeni ogrodowej. Najbardziej klasyczne rozwiązanie to kolisty podjazd i bogato obsadzone krzewami i bylinami rabaty, jednak współcześnie jest ono trudne do powtórzenia nawet w domach o tradycyjnej architekturze, głównie ze względu na umieszczanie garażu w bryle budynku.
Frontową przestrzeń nowoczesnych budynków, których architektura wywodzi się głównie z modernizmu, wyróżnia w większości przypadków powściągliwość w stosowaniu dekoracji oraz naturalny dla tej tradycji projektowej brak symetrii elementów. Kompozycja nawierzchni, małej architektury, trawnika oraz rabat nie stanowi tu jednak swobodnej kompozycji, często jest ona – w ślad za formą budynku – ściśle podporządkowana zasadom geometrii. Podjazd, ścieżki, granice trawnika i rabat kwiatowych wytyczają idealnie proste linie, również rośliny sadzone są w równych rzędach lub innych układach geometrycznych. Wybierane są gatunki drzew i krzewów, które można przez systematyczne przycinanie formować do geometrycznych kształtów. Te nieliczne z zasady nasadzenia przykuwają większą uwagę dzięki wykorzystaniu do ściółkowania gruntowego podłoża jasnego grysu lub żwiru, które tworzą kontrastujące tło dla zieleni. Rośliny o swobodniejszym pokroju, na przykład jednoroczne, utrzymuje się w geometrycznych ryzach, sadząc je w kubicznych donicach i prostopadłościennych pojemnikach.
Elementem przełamującym często zbyt statyczną kompozycję roślinną są ozdobne trawy – obecnie coraz chętniej stosowane w strefie wejścia. Poruszające się nawet przy lekkim wietrze wysokie łodygi i delikatne kwiatostany dynamizują i urozmaicają powściągliwą aranżację ogrodową. Prostota pokroju i surowa forma traw sprawiają, że idealnie współgrają one z minimalistyczną estetyką nowoczesnych ogrodów.
i
Zaciszność lub budowanie przestronności
Tradycjonaliści i osoby ceniące intymność będą dążyły do stworzenia w strefie wejścia klimatu prywatności niezależnie od wybranej formy architektonicznej domu. W takiej koncepcji prym wiodą rozwiązania kryjące wejście do domu przed oczami przechodniów, a więc gęste żywopłoty lub rzędy roślin tworzących zielone parawany, kręte ścieżki obsadzone wyższą roślinnością, pergole i kratki przesłonowe szczelnie pokryte pnączami.
Z kolei potrzeba wyeksponowania wejścia pociąga za sobą takie rozwiązania, jak ażurowe ogrodzenia i niska roślinność. Nawet jeśli miejsca na strefę wejścia jest bardzo mało, jej przestrzeń jest tak zagospodarowana, by miała przestrzenny oddech. Efekt ten osiąga się, projektując szerokie i wysokie drzwi wejściowe, ale szerokie są też schody wejściowe i ścieżka prowadząca do drzwi. Przestrzeni schodów, podestu i ścieżki nie ograniczają gęste balustrady czy zbyt bujna roślinność. Zieleń w tej strefie sprowadza się do pojedynczych okazów drzew czy krzewów.
i
Trakty komunikacyjne
Planując strefę wejścia, pamiętajmy, że to tutaj będą przebiegały najważniejsze trakty komunikacyjne posesji: łączący furtkę z podestem wejściowym, bramę z garażem, wejście ze śmietnikiem, śmietnik z garażem i ewentualnie domkiem gospodarczym. Trakty muszą być wygodne, mieć odpowiednią szerokość, ale warto przemyśleć ich rozgałęzienia, co pozwoli założyć choćby kawałki trawnika lub niewielkie rabaty rozdzielające strefy funkcjonalne.
Oczywiście niektóre trakty mogą się pokrywać i, szczególnie na małej posesji, warto zminimalizować ich liczbę, aby nie poszatkować terenu ścieżkami tak, że miejsce na zieleń zostanie ograniczone do minimum.
Na ścieżkach stosuje się materiały, które mają nieśliską powierzchnię dzięki odpowiedniemu wykończeniu – fakturom takim jak ryfle, reliefy. W uzyskaniu takiego efektu świetnie sprawdzą się też kamienie o szorstkiej powierzchni, na przykład płomieniowanej lub groszkowanej. W miejscach, gdzie chodzimy, można wykorzystać stabilne elementy wielkoformatowe. To zagwarantuje nam komfort poruszania się bez ryzyka wpadania w mniej stabilną i niekiedy pylącą nawierzchnię z kruszywa czy drobnych kostek wykonanych z naturalnego kamienia.
Rozbudowany podjazd z utwardzoną nawierzchnią nie tylko ułatwia komunikację na posesji, ale też wpływa na jej wizerunek. Czasami duże rozmiary tej strefy wykończone tym samym materiałem mogą wyglądać zbyt monotonnie, dlatego dobrym pomysłem na urozmaicenie nawierzchni podjazdu będzie połączenie materiałów. Należy przy tym pamiętać, że muszą mieć odpowiednią wytrzymałość na naciskanie i odporność na uszkodzenia mechaniczne. Do kompozycji warto wykorzystać na przykład kostkę betonową o grubości co najmniej 6 cm i połączyć ją z klinkierem lub kostką granitową. Użycie tych materiałów otwiera nieograniczone możliwości wzornicze. Kostka betonowa jest bowiem dostępna w różnorodnych kształtach – od tradycyjnej formy bruku po elementy trapezowe czy w kształcie klinów (wycinków koła), które są idealne do budowania kół lub elips. Popularne są też elementy z falistymi krawędziami, zaprojektowane na planie prostokąta. Materiał betonowy w połączeniu z granitem czy klinkierem nabierze też większej szlachetności.
i
Rośliny piękne i funkcjonalne
W planowaniu nasadzeń w części ogrodowej przed domem trzeba wziąć pod uwagę specyfikę miejsca. Rośliny posadzone niemal na szlaku komunikacyjnym będą narażone na uszkodzenia mechaniczne – czy to od kół samochodu lub innych pojazdów, czy przez ruch pieszych, czy przez domowe zwierzęta. Z kolei ekspansywna zieleń wchodząca na ścieżki lub podjazd utrudnia ruch, a często może też zasłaniać widok, choćby podczas wyjeżdżania lub wyjeżdżania autem. Trzeba również posadzić krzewy i drzewa w taki sposób, żeby nie zacieniały okien domu.
W nowoczesnych aranżacjach strefy wejścia wybierane są raczej rośliny o zwartym pokroju. Sprawdzają się na przykład jałowce, bukszpany i trawy ozdobne. Są to gatunki, w przypadku których łatwo utrzymać reżim w dorastaniu, ale są również wytrzymałe. Na obrzeżach ścieżek sprawdzą się takie rośliny, jak astry, rozchodniki, rojniki, rogownice, gęsiówki czy macierzanki. Z kolei przy furtce domu warto posadzić mało wymagające, a jednocześnie ozdobne fiołki, barwinki, bergenie, bodziszki czy niektóre gatunki astrów.
Znakiem nowoczesności jest powściągliwość w liczbie gatunków roślin sadzonych w strefie wejścia – rośliny stają się kolejną formą architektoniczną równoważną z donicami, nawierzchnią czy oświetleniem. Zamiast rozbudowywać nadmiernie rabaty, właściciele nowoczesnych posesji stawiają na pojedyncze okazy. W tej koncepcji uznaje się, że drzewa miniaturowe, krzewy o rzeźbiarskim pokroju czy rośliny w efektownych donicach bardziej ozdobią i dodadzą posesji elegancji niż mieniąca się feerią barw rabata.
Ściółkowanie żwirem czy kamiennymi otoczakami to świetny sposób, by ograniczyć rozwój chwastów i nadać całości nowoczesny, elegancki wygląd. Ważne jest również to, aby rośliny posadzone w strefie wejścia jak najdłużej dobrze się prezentowały, stąd najlepiej wybierać gatunki zimozielone i takie, na których długo pozostają liście, na przykład różnego rodzaju iglaki. Kwiaty i byliny kwitnące wiosną naprzemiennie sadzimy przy takich, które zakwitają latem lub wczesną jesienią – wówczas kompozycje będą się uzupełniały.
Tworzy się je za pomocą murków oporowych, które wykorzystując naturalne nierówności terenu, pozwalają na wydzielenie pięter (tarasów), na których zakłada się rabaty ogrodowe. Na równym terenie rabatę kaskadową można uzyskać, wykorzystując różnice wysokości między gruntem ogrodu a poziomem, na którym zostało usytuowane wejście do domu. Usypana przy schodach skarpa wzmocniona murkami oporowymi tworzy kaskadową rabatę pozwalającą bardziej ekonomicznie wykorzystać przestrzeń działki, a zarazem lepiej wyeksponować posadzone na niej rośliny.
Murki muszą być połączone z układem schodów, które zapewniają komunikację pomiędzy poszczególnymi piętrami ogrodu, lub tych, które prowadzą do domu.
Murki oporowe mogą być wykonane z cegieł, kamienia, betonowych prefabrykatów lub zbrojonego, układanego w szalunkach betonu.
W nowoczesnych realizacjach najczęściej mają formę kubicznych brył współgrających z geometryczną kompozycją ogrodu.
Konstrukcje parawanowe – ramy, stelaże pergoli, lekkie stelaże osłaniające wejście – pełnią zarówno funkcję praktyczną, jak i dekoracyjną. Drewniane pergole umieszczone obok i nad wejściem tworzą efektowne obramowanie i czytelnie wydzielają przestrzeń wejścia. Nawet jeśli tworzą konstrukcję ażurową, mogą pełnić funkcję częściowego zadaszenia czy też osłony optycznej. Bywają też traktowane jako podpora dla roślin, które z czasem utworzą efektowną ścianę zieleni.
W nowoczesnych realizacjach spotyka się połączone z budynkiem konstrukcje parawanowe. Nie powinny to być tradycyjne kratki czy pergole zwieńczone łukami – forma osłon przypomina raczej konstrukcje oparte na regularnych bryłach geometrycznych. Dominują linie horyzontalne, optycznie poszerzające elewację. Stanowią one również podporę dla roślin pnących, ale dzięki zastosowaniu eleganckich materiałów do ich budowy nawet pozbawione roślin elementy przesłaniające mają wysokie walory estetyczne.
i
Łączenie materiałów pozwala również na stworzenie nawierzchni sprzyjającej oszczędzaniu wody – im więcej zatrzymamy jej na działce, tym lepiej dla naszego portfela i natury. Taki efekt uzyskamy, wykorzystując w kompozycji podjazdu, miejsca parkingowego czy ścieżek ogrodowych ażurowe płyty betonowe, a także ekologiczne kostki brukowe. Wolną przestrzeń między elementami wypełnia się przepuszczalnym kruszywem, a w przypadku ażurowych płyt obsiewa trawą.
Dzięki przepuszczalnej powierzchni woda nie spływa do kanałów burzowych, lecz gromadzi się w glebie. Takie same walory będzie miała nawierzchnia, w której elementem dominującym będzie kruszywo, na przykład żwir, kliniec czy otoczaki. Można też zastosować przepuszczalną geokratę wypełnioną żwirem granitowym, co gwarantuje doskonałą przepuszczalność wody.
Gdy w części wejściowej są już dorosłe drzewa lub krzewy, które nie przeszkadzają w zagospodarowaniu podjazdu i nie zagrażają bezpieczeństwu budynku, mogą one posłużyć za szkielet aranżacji. Warto też docenić starą zieleń w strefie między domem a ulicą ze względu na jej liczne atuty. Gdy ulica jest ruchliwa, tworzą one doskonały ekran akustyczny, w przypadku mocno nasłonecznionego frontu latem dają upragniony cień i obniżają temperaturę otoczenia, zatrzymują wiatry, osłaniając budynek i inne rośliny, a także są świetnym regulatorem wilgotności. Starodrzew ułatwia wybór nowych roślin – czasami, uzupełnione jedynie cieniolubnymi roślinami, wystarczają za cały ogród frontowy. Pod rozłożystą koroną można też urządzić strefę wypoczynku.
Zobacz także: Co na taras? Deski, klinkier, płytki - nawierzchnie. Zdjęcia
