Jak rozpoznać jakich makro- i mikroelementów brakuje roślinom? Poznaj objawy niedoboru składników mineralnych u roślin
Niedobór składników mineralnych objawia się niekorzystnymi zmianami u roślin. Poszczególne rośliny mają indywidualne potrzeby pokarmowe dotyczące makro- i mikroelementów. Jak rozpoznać jakich składników brakuje roślinom?
Spis treści
Niedobór składników pokarmowych zależy od różnych czynników i nie zawsze wiąże się z niedostatecznym nawożeniem. Czasem może być wręcz odwrotnie. Nadmiar makro- i mikroelementów może powodować wzajemne blokowanie (np. magnez z potasem, potas z sodem) lub zasolenie (przy nadgorliwości w nawożeniu azotem). Na przyswajalność makro- i mikroelementów w dużej mierze wpływa odczyn gleby.
Powyższe przykłady pokazują, że do problemu niedoboru składników mineralnych nie można podchodzić jednokierunkowo, gdyż przyczyna zmian w roślinach nie zawsze jest oczywista. Nawożenie roślin powinno być zrównoważone, tzn. dopasowane do potrzeb gatunku, uwzględniające zasobność gleby i porę roku. Istotne przy tym jest prawo minimum Liebiga mówiące o tym, że rozwój organizmu jest ograniczany przez element, którego brakuje najbardziej. Idąc tą drogą trzeba dostarczać roślinom konkretnych pierwiastków przy pojawieniu się oznak niedoboru. Najlepiej poprzez nawożenie dolistne.
Objawy niedoboru makroelementów
Makroelementy są wykorzystywane u roślin przy budowie tkanek. Przy niedoborze makroelementów rozwój roślin jest ograniczony, zieleń może słabo ukorzeniać się, marnie kwitnąć i dawać niewielki plon.
- Objawy niedoboru azotu. Azot (N) – to najważniejszy składnik roślin determinujący wzrost. Jego niedobór powoduje spowolnienie wzrostu i karłowatość. Liście są małe i zbyt jasne. Przy dużym niedoborze azotu roślina wytwarza wiotkie, słabe pędy. Na brak azotu mogą wpływać także częste i obfite opady deszczu lub gorliwe nawadnianie, powodujące wypłukiwanie pierwiastka. W szczególności dotyczy to formy azotanowej tego pierwiastka.
- Objawy niedoboru potasu. Potas (K) – to pierwiastek, który w dużej mierze wpływa na rozwój systemu korzeniowego oraz obfitość kwitnienia. Ponadto zwiększa odporność roślin na niekorzystne czynniki takie jak mróz, susza, choroby czy szkodniki. Przy niedoborze potasu rośliny gorzej plonują, więdną, czasem tracą liście. Na krawędziach blaszek może pojawiać się chloroza (żółte przebarwienia). Problem może zaistnieć przy zbyt niskim pH, nadmiarze wapnia lub magnezu.
- Objawy niedoboru fosforu. Fosfor (P) – pierwiastek ten determinuje dobrą przyswajalność azotu i innych składników pokarmowych. Bierze udział w transporcie cukrów w organach podziemnych, nasionach i owocach. Przy niedoborze fosforu liście i łodygi nabierają nietypowego, fioletowego połysku. Liście są usztywnione, mogą gnić na końcówkach. Zieleń słabiej kwitnie i owocuje. Problem z niedoborem może występować na glebach o skrajnym pH (kwaśnym lub zasadowym).
- Objawy niedoboru wapnia. Wapń (Ca) – dostarczanie go do gleby powoduje jej odkwaszanie, co ma znaczenie dla przyswajalności innych składników pokarmowych w odniesieniu do większości roślin. Wapń w glebie przyśpiesza tworzenie próchnicy, w roślinie wpływa m.in. na aktywność enzymów. Niedobór wapnia powoduje osłabienie systemu korzeniowego, zwijanie się wierzchołków i brzegów a także pękanie i różne choroby owoców (plamy zgorzelowe, sucha zgnilizna).
- Objawy niedoboru magnezu. Magnez (Mg) – to budulec chlorofilu, istotny dla procesu fotosyntezy. Najbardziej rozpoznawalnym objawem niedoboru magnezu jest chloroza między nerwami liści. Zmiany są widoczne najpierw na starszych liściach.
- Objawy niedoboru siarki. Siarka (S) – decyduje o lepszym smaku roślin jadalnych. Ogranicza odkładanie w roślinach azotanów i szkodliwych azotynów. Przy niedoborze siarki (rzadko występuje) liście mogą żółknąć lub brązowieć pomiędzy nerwami. Objawy najpierw występują na młodych liściach (to cecha odróżniająca od braku magnezu).
Objawy niedoboru mikroelementów
Mikroelementy są pobierane przez rośliny w mniejszych ilościach, co nie znaczy, że ich rola może być bagatelizowana. Biorą udział w licznych procesach fizjologicznych.
- Objawy niedoboru miedzi. Miedź (Cu) – jej niedobór może powodować zamieranie wierzchołków pędów, zwijanie i więdnięcie liści.
- Objawy niedoboru boru. Bor (B) – to bardzo ważny składnik, szczególnie u warzyw i roślin owocowych. Niedobór powoduje zgorzel liści buraka, powstawanie korkowych plam u pomidorów, pękanie róż kalafiora i owoców jabłoni.
- Objawy niedoboru manganu. Mangan (Mn) – niedobór powoduje chlorozy i marmurkowatość, a w skrajnych przypadkach nawet więdnięcie i brunatnienie liści.
- Objawy niedoboru żelaza. Żelazo (Fe) – przy niedoborze wierzchołki młodych liści są blade, niemal białe. Z czasem pojawiają się plamki, liście brązowieją i usychają, a kwiaty więdną.
- Objawy niedoboru chloru. Chlor (Cl) – niedobór objawia się brązowieniem brzegów i czubków liści. Oprócz tego występują chlorozy.
- Objawy niedoboru cynku. Cynk (Zn) – liście mają pomarszczone brzegi, zmniejsza się odległość między nimi na pędach.
- Objawy niedoboru molibdenu. Molibden (Mo) – przy niedostatku tego pierwiastka występuje chloroza starszych liści, potem młodych. Brzegi blaszek liściowych mogą wyginać się ku górze.
Przeczytaj też:
