Ekologiczne kostki brukowe. Jakie wybrać na wykończenie terenu wokół domu?

To wyroby pozwalające na zrobienie nawierzchni, która pozostanie przepuszczalna dla wody. Znajdziemy je w ofercie wielu producentów kostek betonowych, czyli najpopularniejszego materiału do wykończenia terenu wokół domu. Zanim zdecydujemy się na konkretny produkt, sprawdźmy, co rekomendują producenci.

Spis treści

1. Ekologiczne kostki brukowe. Co polecają producenci?
2. Nawierzchnia ażurowa
3. Ekologiczne spoiny
4. Wodoprzepuszczalna podbudowa
5. Kostki wodoprzepuszczalne
6. Wzór a przepuszczalność
7. Ekologiczne kostki brukowe – podsumowanie
8. Ażurowe kostki brukowe: galeria
9. Kostki przepuszczające wodę. Zobacz zdjęcia

Na każdej posesji znajdziemy utwardzony podjazd czy ścieżkę ogrodową. Liczy się bowiem wygoda i estetyka. Choć można do tego wykorzystać różne materiały, to najczęściej wybiera się elementy małowymiarowe – kostki brukowe. Dają one swobodę kształtowania nawierzchni podjazdów i ścieżek, także o liniach falistych, są dostępne w wielu kolorach, kształtach i wielkościach. Ale świadomy inwestor często nie poprzestaje na zapewnieniu komfortu przemieszczania się i stylistycznego dopasowania nawierzchni do elewacji. Ekolodzy uświadomili nam bowiem niebezpieczeństwo degradacji środowiska naturalnego, jakie przy obecnych zmianach klimatu niesie intensyfikacja zabudowy mieszkaniowej i towarzyszący im wzrost powierzchni nieprzepuszczalnych dla wody opadowej. W wielu wypadkach nie ma ona szans przedostać się do gruntu, by mogła być wykorzystana przez rośliny, a z czasem w postaci pary wodnej wrócić do atmosfery. Można wspomóc naturę, zatrzymując jak najwięcej wody na naszych posesjach, nie tylko przez pozyskiwanie deszczówki spływającej z dachów, ale także tej z utwardzonych nawierzchni. Tworzenie bioaktywnych powierzchni dla jednych może być modnym trendem, a dla innych koniecznością wynikającą z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Ekologiczne kostki brukowe. Co polecają producenci?

Zwracając się do producentów kostek betonowych, określiliśmy, że szukamy wyrobów ekologicznych, które utwardzą nawierzchnię przy domu jednorodzinnym i będą umożliwiały przynajmniej częściowe odprowadzenie wody opadowej do gruntu. Poprosiliśmy o zarekomendowanie ich w dwóch kategoriach: kostki tworzące nawierzchnię ażurową oraz kostki z betonu przepuszczającego wodę do podłoża. Nie ograniczaliśmy liczby rekomendowanych wyrobów, by pokazać bogatą ofertę rynkową, odpowiadającą różnorodnym gustom inwestorów. Jednak warunkiem prezentacji było nie tylko spełnienie tych kryteriów, ale również odpowiedni rozmiar elementów – miały to być kostki brukowe, a nie płyty. Co prawda nie określiliśmy sztywnych granic, ale nie pokazujemy tu produktów o formatach, w których każdy z boków ma 40 cm lub więcej.

Prezentujemy 21 rekomendacji, z których najwięcej, bo aż 16 to kostki umożliwiające budowę nawierzchni ażurowej, z powierzchnią określaną jako biologicznie czynna, a pozostałe pięć to kostki betonowe, przez które woda opadowa może przesiąknąć do gleby.

• Sprawdź też: Zamiast betonozy przy domu - ekokratka. Przepuszcza deszczówkę i jest bardzo wytrzymała

Nawierzchnia ażurowa

Dawniej ażurowa nawierzchnia z betonu jednoznacznie kojarzyła się z płytami z otworami przeznaczonymi do obsiewania trawą lub wypełniania żwirem. Dziś oferta jest znacznie bogatsza. Do wyboru mamy na przykład wyroby przypominające kształtem klasyczne prostopadłościenne kostki betonowe, które na bocznych ściankach mają specjalne duże odstępniki (betonowe wypustki). Dzięki temu, po ułożeniu ich na podłożu, w nawierzchni są dość szerokie spoiny. Innym sposobem na zapewnienie odstępów między kostkami jest takie ukształtowanie ich boków, że po ułożeniu sąsiednich elementów pozostają między nimi spoiny o nieregularnych kształtach – przykładem są kostki typu behaton. Zależnie od wzoru, w jakim ułoży się nawierzchnię – z przesunięciem kostek w sąsiednich rzędach lub bez przesunięcia – zmienia się liczba elementów wykorzystanych na m² nawierzchni, a co za tym idzie – również wielkość powierzchni zajmowanej przez spoiny, czyli powierzchni biologicznie czynnej, która jest podawana w procentach. Jeszcze inną propozycją są wyroby o nieregularnych kształtach, z których można tworzyć nawierzchnie o różnych wzorach. Rodzaj wzoru decyduje nie tylko o estetyce, ale też o skuteczności retencji wody. Niektóre z nich umożliwiają skomponowanie nawet kilkunastu wzorów i wykonanie zarówno nawierzchni litej (bez powierzchni biologicznie czynnej), jak i z bardzo dużą retencją wody (nawet 69% powierzchni).

Są także wyroby o tradycyjnym sześciokątnym kształcie, w których powierzchnia biologicznie czynna jest niejako wbudowana w ich wnętrze, wokół centralnie położonego betonowego małego sześciokąta. Można je zestawiać zarówno z pełnymi płytami o podobnych wymiarach zewnętrznych, jaki i tak, by zamiast wybranych elementów pozostało pole, które wypełni się w podobny sposób jak ich wewnętrzną fugę. Ażurową budowę mają też stosunkowo małe kostki – kwadraty o boku 20 cm.

• Sprawdź także: Obrzeża betonowe i palisady betonowe – jak je prawidłowo osadzić?

Ekologiczne spoiny

Wielkość powierzchni biologiczne czynnej, którą uzyskamy w danej nawierzchni, nie zależy jedynie od wielkości spoin. Znaczenie ma także sposób ich wypełnienia. Producenci rekomendują wykorzystanie do tego różnorakich materiałów, zarówno kruszywa, jak i gleby, do której wysiewa się trawy. Decydując się na kruszywo, dobiera się je z uwzględnieniem szerokości spoiny i ewentualnie powierzchni pozostawionej do wypełnienia kruszywem. Nadają się do tego żwir, drobne kamyczki, naturalne kruszywo łamane frakcji 0-5 mm. Można też zdecydować się na piasek oraz kruszywo fugowe (frakcji 8-16 mm) oferowane w kilku kolorach jako element uzupełniający.

Żeby jednak te ekologiczne spoiny mogły magazynować wodę opadową i odprowadzać ją do niżej położonych warstw, konieczne jest zrobienie pod nawierzchnią przesiąkliwej podbudowy.

Wodoprzepuszczalna podbudowa

To bardzo ważna warstwa każdej nawierzchni ekologicznej. Pod tą ażurową z kostek betonowych zaleca się zrobienie podbudowy grubości 30-40 cm, zależnie od obciążenia, jakie ma przenosić. Trzeba więc przygotować miejsce i wybrać ziemię (wykorytować). Aby grunt rodzimy nie mieszał się z podbudową, rozdziela się je geowłókniną. Na dole robi się 20-30-centymetrową warstwę zasadniczą z kruszywa łamanego frakcji 0-31,5 mm, które stabilizuje się mechanicznie (zagęszcza). Następnie układa się grys frakcji 3-5 mm, tworząc z niego 10-centymetrową warstwę odsączającą. Na niej układa się kostki i odpowiednio wypełnia spoiny w nawierzchni. Istotną różnicą wykonawczą jest tu rezygnacja z podsypki cementowo-piaskowej, którą bardzo często robi się w nawierzchniach wykańczanych kostkami brukowymi.

Producenci podkreślają, że ogromne znaczenie ma przesiąkliwość podsypki i podbudowy z kruszywa. Zwłaszcza wtedy, gdy nawierzchnia jest pokryta kostkami z betonu przepuszczającego wodę. Aby trwale zachowały tę zdolność, nie powinno się stosować materiałów sypkich i pylastych, mogących wnikać w strukturę betonu.

• Dowiedz się także: Lampy na podjazd - czym się kierować przy wyborze? Jak poprawnie zamontować?

Kostki wodoprzepuszczalne

To wyjątkowe produkty, które pozwalają na całopowierzchniowe utwardzenie podjazdu, a jednocześnie pozostają przepuszczalne dla wody. Zainteresować się nimi warto w sytuacji, gdy lokalne przepisy ograniczają procent zabudowy działki, a ażurowa nawierzchnia utrudniałaby komunikację. Wśród pięciu zarekomendowanych wyrobów mamy zarówno kostki o tradycyjnych kształtach – prostokątne i typu behaton, jak i nowoczesne modele o wydłużonym formacie oraz sprzedawane w zestawach łączących kostki w trzech różnych rozmiarach. Ciekawą propozycją jest kostka wodoodporna, którą producent wykonuje na zamówienie, w wybranym przez klienta rozmiarze.

Elementy tego rodzaju nie różnią się jedynie kształtem, ale też parametrem, który był istotny w tej kategorii – przepuszczalnością wody. Zadeklarowano różne wartości – od nie mniej niż 20 l/m², przez 700 l/m²/h, aż po 6662 l/m²/h, podając tę wartość jako wskaźnik infiltracji otrzymany w testach w jednym z niemieckich instytutów. Przepuszczalność wody zależy między innymi od technologii, w jakiej jest produkowana mieszanka betonowa, od jej jamistości. Wybierając produkty tego rodzaju, mamy pewność, że nawet podczas gwałtownych opadów na nawierzchni nie będą się tworzyły kałuże, a woda nie będzie z niej spływać, lecz w nią wsiąkać i przedostanie się do podłoża.

Wzór a przepuszczalność

Ekologiczne kostki brukowe – podsumowanie

Przy wyborze kostek na podjazd kluczowym parametrem jest ich wytrzymałość, co przekłada się na grubość elementów – 6-8 cm, jeśli poruszają się po nim pojazdy osobowe. Niemal wszystkie (aż 19) zarekomendowane wyroby mają 8 cm grubości i w wielu wypadkach mogą się po nich poruszać cięższe pojazdy. W dwóch przypadkach grubość jest inna: 6 cm – kostka z betonu przepuszczającego wodę Visio Eco, 10 cm – kostka ażurowa Mandal. Wśród kostek ażurowych o tradycyjnych formatach zaproponowano trzy typu behaton w cenie od około 65 do około 80 zł/m², na którą ma wpływ zarówno kolor kostki, jak i sposób ułożenia elementów (liczba na m²). Kolejnych pięć produktów to kostki kwadratowe – większość 20 x 20 cm i jedna 18,5 x 18,5 cm. Ich ceny mieszczą się w widełkach od ponad 65 do blisko 100 zł/m², a to, jak zależą od koloru, widać choćby na przykładzie Eko Kwadrat.

Najtańsze są szare, z kolei czerwone i antracytowe są od nich droższe o 7%, a te wersji color-mix aż o 37%. Na kolejnej półce cenowej znajdują się kostki prostokątne oferowane od mniej więcej 75 do blisko 110 zł/m², przy czym pewne znaczenie ma wielkość kostek – najmniejsze 20 x 17,5 cm są droższe niż te ponaddwukrotnie większe 40 x 20 cm, a najtaniej z nich można kupić te sprzedawane w zestawach trzech formatów (Ekotriada) w kolorze szarym.

Gdy szukamy kostek z ażurową powierzchnią, do wyboru są kwadratowa Eko Krata za blisko 90 zł/m², sześciokątna Hexo Eco za ponad 120 zł/m² i zaprojektowana na planie koła Mandal za 150 zł/m². Hexo Eco daje pewne możliwości ułożenia nawierzchni o różnorodnych wzorach, ale dopiero Madal, Vjetra i Dynamik oferują tworzenie dużej liczby wzorów, a przez to zmianę wielkości powierzchni uznawanej za biologicznie czynną. Ich koszt to jednak nie mniej niż 105 zł/m².

Kostki z betonu przepuszczającego wodę kosztują od ponad 70 do blisko 100 zł/m². Jedynie w wypadku tych wykonywanych na zamówienie w kolorze antracytowym lub czerwonym jest to koszt powyżej 103 zł/m².

Ażurowe kostki brukowe: galeria

Zobacz galerię 16 zdjęć

Autor: Semmelrock

Behaton Eco; Producent: Semmelrock; Format: 20 x 16,5 cm; Grubość: 8 cm; Wykończenie powierzchni: gładkie, krawędź fazowana; Dostępne kolory: szary, grafitowy; Szerokość powstałej spoiny: nie podano; Wielkość powierzchni uznawanej za biologicznie czynną: 8 lub 24% – w zależności od wzoru ułożenia; Cena za 1 m2>: 64,5-66,9 zł

Kostki przepuszczające wodę. Zobacz zdjęcia

Murowane starcie

Dom - budować czy kupić gotowy. MUROWANE STARCIE

Ewa Trusewicz