Lewizja (liścieniowa, długopłatkowa, newadeńska): bylina górska rzadko sadzona w ogrodach
Lewizja (Lewisia) to roślina wieloletnia pochodzące z Ameryki Płn. Porasta tereny górskie, radzi sobie z trudnymi, „surowymi” warunkami. Lewizje sadzone w ogrodzie wymagają większej troski, jednak wciąż uchodzą za grupę względnie łatwą w uprawie. Odwdzięczają się przepięknym kwitnieniem.
Lewizje to byliny rzadkie, ale warte uwagi. Przy odpowiednim przygotowaniu stanowiska i podstawowych zabiegach pielęgnacyjnych nie sprawiają szczególnych problemów w ogrodzie. Nazwa „lewizja” pochodzi od Meriwethera Lewisa, podróżnika żyjącego na przełomie XVIII i XIX w., który wraz Williamem Clarkiem zorganizował ekspedycję przez kontynent amerykański i przy okazji odkrył przepiękną roślinę. W Polsce w uprawie znanych jest kilka gatunków lewizji. Dawniej uważano, że są spokrewnione z popularniejszą portulaką. Dziś, według aktualnej systematyki lewizje tworzą odrębne grupy.
Lewizja liścieniowa, długopłatkowa, newadeńska: znane gatunki w Polsce
- Lewizja liścieniowa (Lewisia cotyledon)
Lewizja liścieniowa osiąga 10-30 cm wysokości. Wytwarza mięsiste, zimozielone liście o łopatkowatym lub owalnym kształcie. Tworzą rozety. Lewizja liścieniowa jest najbardziej spektakularna w maju i czerwcu, w czasie kwitnienia. Później może ponowić kwitnienie we wrześniu. Gwiazdkowate kwiaty mają różne odcienie barw w palecie: biały, żółty, pomarańczowy, czerwony lub fioletowy. Na płatkach często występują prążki.
- Lewizja długopłatkowa (Lewisia longipetala)
Lewizja długopłatkowa tworzy efektowne rozety o średnicy do 20 cm złożone z długich, wąskich liści, rozchodzących się promieniście we wszystkich kierunkach. Liście są sztywne, mięsiste, zimozielone. W czasie kwitnienia dorasta do 15 cm wysokości. Drobne gwiazdkowate kwiaty zebrane w luźne, wiechowate kwiatostany wyrastają na szczytach pędów wystających ponad poziom liści. Lewizja długopłatkowa kwitnie od maja do czerwca, czasem ponawia kwitnienie we wrześniu. Kwiaty mają białą, żółtą, pomarańczową lub czerwoną barwę.
- Lewizja newadeńska (Lewisia nevadensis)
Lewizja newadeńska to niski gatunek dorastający do 10 cm wysokości. Wytwarza rynienkowate liście o zróżnicowanej długości (do 15 cm). Kwitnienie jest późniejsze, od lipca do sierpnia. Wytwarza kwiaty białe lub różowawe.
Autor: Gettyimages
Lewizja liścieniowa (Lewisia cotyledon) pięknie kwietnie w maju i czerwcu.
Uprawa lewizji w przydomowym ogrodzie
Uprawa lewizji może być łatwa lub mocno kłopotliwa. Chciałby się rzec: „wybór należy do ciebie”. Faktycznie wszystkie aspekty – od prawidłowego wzrostu, kwitnienia po mrozoodporność zależą od odpowiednio dobranego i przygotowanego stanowiska do uprawy lewizji. Oczywiście u innych roślin to również ma znaczenie, ale często taka zieleń ma większą tolerancję na „błędy” od lewizji.
- Gdzie posadzić lewizję
Stanowisko powinno być przede wszystkim nasłonecznione. Dobrze, jeśli dodatkowo jest zaciszne. W miejscach półcienistych (o ile nie jest za wilgotno) lewizje radzą sobie, ale nie pokazują pełni swojej krasy.
- Jakie podłoże pod lewizję
Przed posadzeniem lewizji podłoże trzeba przygotować. Powinno być umiarkowanie żyzne i przede wszystkim dobrze przepuszczalne. Rośliny szybko reagują na nadmiar wody. Dochodzi wtedy do gnicia korzeni, występowania chorób i zamierania całych egzemplarzy. Dlatego ciężkie, gliniaste gleby są niedopuszczalne. Nie można uprawiać lewizji w miejscach, gdzie pod deszczach tworzą się zastoiny wody. Podłoże zaleca się rozluźnić, ewentualnie wykonać drenaż. Optymalny jest odczyn zbliżony do obojętnego. Warto na to zwrócić uwagę przy sadzeniu lewizji na skalniakach, gdzie wiele „podstawowych” roślin preferuje podłoża zasadowe.
Lewizje są wystarczająco mrozoodporne w Polsce. Głównym problemem, który powoduje przemarzanie, jest właśnie nadmierna wilgotność gleby. Okrycie można zastosować na wszelki wypadek.
Jeśli powyższe warunki zostaną spełnione, lewizja nie wymaga intensywnej opieki. Dobrze znosi krótkotrwałe susze, nawożenia (sporadycznego – nawozy z potasem i fosforem) wymaga uprawiana na nieurodzajnych glebach. Trochę uwagi należy poświęcić ochronie i przeglądaniu roślin. Lewizje mogą być atakowane przez mszyce, przędziorek oraz ślimaki.
Lewizje: zastosowanie bylin w ogrodzie
Lewizje to oryginalne dekoracje ogrodów skalnych. Przez większość roku wprowadzają kojącą zieleń, w czasie kwitnienia urzekają obfitością kwiatów. Lewizje doskonale nadają się jako rośliny na obwódki i sadzić pomiędzy kamieniami. Efektownie wyglądają sadzone przy murkach. Lewizja harmonijnie komponuje się w kompozycjach z rozchodnikami, rozchodnikowcami, rojnikami i dzwonkami dalmatyńskimi. Pasują do ogrodów urządzanych w różnym stylu, w tym wiejskich i ogrodów angielskich. Lewizje można też uprawiać w pojemnikach na balkonie oraz tarasie (wtedy wymagają solidnej ochrony).
