Wierzby zadziwiają różnorodnością - poznaj najciekawsze gatunki. Dlaczego warto mieć wierzby w ogrodzie?

Spis treści

1. Wierzby - gdzie rosną, jak wyglądają?
2. Jakie są gatunki wierzby?
3. Wierzby do małych ogrodów
4. Wierzby - ciekawe zastosowanie
5. Dekoracyjne wierzby wykorzystywane w bukieciarstwie

W naszej strefie klimatycznej wierzby rosły już 12 tys. lat p.n.e. Ze względu na łatwość rozmnażania, zarówno wegetatywnego (z sadzonek pędowych), jak i generatywnego (przez nasiona), w wierzeniach pogańskich wierzba była symbolem płodności. W religii chrześcijańskiej wierzba także znalazła dla siebie godne miejsce: do dziś dnia w Wielkanoc najpopularniejsze palemki wykonane są z gałązek wierzbowych obsypanych dużymi baziami.

Wierzby - gdzie rosną, jak wyglądają?

Znanych jest około 350 gatunków wierzb, z czego w Polsce występuje 28. W naturze wierzby rosną na półkuli północnej, nielicznie występują w Ameryce Południowej. Wiele gatunków odpornych jest na trudne warunki klimatyczne panujące na dalekiej północy i w wysokich górach. Są to przeważnie niskie, płożące się krzewinki. Nie są długowieczne, ale za to odznaczają się wielką łatwością regeneracji. Gatunki wierzb łatwo krzyżują się ze sobą, tworząc liczne mieszańce, często trudne do rozpoznania.

Wierzby to drzewa, krzewy bądź krzewinki. Są to rośliny o liściach opadających na zimę, rzadko zimozielonych. Liście w zależności od gatunku mają kształt lancetowaty, eliptyczny, do prawie okrągłego. Wierzby są dwupienne: na jednym osobniku występują kwiaty męskie, a na innym żeńskie. Ozdobne są tylko kwiatostany męskie - wielkie kotki (bazie) ukazują się przed liśćmi.

Wierzby to cenne rośliny miododajne, zwłaszcza gatunki wcześnie kwitnące. Wszystkie wierzby są światłolubne. Ze względu na różnorodność gatunkową i różne pochodzenie, mają różne wymagania glebowe: od suchych gleb piaszczystych do urodzajnych, ale zawsze wilgotnych siedlisk.

Wierzba – właściwości lecznicze i zastosowanie produktów z wierzby

Jakie są gatunki wierzby?

Najbardziej znana jest wierzba płacząca 'Chrysocoma', która charakteryzuje się pięknym pokrojem o malowniczo zwisających gałęziach. Ze względu na duże rozmiary nadaje się jednak wyłącznie do dużych ogrodów i parków. Najładniej prezentuje się na dużych trawnikach albo nad stawem.

Innym gatunkiem jest wierzba biała (Salix alba) o wzniosłej koronie i mocnym pniu, która dorasta do 25 m wysokości. Ma wiele dekoracyjnych odmian

Wierzby do małych ogrodów

• Wierzba argentyńska 'Erythroflexuosa' - niskie drzewo lub wysoki krzew o korze żółtej lub pomarańczowej. Gałęzie poskręcane, liście lancetowate, poskręcane. Rośnie szybko, przyrastając do 60 cm rocznie. Warto ją mieć w ogrodzie ze względu na oryginalny pokrój. Rośnie na każdej wilgotnej glebie. Nadaje się do uprawy w pojemnikach ustawianych na tarasach i balkonach.

• Wierzba całolistna ‘Hakuro-nishiki’ - krzew lub niskie drzewo z przewieszającymi  gałązkami. Występuje w formie kulistej. Liście trójkolorowe (biało-różowo-zielone) z daleka przypominają kwiaty. Wymaga intensywnego cięcia. Przy silnym cięciu zachowuje kulisty kształt korony i trójbarwne liście.

• Wierzba szwajcarska - zwarty, wolno rosnący krzew z krótkimi, jasnymi gałązkami. Liście gęsto rozmieszczone, zielono-szare. Osiąga wysokość i szerokość 1 m. Tworzy zgrabną kulistą koroną.

Wierzby - ciekawe zastosowanie

Wierzby wykorzystuje się w ogrodach i parkach jako drzewa i krzewy ozdobne, ale oprócz walorów dekoracyjnych mają także inne ciekawe zastosowania.

• Liczne wierzby krzaczaste: wierzba wawrzynkowa czy wierzba ostrolistna wykorzystywane są w zadrzewieniach ochronnych przy zabezpieczaniu wydm, nasypów, grobli, skarp.
• Wierzba purpurowa czy wierzba wiciowa są podstawą w wikliniarstwie, są to tak zwane wierzby koszykarskie.
• Od kilkunastu lat wierzba jest doceniana jako materiał energetyczny, zwłaszcza wierzba wiciowa.
• Wierzby wykorzystuje się jako biologiczne oczyszczalnie ścieków i wody gdyż pochłaniają metale ciężkie: ołów i kadm.
• W przemyśle zielarskim z kory wierzby pozyskuje się kwas salicylowy i taninę, które mają właściwości przeciwgorączkowe i napotne.
• W celach dekoracyjnych uprawia się wiele gatunków i mieszańców odznaczających się barwna korą, dużymi, srebrzystymi baziami, ciekawym ulistnieniem bądź efektownym pokrojem.

Dekoracyjne wierzby wykorzystywane w bukieciarstwie

• Wierzba purpurowa o pędach pokrytych niebieskawo-białym nalotem.
• Wierzba wawrzynkowa o pędach czerwonych, połyskujących.
• Wierzba babilońska  ‘Tortuosa’ o pędach poskręcanych.
• Wierzba sachalińska o pędach taśmowato spłaszczonych, skręconych na wierzchołkach, niesymetrycznie rozgałęzionych, czerwonawych.
• Wierzba całolistna ‘Hakuro-nishiki’ – jej młode liście na wierzchołkach pędów są biało-różowe, później stają się pstre.
• Wierzba płożąca odm. srebrzysta o liściach obustronnie srebrzystych od gęsto ułożonych włosków.
• Wierzba żyłkowana  o liściach na górnej stronie liście pomarszczonych.
• Wierzba iwa ‘Mas’ o bardzo licznych baziach.
• Wierzba smukłoszyjkowa ‘Melanostachys’ o baziach bardzo ciemnych pokrytych ciemnymi łuskami – rozkwitając pokazują czerwonawe pręciki, przekwitając stają się żółte.
• Wierzba mupińska o baziach do 10 cm długości, wyprostowanych.

Opracowanie na podstawie materiałów Plant Publicity Holland