Wakacje kredytowe: zawieszenie spłaty kredytu w czasie COVID-19
Wyjaśniamy, jak uzyskać wakacje kredytowe w czasie pandemii. Jak skorzystać z tarczy przy spłacie kredytu. W 2020 r. z jednej strony kredyty nigdy nie były tak tanie, z drugiej – do tej pory nie było tak ciężko ich uzyskać. Wreszcie – nigdy wcześniej nie było łatwiej o zgodę na wakacje kredytowe, gdy nie dajemy sobie rady ze spłatą.
Kryzys pandemiczny był dla wszystkich szokiem i zmusił do działań wyjątkowych. Rada Polityki Pieniężnej nieomal od razu podjęła decyzje, które miały uratować popyt na pieniądz i tym samym nadal napędzać gospodarkę.
Bardzo niskie stopy procentowe
Już w marcu, mimo że stopy procentowe NBP pozostawały na najniższym w historii poziomie, RPP zdecydowała się na ich ścięcie z poziomu 1,5% dla stopy podstawowej do poziomu 1%. Na tym nie koniec. Gdy w kwietniu i maju Polska stanęła nieomal całkowicie, lockdown przyjął swoje najbardziej rygorystyczne oblicze, wtedy też RPP zdecydowała się na kolejne, drastyczne cięcia. 4 kwietnia 2020 r. stopy znów poszły w dół. Podstawowa stopa procentowa wyniosła 0,5%. To nie był koniec serii cięć, bowiem zaledwie miesiąc później RPP zdecydowała się na cięcia stóp nieomal do zera. Taki stan rzeczy mamy do dziś. Stopa referencyjna wynosi 0,1%. Rekordowo niskie stopy procentowe to oczywiście znacznie niższe oprocentowanie kredytów, a więc i ich raty.
Wakacje kredytowe na podstawie przepisów „covidowych”
Jak w trudnych czasach pandemii Polacy radzą sobie ze spłacaniem kredytów? Na razie nie widać tragedii. Jak piszą twórcy raportu AMRON-SARFiN: „Według stanu na koniec czerwca 2020 r. udział kredytów zagrożonych w portfelu kredytów mieszkaniowych ogółem wyniósł 2,42%, czyli zaledwie o 0,04 p.p. więcej w porównaniu z I kwartałem br. Kredyty mieszkaniowe z zaległościami w spłacie udzielone w rodzimej walucie stanowiły 2,04% portfela kredytów złotówkowych, czyli tyle samo co w poprzednim kwartale”.
Co zrobić, gdy mamy problem ze spłatą kredytu? Kredytobiorcy mogą się starać o wakacje kredytowe na podstawie przepisów „covidowych” w przypadku, gdy pandemia wpłynęła na brak możliwości spłaty.
Wakacje kredytowe to rozwiązanie istniejące od dawna, niezależnie od pandemii. Dotychczas banki często sięgały po to wyjście nieformalnie, na wniosek klientów. W uzasadnionych sytuacjach lepiej bowiem dłużnikowi dać czas, by stanął na nogi, niż przejść do windykacji, a potem egzekucji długu, której skutki mogą być dla banku po prostu nieopłacalne. Możliwość zawieszenia spłat rat kredytów przewiduje również Ustawa o kredycie hipotecznym. Jest to jedno z rozwiązań, jakie bank ma ustalić z dłużnikiem, gdy ten zwróci się o restrukturyzację zadłużenia.
Wakacje „covidowe” wprowadzono już na początku pandemii. 16 marca 2020 r. na wniosek prezydenta Związek Banków Polskich przedstawił pakiet rozwiązań wypracowanych przez 15 banków komercyjnych, które miały pomóc kredytobiorcom poszkodowanym w wyniku COVID-19.
Pierwsza wersja wakacji kredytowych „covidowych” – propozycja banków
1. Banki udzielą pomocy wszystkim przedsiębiorcom, którzy mieli na koniec 2019 r. zdolność kredytową, zostali dotknięci skutkami koronawirusa COVID-19 i którym w najbliższych miesiącachupływa termin odnowienia istniejącego finansowania, w postaci odnowienia na wniosek klienta finansowania na okres do sześciu miesięcy.
2. Banki, które posiadają firmę leasingową w swojej grupie kapitałowej, podejmą działania w celu zastosowania odroczenia spłat rat leasingowych należnych od leasingobiorców na zasadach analogicznych do stosowanych przez bank w odniesieniu do odroczenia spłaty kredytów.
3. Banki, które posiadają firmę faktoringową w swojej grupie kapitałowej, podejmą działania w celu zastosowania odroczenia spłat należnych od klientów na zasadach analogicznych do stosowanych przez bank w odniesieniu do odroczenia spłaty kredytów.
4. Banki nie będą pobierać opłat lub prowizji za przyjęcie i rozpatrzenie wniosków dotyczących zawieszenia spłat rat kapitałowo-odsetkowych lub rat kapitałowych. Banki umożliwią składanie tych wniosków w sposób odformalizowany, tj. bez konieczności składania dodatkowych dokumentów i zaświadczeń potwierdzających w sposób szczegółowy aktualną sytuację finansowo-gospodarczą danego kredytobiorcy. Banki zapewnią możliwość składania ww. wniosków również w formie zdalnej, tj. za pośrednictwem poczty elektronicznej, bankowości elektronicznej lub telefonicznie stosownie do form komunikacji przewidzianych w danej umowie z bankiem. Banki dopuszczą możliwość składania ww. wniosków w formie zdalnej nawet w sytuacji, jeśli nie zostało to zapisane w umowie z bankiem, pod warunkiem możliwości dokonania identyfikacji klienta.
5. Banki wyrażają gotowość do uruchomienia procesu ułatwienia swoim klientom będącym przedsiębiorcami dostępu do krótkoterminowego kredytu służącego ustabilizowaniu sytuacji finansowej klienta banku, który został dotknięty skutkami pandemii koronawirusa COVID-19 [...].
6. Banki wezmą udział w pracach, które pozwolą w krótkim czasie podnieść maksymalną kwotę płatności zbliżeniowych do kwoty 100 zł.
7. Banki we współpracy z Fundacją Polska Bezgotówkowa podejmą działania, aby zainstalować dodatkowych kilkadziesiąt tysięcy urządzeń POS w miejscach realizacji transakcji płatniczych.
Zawieszenie spłat rat kredytu w czasach covidowych: tarcza 4.0
Pierwsza wersja wakacji „covidowych” cieszyła się wielką popularnością wśród kredytobiorców. Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że do 25 maja wartość zawieszonych zobowiązań kredytowych wynosiła 76 mld zł. Mimo to miała ona też swoje wady. Przede wszystkim nie był to pakiet takich samych rozwiązań dla wszystkich klientów. Część banków np. pozwalała tylko na zawieszenie rat kapitałowych, ale już nie odsetkowych. Niektóre oferowały wakacje na 3 miesiące, inne dawały możliwość przedłużenia spłaty do pół roku. Wreszcie – nie zawsze rezygnowano z pobierania opłat i prowizji za rozpatrzenie wniosków i wprowadzenie wakacji kredytowych.
Dlatego też od 24 czerwca 2020 r. czasowe wstrzymanie spłaty kredytów – wraz z przyjętą tarczą antykryzysową nr 4 – doczekało się regulacji ustawowej. Obecnie, na mocy ustawy, każdy kredytobiorca poszkodowany przez COVID-19 bez naliczania odsetek ani innych opłat może skorzystać z zawieszenia spłaty rat kapitałowo–odsetkowych na okres do 3 miesięcy. Dotyczy to zarówno kredytów hipotecznych, jak i kredytów konsumenckich.
Zawiesić spłatę rat kredytu mogą ci kredytobiorcy, którzy stracili pracę lub inne główne źródło dochodu po 13 marca 2020 r. Co jednak ważne – nie można zaciągnąć kredytu w trakcie pandemii i od razu prosić o „wakacje”. Rozwiązanie ustawowe dotyczy umów kredytowych zawartych przed 13 marca 2020 r. Ważne też, że wakacje nie dotyczą chwilówek. Odnoszą się do tych zobowiązań, w których termin zakończenia okresu kredytowania przypada po upływie 6 miesięcy od 13 marca 2020 r., czyli przynajmniej po 13 września 2020 r.
Oczywiście po wybraniu się na „wakacje kredytowe” okres kredytowania, jak i wszystkie terminy przewidziane w umowie kredytu, ulegają stosownemu przedłużeniu o czas zawieszenia spłat. Jeśli kredytobiorca ma kilka kredytów tego samego rodzaju u danego kredytodawcy, może skorzystać z wakacji kredytowych tylko wobec jednego z nich. Jeżeli jednak jest zadłużony w kilku różnych bankach, to w każdym z nich może się ubiegać o ustawowe zamrożenie kredytu. Uwaga! Nie ma za to żadnych opłat. Jeśli chodzi natomiast o raty, to nie spłacamy kapitału ani odsetek, ale ciągle płacimy za ubezpieczenie. Wszystko po to, by ochrona ubezpieczeniowa cały czas była zachowana.
Zawieszenie spłaty kredytu po stracie pracy w czasach pandemii
Ci, którzy nie stracili pracy w pierwszych miesiącach pandemii, a dopiero później, np. jesienią, nadal mogą się starać o zawieszenie spłat kredytów. W tym celu trzeba wysłać do banku wniosek zawierający oświadczenie o utracie pracy lub głównego źródła dochodu po 13 marca 2020 r., wskazanie umowy kredytowej oraz czasu zawieszenia spłaty. Wniosek można przekazać drogą e-mailową. Bank ma 14 dni na informację zwrotną o tym, że wniosek dotarł, został zaakceptowany itp. Osoby, które już skorzystały z zapisów tarczy 4.0 i latem 2020 r. wystąpiły o wakacje kredytowe, obecnie prawdopodobnie wracają do spłat.
Niestety – powrót, jak to po wakacjach, bywa bolesny. Banki bowiem nie zapomniały wcale o naszych zobowiązaniach. Dlatego jeszcze na etapie starania się o kredytowy urlop należało się dobrze zastanowić, czy rzeczywiście nie dajemy sobie rady ze spłacaniem długu. Przede wszystkim wyższe koszty mogą dotyczyć tych, którzy skorzystali z zawieszenia spłat jeszcze w marcu lub kwietniu na warunkach proponowanych przez banki. Niektóre osoby wybierały zawieszenie spłaty na 6 miesięcy (część banków dawała taką możliwość). Obecnie, po powrocie z „wakacji”, jeśli okres kredytowania nie został przedłużony, to trzeba płacić wyższe raty. Jeżeli natomiast skorzystamy z rozwiązania ustawowego (i stosowanego przez niektóre banki), a więc wydłużymy czas trwania umowy, to finalnie za kredyt zapłacimy więcej. Bank naliczy więcej odsetek. Warto się więc zastanowić i dokładnie sobie przeliczyć zarówno możliwości domowego budżetu, jak i koszty kredytowania. Z symulacji dokonywanych przez specjalistów wynika, że wakacje kredytowe są najmniej kosztowne wtedy, gdy w ich trakcie częściowo spłacamy ratę (najlepiej część kapitałową), jednocześnie nie wydłużając okresu kredytowania.
Podstawa prawna:
- Ustawa o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (DzU z 2020 r. poz. 108)
Autor: archiwum serwisu
Więcej o obecnej sytuacji kredytobiorców, o popycie na kredyty, marżach i oprocentowaniu dowiesz się z artykułu "Raty w czasie zarazy" z grudniowego wydania miesięcznika "Murator". Ponadto w najnowszym Muratorze przeczytasz m.in. o:
> Schodach wewnętrznych,
> Domach za 200 tys. zł,
> Odzyskiwaniu ciepła z wentylacji,
> Murowaniu bez kłopotów,
> Metamorfozach salonu,
> Czy wolno palić w kominku,
> Systemach oświetlenia ogrodowego
