Modne gabiony - co zbudować z gabionów w ogrodzie

Gabiony w ogrodzie to ciekawy element. Modne są ogrodzenia gabionowe i inne elementy ogrodowej architektury, np. murki oporowe, podwyższone rabaty, schody ogrodowe, ławki. Podpowiadamy, jak budować elementy ogrodu z gabionów.

Kosze kamienno-siatkowe zwane gabionami są od dawna wykorzystywane do umacniania skarp, nasypów, wałów oraz innych budowli ziemnych. Ich głównymi atutami są prostota konstrukcji, szybkość montażu oraz możliwość wypełnienia na miejscu dowolnym materiałem skalnym. Od niedawna gabiony robią karierę w przestrzeni publicznej i przydomowych ogrodach. Wraz z nowymi pomysłami na wykorzystanie gabionów zmienia się też ich wygląd oraz technologia wykonania.

>>Przeczytaj też: Płoty kute – eleganckie ogrodzenie ogrodu

Co to są gabiony

Nazwa gabion pochodzi od włoskiego gabbione i oznacza klatkę. Są one zrobione z metalowych prętów i siatki. Po wypełnieniu kamieniami ustawia się je jedna na drugiej. Metalowe elementy są zabezpieczone antykorozyjnie przez ocynkowanie, mogą też być pokryte alucynkiem i powłoką z PCW. Dostępne na rynku gabiony mają szerokość 1 m, wysokość 0,5-1 m i długość 1-4 m. Na miejsce budowy są dostarczane w postaci złożonej, a następnie montowane, uzupełniane kamieniami i łączone stalowym drutem lub zszywkami. Ściany gabionowe są bardzo stabilne i nie wymagają fundamentowania.

Gabiony jak kupować

Wszystkie zamówienia na gabiony są wyceniane i realizowane indywidualnie. Projektując nietypowe wymiary koszy, należy jedynie brać pod uwagę to, że muszą one być  wielokrotnością wielkości oczek siatki. Realizacja zamówienia trwa dwa-trzy tygodnie. W przypadku gabionów montowanych ze standardowych elementów – krócej. Gabiony są dostarczane na paletach w płaskich paczkach w formie niezłożonych lub wstępnie skręconych klatek wraz z elementami niezbędnymi do łączenia ścian (sprężyny, drut wiązałkowy, klipsy zaciskowe, stężenia, komplety łączników i śrub). O tym, czym je wypełnimy, decydujemy sami.

Konstrukcje siatkowe gabionów

Ciekawym i niezwykle popularnym w ostatnich latach rozwiązaniem są gabiony. Ogrodzenie tworzy się z drucianych pojemników wypełnionych kamieniami. Gabiony pasują zarówno do domów w nowoczesnym stylu, jak i do rozwiązań tradycyjnych. Jako wypełnienie można zastosować dowolnej wielkości kamienie – otoczaki z rzeki, kamienie polne, wielki tłuczeń albo drobniejszy grys. Wybór konkretnego materiału wpływa na wielkość oczek w metalowych koszach. Wypełnione klatki zamyka się od góry dodatkowym panelem z drutu.

• Kosze oporowe

Pojemniki na kamienie są wykonywane z drutu zgrzewanego o grubości 5-6 mm, który tworzy oczka o wymiarach 5 x 20 cm. Wielkość klatek jest różnorodna, od 0,2 x 0,5 m do 0,5 x 5 m. Kosze ustawia się jeden na drugim i łączy elementami montażowymi. Ponieważ są to ciężkie konstrukcje, wymagają wzmocnień w postaci listew stabilizujących lub stężeń z drutu. Najbardziej uniwersalne są te o przekroju prostokąta. Z niewysokich, 15-30-centymetrowych można zbudować schody ogrodowe, słupy lub cokół ogrodzenia. Większe, 50-100-centymetrowe nadają się do budowy podwyższonych rabat, murów oporowych i umacniania skarp. Można nimi nawet ozdobić ścianę budynku. Kosze o przekroju trapezu ustawione jeden na drugim tworzą stabilną ścianę oporową, która może być nawet samodzielnie stojącą konstrukcją. Z kosza o przekroju walca można zrobić palenisko grilla, słup podtrzymujący blat lub samodzielny element architektoniczny do wyeksponowania w ogrodzie.

• Kosze ogrodzeniowe

Zostały zaprojektowane z myślą o wykorzystaniu do tworzenia sztywnych, wąskich, ale wysokich ścian. Zajmują znacznie mniej miejsca niż kosze stosowane do budowy murów oporowych. Przy zaledwie 15 cm szerokości mogą osiągać wysokość nawet 240 cm. Są zrobione z mocnej spawanej siatki z prętów stalowych ø 5 mm umieszczonych w otworach profili ceowych i połączonych z nimi spawem. Z wąskich, 30-40-centymetrowych koszy można zrobić słup ogrodzenia, wiaty lub ozdobę ściany. 50-80-centymetrowe gabiony da się wykorzystać do budowy grilla, ławki albo pojemnika na rośliny. Kosze ogrodzeniowe mają długość od 50 do 250 cm.

• Panele na ogrodzenie gabionowe

Zwykłe panele druciane, których zazwyczaj używa się do budowy przęseł ogrodzeń, można też wykorzystać do budowy gabionu. Wystarczy z obu stron słupów osadzonych wcześniej w gruncie zamontować po jednym panelu, spiąć je haczykami i wypełnić kamieniem. Ważne, aby drut, z którego jest zrobiony panel, był wystarczająco sztywny (średnica minimum 5 mm). Haczyki do spinania paneli, łączniki, a nawet listwy do zamykania kosza od góry można kupić oddzielnie. Te lekkie ścianki buduje się bardzo szybko. Są łatwo dostępne, bo gotowe panele ogrodzeniowe oraz słupki można kupić w składzie budowlanym. Są dość wąskie (15-20 cm), więc nadają się przede wszystkim do budowy przesłon, ogrodzeń, wiat oraz altanek.

Przeczytaj też: Ogrodzenia pełne, ażurowe, z prześwitami

Zobacz galerię 5 zdjęć

Autor: Andrzej Szandomirski

Budowanie z gabionów można porównać do wznoszenia budowli z klocków. Każdy kosz jest niezależnym elementem, więc można go łączyć z innymi w większe lub mniejsze moduły. Dzięki temu dość łatwo jest dopasować budowle do nierówności terenu

Gabiony zalety

• Gabiony są uniwersalne. Pasują zarówno do nowoczesnej, jak i tradycyjnej architektury. Świetnie nadają się do odnawiania ogrodzeń. Wystarczy w miejsce starych przęseł umieścić kosze i wypełnić je dowolnym materiałem.
• Gabiony są naturalne. Budowle gabionowe można bez trudu dopasować do otoczenia, wypełniając je kamieniem pochodzącym z okolicy. Jeszcze lepiej wtopią się w tło, gdy obsadzimy je pnaczami.
• Gabiony są masywne. Wysoki i szczelny gabion nie tylko chroni wnetrze posesji przed wzrokiem przechodniów, ale także tłumi hałas (jest on skutecznie rozpraszany na nierównej powierzchni ścian).

Ogrodzenie gabionowe

Pojedynczy kosz, ławkę, niski murek oporowy czy kosze ogrodzeniowe można zbudować bez specjalistycznych konsultacji. Wypełniony kruszywem kosz jest ciężki, dlatego zaleca się ustawić go na utwardzonym podłożu – na ubitej 20-50-centymetrowej warstwie tłucznia lub ławie fundamentowej. Dzięki temu nie odkształci się on na skutek nierównego osiadania podłoża. Jeśli wysokość kosza jest dwa razy większa niż jego szerokość, musimy umieścić wewnątrz niego słup stabilizujący, który zabezpieczy konstrukcję przed wywróceniem się. Jeden słup wystarczy do podtrzymania gabionu długości maksymalnie 1,5 m. Jeśli konstrukcja jest dłuższa, musi się w niej znaleźć więcej słupów. Słup osadza się w stopie fundamentowej wykonanej do głębokości przemarzania gruntu. Są też słupy ze specjalną podstawą do mocowania na cokołach.

Przeczytaj też: Murek ogrodowy z kamienia obsadzony kwitnącymi roślinami

Montaż gabionów

Przebieg budowy wszystkich konstrukcji gabionowych jest podobny. Jeśli to konieczne, najpierw osadzamy słupy stabilizujące (w gruncie lub na cokole). Następnie przygotowujemy podłoże i ustawiamy na nim zmontowany gabion. Na koniec wypełniamy go kruszywem i zamykamy kosz. Kosz oporowy wystarczy rozłożyć i po napełnieniu zamknąć w górnej części spiralą lub drutem. Więcej pracy czeka nas podczas montażu koszy ogrodzeniowych, bo każdą ze ścian trzeba połączyć specjalnymi łącznikami na śruby lub nity. Do każdego zamówienia jest dołączana instrukcja montażu. Istotnym elementem konstrukcji są tak zwane stężenia, czyli haki lub łączniki spinające zewnętrzne ściany gabionu. Zapobiegają one wybrzuszaniu się ścianek pod naporem ciężaru kamieni wypełniających kosz. Dzięki nim kosze się nie deformują, więc tworzą stabilną konstrukcję. Stężenia rozmieszcza się równomiernie – poziomymi rzędami oddalonymi od siebie o 30-50 cm w rozstawie 40-60 cm. Pierwszy rząd stężeń należy umieścić jak najbliżej dna kosza.

Wypełnienie gabionów

Sam montaż koszy gabionowych jest dość prosty i zajmie niewiele czasu. Bardziej pracochłonne jest wypełnienie ich kruszywem. Ułożenie kamieni ma duży wpływ zarówno na stabilność budowli, jak i jej estetykę. Gabiony najczęściej wypełnia się materiałem skalnym. Najlepszy jest kamień łamany, może też być tłuczeń, kostka brukowa, otoczaki, żużel wielkopiecowy. Efektownie wyglądają pochodzące z recyklingu duże bryły przetopionego szkła, przez które pięknie przesącza się światło. Można nimi wypełnić cały kosz lub umieścić je tylko w jego części i podświetlić wężami ledowymi ukrytymi między bryłami szkła. Niestandardowe wypełnienie z klocków drewnianych, pni, kory, a nawet dachówek pochodzących z rozbiórki jest wprawdzie efektowne, ale dobierając materiał, trzeba być ostrożnym. Raz złożonej konstrukcji kosza nie powinno się rozmontowywać. Dlatego lepiej nie wypełniać ich materiałami podatnymi na zniszczenie, bo po kilku latach mogą zacząć się kruszyć i zostaną wypłukane z koszy. Wypełnienie koszy warto dopasować do materiałów użytych do wykończenia domu i jego otoczenia. Skały i kamienie kupimy w składach budowlanych, kamieniołomach lub portach rzecznych. Ceny są bardzo różne. Najlepiej wykorzystać materiał pochodzący z najbliższej okolicy. Będzie miał atrakcyjną cenę, a do tego zaoszczędzimy na koszcie jego transportu. Wielkość kamieni dobieramy do rozmiaru oczek kosza. Pojedyncze elementy wypełnienia powinny być nieco większe niż oczka siatki, aby przez nie nie powypadały. Oczka siatek koszy oporowych mogą mieć wielkość od 50 do 100 mm. Oczka w koszach ogrodzeniowych są większe. Istotna jest także wielkość wnętrza. W wąskich koszach ogrodzeniowych dość trudno układa się duże kamienie.