Białe plamy na owocach jeżyny i inne choroby jeżyny bezkolcowej. Jak je zwalczyć?

2023-08-21 7:21

Białe plamy na owocach jeżyny - co oznaczają? Jaka to choroba? Poznaj też inne groźne choroby jeżyny bezkolcowej. Jak je zwalczać, aby cieszyć się zdrowymi owocami jeżyny. Jakie są objawy poszczególnych chorób jeżyny i co na nie stosować? Podajemy też sposoby na zapobieganie chorobom jeżyn.

Choroby jeżyny bezkolcowej
Autor: GettyImages Jeżyna bezkolocwa może być porażana przez różne choroby, które powodują obniżenie plonów owoców

Uprawa jeżyny bezkolcowej nie jest trudna, a jej owoce smaczne i zdrowe. Decydując się na posadzenie jeżyny w przydomowym ogrodzie czy na działce, musimy liczyć się z tym, że może być ona porażana przez różne choroby. Przedstawiamy najgroźniejsze z nich.

Białe plamy na owocach jeżyny i nie tylko - choroby grzybowe jeżyny bezkolcowej

  • Zamieranie pędów i podstawy pędów

Największe zagrożenie dla malin i jeżyn to różnego rodzaju patogeny grzybowe, powodujące choroby i osłabienie roślin. Jeżyny bardzo często porażane są przede wszystkim przez zamieranie pędów i podstawy pędów, czyli chorobę grzybową atakującą także maliny. W przypadku jeżyny objawy są podobne: na dolnych fragmentach pędów tworzą się podłużne brązowawe plamy z charakterystycznym fioletowym odcieniem. Podobne przebarwienia mogą pojawiać się także na liściach. Ponadto, w kolejnej fazie choroby kora na pędach zaczyna się łuszczyć i pękać. W wyniku rozwoju choroby rośliny są osłabione, liście oraz nieliczne owoce stopniowo zamierają i zasychają.

Zapobieganie i zwalczanie. Aby unikać zagrożenia ze strony patogenów grzybowych, najlepiej zapewnić roślinom jak najlepsze warunki uprawy – regularnie przycinać pędy i usuwać pędy starsze, unikać nadmiernego zagęszczenia nasadzeń oraz nie dopuszczać do zachwaszczenia krzewów. Gdy jednak choroba już zaatakuje i zacznie się rozwijać, trzeba zareagować, czyli wykonać opryski preparatami przeciwko chorobom grzybowym. Może to być uniwersalny środek TOPSIN lub inne stosowane w przypadku zamierania pędów malin, np. SIGNUM lub ROVRAL AQUAFLO. Należy pamiętać, by oprysk powtórzyć przynajmniej dwa razy, co 10-14 dni.

  • Szara pleśń na jeżynie

Powszechną chorobą atakującą m.in. jeżyny jest szara pleśń. Jej charakterystyczny objaw, czyli szaro-biały pylący, puszysty nalot jest widoczny przede wszystkim na owocach, ale choroba atakuje także inne części roślin. Owoce zaatakowane przez chorobę zamierają i gniją. Szara pleśń atakuje głównie w czasie tworzenia się pąków kwiatowych i jej duże nasilenie może prowadzić do zniszczenia nie tylko owoców, ale całej rośliny.

Zapobieganie i zwalczanie. Nie należy dopuszczać do zbyt dużego zagęszczenia roślin i zapewnić im przewiew. Chodzi nie tylko o odpowiednia rozstawę roślin w czasie sadzenia, ale także późniejszą pielęgnację – odchwaszczanie oraz przycinanie pędów po owocowaniu. Jeśli nasilenie choroby jest duże konieczne może stać się wykonanie 2-3 oprysków w odstępie około 10 dni. Polecane preparaty, to np. TOPSIN, SIGNUM, TELDOR lub SWITCH. Choroba może atakować szczególnie często po okresach dłuższych opadów deszczu, w ciepłe, wilgotne lata i w tym czasie opryski mogą okazać się potrzebne i skuteczne.

  • Antraknoza malin na jeżynie

Charakterystyczne objawy powoduje antraknoza malin, atakująca także jeżynę bezkolcowa. Ciemne, okrągławe, powiększające się brunatnopurpurowe plamy na młodszych pędach, a następnie pękanie kory, zamieranie pędów i deformacja zainfekowanych owoców to znaki rozpoznawcze antraknozy.

Zapobieganie i zwalczanie. Profilaktyka w przypadku antraknozy to przede wszystkim usuwanie chorych pędów i opadłych jesienią liści, na których mogą zimować zarodniki grzyba. Do zwalczania choroby można użyć także specjalistycznych preparatów przeciwko chorobom grzybowym, np. TOPSIN, SWITCH lub ROVRAL AQUAFLO.

  • Rdza jeżyny

Warto znać także inną, groźną chorobę – rdzę jeżyny, które potrafi zniszczyć znaczne ilości upraw tego krzewu. Ta choroba grzybowa, występująca także na malinach, objawia się powstawaniem na spodniej stronie liści oraz na pędach licznych, drobnych, wypukłych przypominających miseczki żółtopomarańczowych plamek, które kryją w sobie skupienia tzw. zarodników rdzawnikowych.

Zapobieganie i zwalczanie. Aby unikać antraknozy najlepiej wybierać odmiany jeżyny odporne na tę chorobę. Ponadto stosujemy te same metody profilaktyczne, jak w przypadku wyżej wspomnianych chorób. Warto także pamiętać, by unikać moczenia liści roślin podczas podlewania. Przy planowaniu nawadniania automatycznego najlepiej wybrać kropelkowe, zamiast zraszaczy i deszczowania. Niewiele jest środków do zwalczania choroby, ale do zastosowania amatorskiego można polecić preparat TOPSIN, SHARDIF lub SCORPION.

Choroby jeżyny bezkolcowej
Autor: GettyImages Jeżyna bezkolcowa. Z tych owoców niewiele już można zrobić

Choroby wirusowe atakujące jeżynę bezkolcową

Oprócz najbardziej powszechnych chorób grzybowych, jeżyny często atakowane są przez choroby wirusowe. Są one przenoszone na rośliny przez różne owady, w tym głównie przez mszyce. Warto wspomnieć o chorobach powodujących różnego rodzaju przebarwienia liści i osłabiających rośliny i ich zdolność owocowania. Są to przede wszystkim choroby malin, które jednak mogą pojawić się także na jeżynach:

  • mozaika maliny na jeżynie, powodująca chlorotyczne, jasne plamy na blaszce liściowej, 
  • żółta plamistość liści, objawiająca się powstawaniem żółtawych plama następnie nekrotycznych,
  • karłowatość malin – zaatakowane pędy są bardzo krótkie i cienkie, przez co roślina ma miotlasty pokrój, a wyniku rozwoju choroby krzewy nie zawiązują owoców lub jest ich znikoma ilość (nie dojrzewają i nie nadają się do spożycia).

Choroby wirusowe są trudne do zwalczania i brak skutecznych preparatów, aby się ich pozbyć. Dlatego też walka z chorobą polega głównie na wybieraniu sadzonek wolnych od wirusów oraz niedopuszczeniu do żerowania na roślinach owadów, które przenoszą wirusy – przede wszystkim mszyc. Należy regularnie obserwować rośliny i gdy tylko zauważymy pojawienie się mszyc, warto zastosować preparaty polecane do zwalczania mszyc.

O autorze
Maciej Aleksandrowicz
Maciej Aleksandrowicz
Maciej Aleksandrowicz - specjalista w zakresie zieleni, instruktor, koordynator szkoleń ogrodniczych, autor porad i artykułów o tematyce ogrodniczej. Absolwent szczecińskiej Akademii Rolniczej - jego specjalność to drzewa i krzewy ozdobne oraz kształtowanie terenów zieleni. Pracował w szkółkach roślin ozdobnych oraz firmach ogrodniczych. Współpracował z architektami krajobrazu przy opracowaniach związanych z inwentaryzacją i planowaniem zieleni. Od 2011 roku stale współpracuje z portalami ogrodniczymi, redakcjami czasopism branżowych jako ekspert, redaktor współpracujący, autor tekstów.