Rdest ptasi, czyli świńska trawa - uciążliwy chwast o cennych właściwościach leczniczych
Rdest ptasi rośnie dziko na łąkach, przydrożach, polach i w ogrodach. Jest chętnie zjadany przez drób i trzodę chlewną – dlatego nazywany jest świńską trawą. Rdest ptasi ma cenne właściwości lecznicze dla człowieka. Jak wykorzystywać rdest ptasi?
Rdest ptasi (Polygonum aviculare) to pospolita roślina, która występuje m.in. na łąkach, w przydrożach, a czasem jest chwastem upraw na polu i w ogrodzie. Dobrze radzi sobie nawet w szczelinach między płytami chodnikowymi. Jest chętnie zjadany przez drób i trzodę chlewną – stąd wzięła się nazwa gatunkowa, a także potoczne, np. „świńska trawa”. Rdest ptasi ma cenne właściwości lecznicze dla człowieka. Jako roślina lecznicza rdest ptasi jest znany od starożytności. Wspominali o nim m.in. Dioskurines i Pliniusz. Jak wykorzystywać leczniczo rdest ptasi i jak go stosować?
Spis treści
- Jak wygląda rdest ptasi?
- Zobacz rdest ptasi w galerii zdjęć
- Gdzie zbierać rdest ptasi?
- Ziele rdestu ptasiego - jak zbierać i suszyć?
- Skład ziela rdestu ptasiego
- Właściwości rdestu ptasiego - na co pomaga rdest ptasi?
- Jak pić rdest ptasi?
- Kto nie może stosować rdestu ptasiego?
Jak wygląda rdest ptasi?
Rdest ptasi może mieć zmienny wygląd, ale zwykle jest to roślina nisko ścieląca się, płożąca, „pełzająca” lub częściowo podnosząca się. Raczej nie przekracza 50 cm wysokości. Ma sinozielone, rozgałęzione pędy, pokryte drobnymi, eliptycznymi lub równowąskimi liśćmi. Liście są osadzone na bardzo krótkich ogonkach.
Rdest ptasi kwitnie bardzo długo, czasem z przerwami, od czerwca aż do października. Drobne, pięciopłatkowe kwiaty wyrastają w kątach liści. Pąki są różowobiałe, rozwinięte kwiaty najczęściej białozielone. Owoce to trójkanciaste orzeszki. Przyczepiają się do ciała zwierząt i w ten sposób są przenoszone - właśnie tak roślina najczęściej się rozprzestrzenia. Rdest ptasi tworzy wrzecionowate, rozgałęzione korzenie. To roślina jednoroczna bądź dwuletnia.
Zobacz rdest ptasi w galerii zdjęć
Autor: GettyImages
Rdest ptasi
Gdzie zbierać rdest ptasi?
O rdeście ptasim łatwiej napisać, skąd go nie zbierać. Przede wszystkim należy unikać miejsc uprzemysłowionych oraz pól czy miedz polnych, gdzie stosuje się intensywne metody ochrony chemicznej roślin. Mało korzystne są także przydroża przy drogach natężonego ruchu. W praktyce rdest ptasi jest tak rozpowszechniony, że można go znaleźć podczas spacerów po łąkach, do lasu czy wzdłuż rzeki. Często rośnie w dużych skupiskach tworząc gęstą darń, która nie pozwala na rozwój innym gatunkom. Rdest ptasi nie należy do najpopularniejszych środków stosowanych w ziołolecznictwie, ale znajduje swoich amatorów.
Ziele rdestu ptasiego - jak zbierać i suszyć?
Surowcem leczniczym jest ziele rdestu ptasiego, czyli cała nadziemna część znajdująca się w fazie kwitnienia (najlepiej początkowej). Najbardziej wartościowy jest surowiec zbierany późną wiosną i na początku lata. Oczywiście można z niego korzystać przez prawie cały sezon wegetacyjny – od przedwiośnia do jesieni.
- Nożycami, nożem lub sekatorem ścina się ulistnione, niezdrewniałe pędy rdestu ptasiego pozostawiając zgrubiałą i bezlistną część.
- Surowiec najlepiej suszyć w warunkach naturalnych – w miejscu ciemnym, ale ciepłym i przewiewnym. Układa się cienkie warstwy, ale później lepiej ich nie przekładać. Liście są bardzo kruche, można łatwo je uszkodzić. Trzeba wcześniej oczyścić pędy, np. z ziemi czy fragmentów innych gatunków roślin. Dla przyspieszenia suszenia ziele rdestu ptasiego warto podzielić na części.
- Do suszenia ziela rdestu ptasiego możemy użyć suszarki do ziół - urządzenie nastawia się temperaturę do 35ºC. Dobrze wysuszony surowiec zachowuje naturalną barwę, różni się jedynie słabszym, mniej kontrastowym odcieniem.
Jak suszyć i mrozić zioła. Konserwowanie ziół >>>
Zioła odporne na mróz, czyli jakie zioła dobrze zimują w ogrodzie >>>
Skład ziela rdestu ptasiego
Rdest ptasi jest bogatym źródłem flawonoidów, zawiera m.in. awikularynę, kwercetynę i hiperozyd. Jest bogatym źródłem kwasu krzemowego. Ponadto w skład wchodzą kwasy fenolowe (chlorogenowy i kawowy), kumaryny (umbelliferon i skopoletin) i witamina C.
Właściwości rdestu ptasiego - na co pomaga rdest ptasi?
- Rdest ptasi miejscowo wykazuje działanie ściągające - pomaga m.in. na hemoroidy.
- Poprawia wygląd i kondycję skóry, pomaga przy infekcjach skórnych.
- Działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo wspomagając leczenie stanów zapalnych oraz infekcji.
- Działa moczopędnie zapobiegając kamicy nerkowej. Jest pomocny także przy nieżytach dróg moczowych.
- Przyspiesza przemianę materii.
- Ma właściwości wykrztuśne – dawniej często stosowano go jako środek na kaszel.
- Stosowany zewnętrznie sprawdza się przy oczyszczaniu cery. Pomaga zwalczać trądzik i wypryski.
Jak pić rdest ptasi?
- Napar z rdestu ptasiego. Należy zalać 1 łyżkę rozdrobnionego ziela rdestu ptasiego szklanką wrzątku, przykryć naczynie. Napar pić lub nakładać na skórę po wystygnięciu.
- Odwar z rdestu ptasiego. Zagotować 1,5 łyżki ziela rdestu ptasiego pod przykryciem, na wolnym ogniu, przez 10 minut.
Napary i odwary pije się okazyjnie lub regularnie przez maksymalnie kilka tygodni. Dłuższe stosowanie jest odradzane, gdyż surowiec powoduje szybsze wypłukiwanie witaminy B1 (warto ją uzupełniać).
Kto nie może stosować rdestu ptasiego?
Niewskazane jest stosowanie przez osoby borykające się z zapaleniem żył oraz cukrzycą. W razie jakichkolwiek wątpliwości stosowanie rdestu ptasiego warto wcześniej skonsultować z lekarzem.
Przeczytaj też:
Ogródek ziołowy - jak założyć i pielęgnować ogródek ziołowy przy domu >>>
Rośliny przyprawowe w domu - uprawa w doniczkach w kuchni >>>
