Powojniki - pięknie kwitnące pnącza, którymi ozdobisz ogród, taras i balkon. Jak uprawiać powojniki?
Wśród wielu pnączy uprawianych w naszych ogrodach, powojniki cieszą się niezwykłą popularnością. Przeczytaj, jakie są wymagania i zastosowanie powojników w ogrodzie. Poznaj gatunki i odmiany powojników i dowiedz się więcej o ich uprawie.
Autor: GettyImages
Powojniki doskonale prezentują się na pergolach
Spis treści
- Jakie wymagania mają powojniki?
- Galeria zdjęć: Powojniki - kwitnące pnącza
- Powojniki - kiedy i jak ciąć?
- Szkodniki na powojnikach
- Gatunki powojników
- Jakie powojniki kwitną wiosną?
- Ciekawe odmiany powojników wielkokwiatowych wcześnie kwitnących
- Jak kupować powojniki?
Powojniki to pnącza znakomicie nadające się zarówno do dużych, jak i do małych ogrodów. Można je z powodzeniem uprawiać również w pojemnikach ustawianych na tarasach i balkonach, a także prowadzić przy ogrodzeniach, ścianach budynków lub konstrukcjach ogrodowych, takich jak altany, pergole, trejaże, kraty, a nawet przy zwykłych tyczkach.Wiele odmian powojników, zwłaszcza botanicznych, doskonale sprawdza się w roli roślin okrywowych – sadzone bez podpór, płożąc się, pokrywają ziemię tworząc kwieciste kobierce, zatrzymują wilgoć w glebie i zapobiegają wzrostowi chwastów.
Szukając powojników do ogrodu możemy wybierać z mnogości gatunków i odmian o różnych barwach, rozmiarach i kształtach kwiatów. Co ciekawe, ozdobą są także owocostany powojników.
Odmiany powojników o okazałych kwiatach wymagają intensywniejszej pielęgnacji, ale są też gatunki i odmiany mało kłopotliwe w uprawie, a urokiem dorównujące tym bardziej wymagającym. Warto poznać różnorodność gatunków i odmian oraz warunki, jakie należy im zapewnić, zanim zdecydujemy się posadzić je w swoim ogrodzie.
Jakie wymagania mają powojniki?
Powojniki najlepiej czują się na glebach żyznych, próchnicznych, zasobnych w wapń, stale umiarkowanie wilgotnych, ale nie podmokłych. Są bardzo wrażliwe na suszę i niską wilgotność powietrza. Powojniki botaniczne i bylinowe mają najczęściej mniejsze wymagania niż powojniki wielkokwiatowe. W zależności od gatunku i odmiany, powojniki nadają się na stanowiska słoneczne bądź półcieniste.
- Na słonecznych stanowiskach doskonale rosną odmiany powojników o kwiatach ciemnoniebieskich, fioletowych, czerwonych, takie jak ‘The President’, ‘Kacper’, ‘Lady Betty Balfour’, ‘Ernest Barkham’, ‘Gipsy Queen’, ‘Dutches of Edinborough’, ‘Kiri Te Kanawa’, ‘Matka Siedliska’, ‘Sylvia Denny’, ‘Veronica’s Choice’, ‘Vyvyan Pennell’.
- Na stanowiskach półcienistych możemy sadzić odmiany powojników o kwiatach pastelowych, jasnych, np. ‘Comtesse de Bouchaud’, ‘Błękitny Anioł’ – tolerują półcień, co sprzyja ich obfitszemu kwitnieniu i lepszemu wybarwieniu się kwiatów.
Galeria zdjęć: Powojniki - kwitnące pnącza
Autor: GettyImages
Powojniki doskonale prezentują się na pergolach
Powojniki - kiedy i jak ciąć?
Powojniki, niezależnie od grupy, zaraz po posadzeniu należy obciąć do wysokości 30 cm od ziemi, nad parą zdrowych pąków. Powojniki wielkokwiatowe kwitną dwa razy w sezonie, przycinamy je w drugim roku po posadzeniu do wysokości około 70 cm, a w następnych latach do wysokości 100–150 cm. Należy usuwać chore pędy, a wiotkie i słabe ucinać na długości 30 cm, zawsze 1 cm nad parą zdrowych pąków. Powojniki kwitnące tylko latem w drugim roku po posadzeniu przycina się do wysokości 40 cm, w następnych latach o 10 cm wyżej. Powojników kwitnących wczesną wiosną, obsypanych masą drobniutkich kwiatów, nie tnie się wcale.
Szkodniki na powojnikach
Należy co jakiś czas kontrolować, czy na powojnikach nie pojawiły się szkodniki (np. przędziorki, mszyce) bądź choroby (np. mączniak prawdziwy – objawem jest biały nalot na górnej stronie liści). Niebezpiecznym szkodnikiem są nornice, które mogą podgryzać korzenie powojników. Aby zapobiec ich żerowaniu należy rośliny sadzić owinięte siatką drucianą lub grubą siatką plastikową o drobnych oczkach. Należy też pamiętać o usuwaniu obeschniętych liści z pędów powojników.
Gatunki powojników
- Powojnik alpejski (Clematis alpina) – rośnie w naturze nad brzegami rzek alpejskich, jest pod ochroną. Gatunek ten jest całkowicie odporny na mróz, a także bardziej wytrzymały na niekorzystne warunki glebowo-klimatyczne niż mieszańce ogrodowe. Pędy dorastają do 2 m długości. Kwiaty są pojedyncze, na długich szypułkach, średnicy 4–6 cm, mniejsze niż u mieszańców ogrodowych, zwisające, czteropłatkowe, niebieskofioletowe. Spotyka się również odmiany o kwiatach białych, różowych i czerwonobrązowych. Kwitnie od maja do sierpnia.
- Powojnik Jackmana (Clematis x Jackmanii)– mieszaniec powstały ze skrzyżowania Clematis languinosa i Clematis viticella (oba gatunki pochodzą z rejonu Morza Śródziemnego). Ma cienkie i wiotkie pędy, dorastające do 3–4 m, czepiające się podpór ogonkami liściowymi. Liście są nieparzystopierzaste.
- Powojnik wielopłatkowy (Clematis macropetala) charakteryzuje się większą odpornością na mróz i warunki glebowo-klimatyczne od mieszańców ogrodowych. Pędy dorastają do 3 m długości. Liście są podwójne, trzylistkowe, listki małe, głęboko piłkowane, mogą być klapowane. Kwiaty są mniejsze niż u mieszańców ogrodowych, dzwonkowate, w miarę kwitnienia otwierają się szeroko. Może być uprawiany w pojemnikach.
Jakie powojniki kwitną wiosną?
Na przełomie kwietnia i maja rozpoczynają kwitnienie powojniki botaniczne, a dwa–trzy tygodnie później – wcześnie kwitnące powojniki wielokwiatowe.
- Powojniki botaniczne - to mało wymagające rośliny, powstałe w wyniku krzyżowania powojników naturalnie rosnących w przyrodzie. Mają drobniejsze kwiaty od innych powojników, ale ich liczba rekompensuje mniejsze rozmiary. Najpopularniejsze z nich to powojnik alpejski i powojnik górski. Ich zaletą jest również wczesny termin kwitnienia, którego początek przypada na przełom kwietnia i maja, czyli 2–4 tygodnie wcześniej niż pierwsze powojniki wielkokwiatowe.
- Powojniki wielkokwiatowe wcześnie kwitnące - mają pędy dorastające do 4 m długości. Rozpoczynają kwitnienie nieco później niż powojniki botaniczne – w maju lub na początku czerwca. Duże (ich średnica dochodzi nawet do 30 cm) i niezwykle efektowne kwiaty są pojedyncze, mogą być białe, łososiowe, czerwone, niebieskie, ciemnofioletowe. Dekoracyjne są nie tylko kwiaty, ale także puszyste owocostany zdobiące rośliny późnym latem i jesienią. Większość powojników tej grupy preferuje stanowiska słoneczne, ale nie nagrzewające się. Najlepiej rozwijają się, gdy podstawa rośliny jest zacieniona, natomiast górna część nasłoneczniona. Niektóre odmiany o jasnych kwiatach czują się równie dobrze w półcieniu.
Do prawidłowego rozwoju wymagają gleb żyznych, próchnicznych, wilgotnych, dobrze przepuszczalnych, o pH 6–7. Nie wolno dopuścić do przesuszenia ziemi wokół roślin, najlepiej wyłożyć ją korą, która będzie utrzymywała wilgoć. Podlewać powojniki należy w miarę potrzeby, raczej rzadziej i dużymi porcjami. W drugim i następnych latach po posadzeniu należy rośliny nawozić, najlepiej nawozami o spowolnionym działaniu. Aby zabezpieczyć powojniki przed mroźnymi zimami, należy przed zimą podstawę rośliny obłożyć ziemią, korą lub uschłymi liśćmi. Powojniki wielkokwiatowe wcześnie kwitnące tnie się słabo, wczesną wiosną wycina się uschnięte lub uszkodzone pędy oraz usuwa się wszystkie zeschłe liście.
Uwaga! Powojniki są roślinami trującymi. Trujący jest sok, liście kwiaty i owoce.
Ciekawe odmiany powojników wielkokwiatowych wcześnie kwitnących
- ‘Andromeda’ – kwiaty kremowe, przez środek przechodzi różowa pręga
- ‘Blue Light’ – kwiaty jasnoniebieskie, pełne
- ‘Daniel Deronda’ – kwiaty granatowe, półpełne
- ‘Barbara Dibley’ – kwiaty ciemnoczerwone, na brzegach różowe
- ‘Fryderyk Chopin’ – kwiaty jasnoniebieskie, pojedyncze
- ‘Fujimusume’ – kwiaty niebieskie, pojedyncze
- ‘Hakuookan’ – kwiaty ciemnofioletowe, pojedyncze
- ‘Nelly Moser’ – kwiaty jasnoróżowe z pręgami różowymi, pojedyncze
- ‘Sylvia Denny’ – kwiaty białe, półpełne
- ‘Vyvyan Pennell’ – kwiaty fioletowo-niebiesko-purpurowe, półpełne i pełne
Jak kupować powojniki?
Powojniki najlepiej kupować w dobrych centrach ogrodniczych lub szkółkach – daje to gwarancję, że zakupione rośliny są zdrowe. Wybieramy egzemplarze uprawiane w pojemnikach. z dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym, rozkrzewione (u podstawy powinny mieć 2–3 pędy), podwiązane do podpór (zmniejsza to ryzyko połamania pędów), oznakowane etykietą z nazwą gatunku bądź odmiany oraz informacją o pielęgnacji.
Opracowanie na podstawie materiałów Plant Publicity Holland i Pracowni Sztuki Ogrodowej
Przeczytaj też:
- Powojniki w donicach - sadzenie i pielęgnacja powojników na balkonach i tarasach
- Letnia pielęgnacja powojników, czyli jak dbać o clematisy latem
- Cięcie clematisów na wiosnę - kiedy i jak przycinać clematisy po zimie?
