Ciemiernik - zimowy kwiat! Jakie gatunki ciemierników można sadzić w ogrodzie? Jak je uprawiać?

Spis treści

1. Ciemiernik - uprawa w ogrodzie
2. Rozmnażanie ciemiernika przez sadzonki i nasiona
3. Gdzie sadzić ciemierniki?
4. Ciemiernik zawiera trujący glikozyd
5. Uprawa ciemiernika w doniczce
6. Ciemiernik biały
7. Ciemiernik orientalny (wschodni)
8. Ciemiernik czerwonawy
9. Ciemiernik korsykański
10. Ciemiernik cuchnący
11. Ciemiernik ogrodowy

Ciemierniki są roślinami długowiecznymi, rosną wprawdzie powoli, ale z czasem rozrastają się w okazałe kępy z wieloma pędami kwiatostanowymi. Większość gatunków ciemierników ma zimozielone ulistnienie. Poznaj najpopularniejsze z nich.

Ciemiernik - uprawa w ogrodzie

Ciemiernik należy uprawiać na glebie gliniastej, wzbogaconej w wapń i próchnicę (z dodatkiem kompostu lub dobrze rozłożonego obornika). Wymaga przepuszczalnego i dostatecznie wilgotnego podłoża. Letnia susza i wysokie temperatury wpływają niekorzystnie na kwitnienie ciemierników, dlatego w tym okresie trzeba je systematycznie podlewać. Ciemierników nie należy zbyt często przesadzać, ponieważ źle reagują na uszkodzenia korzeni. Najlepiej rosną w osłoniętym, ciepłym, półcienistym miejscu. Ciemierniki zimą wymagają ochrony przed słońcem i wysuszającym wiatrem.

Rozmnażanie ciemiernika przez sadzonki i nasiona

• Sadzonki

Silnie rozrośnięte ciemierniki można dzielić – najlepiej po kwitnieniu (kwiecień–maj) lub pod koniec lata (sierpień–wrzesień). Karpy ciemiernika dzieli się na kilka części – każda powinna zawierać parę liści i korzenie oraz kilka pąków – i od razu sadzi do gruntu. Można też umieścić je w doniczkach i po roku uprawy w donicy przesadzić ciemiernik do ogrodu.

• Nasiona

Ciemierniki można także rozmnażać przez nasiona wysiewane zaraz po zbiorze (VI–VIII), bo bardzo szybko tracą zdolność kiełkowania. Siewki zakwitają dopiero po 3–4 latach i nie powtarzają cech roślin matecznych.

Jedynie ciemiernik cuchnący obficie rozmnaża się przez samosiewy, które można wykorzystywać jako rozsadę.

Gdzie sadzić ciemierniki?

Ciemierniki można sadzić w sąsiedztwie krzewów i drzew liściastych, w grupach naturalistycznych lub na ocienionej rabacie. Dobrze komponują się z rannikami, zawilcami i przylaszczkami, a także kwitnącymi na przedwiośniu krzewami: oczarami, wawrzynkiem wilczełyko.

Kwiaty ciemierników nadają się do cięcia – odznaczają się dość dużą trwałością w wazonie. Sprzedawane zimą w doniczkach ciemierniki białe wykorzystuje się do dekoracji wnętrz, można je też posadzić w skrzynce balkonowej lub donicy ustawionej przed domem.

Uprawa ciemiernika w doniczce

Zimą w sklepach dostępne są kwitnące ciemierniki w doniczkach. Coraz chętniej wykorzystywane są do bożonarodzeniowych dekoracji. Aby jak najdłużej atrakcyjnie się prezentowały, trzeba je ustawić w domu w miejscu chłodnym (z dala od kaloryferów), z dostępem światła z zewnątrz. Ich pielęgnacja polega na systematycznym podlewaniu w ten sposób, aby nie dopuścić do przesuszenia podłoża. Warto roślinę zraszać miękką wodą, szczególnie gdy wilgotność powietrza w mieszkaniu jest mała. Ciemiernika uprawianego w doniczce można wiosną posadzić do ogrodu.

Ciemiernik biały

Najczęściej uprawiany w polskich ogrodach jest ciemiernik biały (Helleborus niger), który rośnie dziko we wschodniej części Alp, Apeninach i Karpatach Wschodnich. Ma białe kwiaty średnicy 6–10 cm, które w miarę przekwitania różowieją, a później stają się zielonkawe. Ciemiernik biały dorasta do 30 cm wysokości. Liście są ciemnozielone, dość sztywne i skórzaste.

Odmiany ciemiernika białego ‘Keesen’ i ‘Maximus’ mają kwiaty białe, a ‘Grandiflorus’ i ‘Pink Select’ – różowe. 

W Europie Zachodniej ciemiernik zwany jest „różą Bożego Narodzenia”. U nas rośliny zakwitają zwykle po pierwszych odwilżach i kwitną nawet do kwietnia. Kwiaty mogą pojawiać się już pod koniec jesieni, jeśli utrzymuje się dodatnia temperatura.

Ciemiernik orientalny (wschodni)

Ciemiernik orientalny (ciemiernik wschodni, Helleborus orientalis) pochodzi z Kaukazu. Ma zielonkawobiałe lub kremowe, miseczkowate kwiaty, średnicy około 7 cm, często z różowym zabarwieniem. Roślina kwitnie od lutego do kwietnia, ale może zakwitać także przed zimą. Dorasta do 40–50 cm wysokości.

Ciemiernik czerwonawy

Ciemiernik czerwonawy (Helleborus purpurascens) kwitnie w marcu i kwietniu. Ma skierowane ku dołowi, początkowo zielonkawobordowe, później purpurowe lub czerwonawe kwiaty, które ukazują się jeszcze przed liśćmi (liście zamierają przed zimą). Rośliny osiągają 20 cm wysokości. Ciemiernik ten występuje dziko w Europie Wschodniej, można go spotkać w Bieszczadach.

Ciemiernik korsykański

Ciemiernik korsykański (Helleborus argutifolius, syn. Helleborus corsicus) dorasta do 60 cm wysokości. Ma duże, kielichowate, żółtawozielone kwiaty i dekoracyjne liście – szerokie, lśniące, piłkowane na brzegach (przypominające ulistnienie ostrokrzewu). Pąki kwiatowe pojawiają się jesienią. Zakwita na przedwiośniu, w II–III.

Ciemiernik cuchnący

Ciemiernik cuchnący (Helleborus foetidus) rośnie dziko w Europie Zachodniej i Południowej. Jego sproszkowane korzenie były używane do wyrobu tabaki, stąd być może pochodzi jego nazwa. Rośliny osiągają 50 cm wysokości. Dzwonkowate, zielone kwiaty z czerwoną obwódką pojawiają się od II do IV. Tworzą duże wiechy i długo zachowują swą dekoracyjność – aż do chwili osypania się nasion. Odznacza się dekoracyjnym, bujnym, ciemnozielonym ulistnieniem. Jego odmiana ‘Gold Bullion’ ma żółte kwiaty i złociste pistnienie.

Ciemiernik ogrodowy

Ciemiernik ogrodowy (Helleborus × hybridus) to najefektowniejszy gatunek, ma wiele ciekawych odmian o dużych kwiatach barwy białej, różowej, purpurowej, ciemnobordowej, także nakrapianych (‘White Spotted Lady’, ‘Ashwood Garden Hybrids’) bądź podwójnych (‘Double Vision’). Są też odmiany o jasnożółtych kwiatach (‘Yellow Lady’). Ciemierniki ogrodowe osiągają 50–70 cm wysokości. Są bardzo popularne w Europie Zachodniej. W Polsce mogą przemarzać w surowe zimy.