Pompa obiegowa c.o. - co trzeba o niej wiedzieć? Poradnik
Pompa obiegowa jest niezbędna w instalacji c.o. Pompy obiegowe są kompatybilne z większością nowych kotłów do c.o., a niektóre z kotłów są już fabrycznie w nie wyposażone. Gdy kocioł nie ma pompy, montuje się ją w instalacji. Oto, co musisz wiedzieć o pompie obiegowej w instalacji c.o.
Najbardziej popularnym rodzajem ogrzewania są pompowe (ciśnieniowe) układy grzewcze. W takich układach woda krąży między kotłem a grzejnikami (tradycyjnymi lub podłogowymi) dzięki różnicy ciśnienia wytworzonej przez pompę. Pompa obiegowa musi mieć takie parametry, by wtłoczyć wtłoczyć wodę do punktu instalacji położonego najdalej od kotła.
W nowoczesnych kotłach pompy obiegowe są często zamontowane fabrycznie. Taka pompa obiegowa będzie wystarczająca do prostej instalacji z grzejnikami. W bardziej rozbudowanych układach, na przykład z grzejnikami i ogrzewaniem podłogowym, konieczne jest zamontowanie dodatkowej pompy obiegowej na instalacji grzewczej. Można ją zainstalować na zasileniu lub powrocie, w kotłowni w pobliżu źródła ciepła albo w rozdzielaczu. Zwykle przed i za pompą obiegową umieszcza się zawory odcinające, dzięki którym – w razie potrzeby – można zamknąć przepływ czynnika grzewczego i zdemontować pompę obiegową, na przykład w celu jej wymiany.
W domowych instalacjach grzewczych stosuje się hermetyczne pompy bezdławicowe. Pompowana woda, przepływając, smaruje łożyska ślizgowe i chłodzi silnik. Pompa nie wymaga smarowania ani wymiany uszczelnień. Pracuje cicho (woda, opływając pompę, tłumi hałas). Jej korpus wykonany jest najczęściej z żeliwa, a wirniki – z tworzywa lub stali nierdzewnej, czyli z materiałów odpornych na zniszczenie. Pompy bezdławicowe są trwałe: właściwie użytkowana pompa może pracować nawet 15-20 lat.
Pompy obiegowe mają niewielkie wymiary i są lekkie: ważą od 1,5 do 5 kg. Łatwo je zamontować i nie potrzeba na nie dodatkowego miejsca. Przewymiarowanie, czyli zainstalowanie zbyt dużej pompy obiegowej, powoduje większy pobór mocy, niebezpieczeństwo głośnej pracy instalacji oraz przyspiesza niszczenie elementów pompy.
Najwyższa sprawność pompy obiegowej
Większość pomp obiegowych wyposażona jest w silniki z regulacją prędkości obrotów – trzystopniową lub czterostopniową. Producenci zalecają, aby pompa obiegowa przez większość czasu pracowała na najwyższym biegu, bo wtedy osiąga największą sprawność. Silniki pomp obiegowych o mocy do 100 W nie wymagają dodatkowych zewnętrznych zabezpieczeń. Produkowane są w wersji jednofazowej lub trójfazowej.
Zgodnie z przepisami pompy obiegowe muszą być wyposażone w elektroniczną regulację. Dzięki temu zakres ich pracy jest bardziej elastyczny w porównaniu do pomp starszego typu, a zużycie energii elektrycznej do pracy jest na minimalnym poziomie. Zmiana wydajności pompy następuje automatycznie. Płynna regulacja pozwala dostosowywać wydajność pompy obiegowej do aktualnego zapotrzebowania i modyfikować jej moc tak, aby pracowała zgodnie z charakterystyką odpowiadającą najwyższej sprawności urządzenia.
Jak zamontować pompę obiegową?
Pompę obiegową można zainstalować na przewodzie zasilającym lub na przewodzie powrotnym. Montuje się ją bezpośrednio na rurociągu za pomocą dwuzłączek gwintowanych (śrubunków).
Pompę obiegową trzeba zamontować:
- zgodnie ze strzałką na korpusie, która wskazuje wymagany kierunek przepływu wody;
- tak aby oś pompy była w położeniu poziomym;
- w miejscu łatwo dostępnym.
Polecany artykuł:
Przed i za pompą powinny być zamontowane zawory odcinające. Dzięki temu podczas przeglądu i ewentualnej wymiany pompy nie trzeba będzie opróżniać z wody całej instalacji. Na rynku dostępne są pompy obiegowe z wbudowanymi zaworami odcinającymi: pompa i zawory odcinające znajdują się w jednej obudowie.
Jak dobrać pompę obiegową?
Aby dobrać pompę obiegową, określa się dwa parametry:
- natężenie przepływu (któremu odpowiada wydajność pompy),
- wysokość podnoszenia.
Na podstawie natężenia przepływu i wysokości podnoszenia, na wykresie zwanym charakterystyką pompy, wyznacza się punkt pracy pompy obiegowej.
Pompę obiegową należy tak dobrać, aby punkt pracy znajdował się w zakresie największej sprawności pompy, co odpowiada środkowej części charakterystyki. Do małych instalacji c.o. czasem trudno dopasować pompę o obliczeniowych parametrach. Zaleca się wtedy zainstalowanie pompy obiegowej o wydajności i wysokości podnoszenia 10-20% mniejszej niż obliczona. Nie należy się obawiać, że spowoduje to wyraźne obniżenie mocy cieplnej grzejników. Wymagane parametry ogrzewania oblicza się bowiem dla najbardziej niekorzystnych warunków atmosferycznych, a takie zdarzają się zaledwie kilka dni w roku.
Ważne parametry pompy obiegowej
Natężenie przepływu to zapotrzebowanie na moc cieplną danego budynku, podzielone przez ciepło właściwe i różnicę temperatury wody w przewodzie zasilającym i powrotnym.
Wysokość podnoszenia pompy jest równa stracie ciśnienia podczas przepływu wody przez całą instalację, czyli jest to suma oporów tarcia przepływającej cieczy, oporów miejscowych zaworów, grzejników, kotła itp.
Wartość obu tych parametrów powinna być obliczona w projekcie instalacji c.o. Wykres zależności natężenia przepływu i wysokości podnoszenia, zwany charakterystyką, jest inny dla każdej pompy. Można go znaleźć w katalogu pompy.
Parametry pompy obiegowej muszą być tak dobrane, aby dostarczyć czynnik grzewczy do wszystkich odbiorników ciepła, również tych znajdujących się najdalej od źródła ciepła. Dobiera się je tak, aby pompa obiegowa pracowała z najwyższą sprawnością dla zadanych wielkości przepływu i wymaganej wysokości podnoszenia.
Gdy w instalacji są zawory termostatyczne...
Większość instalacji c.o. wyposaża się w zawory termostatyczne. W takich instalacjach wzrost temperatury w pomieszczeniu ponad wartość nastawioną na głowicy termostatu powoduje przymykanie zaworu. Konsekwencją tego jest wzrost ciśnienia w instalacji. Często jest to przyczyną głośnej pracy instalacji. Aby temu zapobiec można przestawić pompę na niższy bieg.
Warto stosować pompy obiegowe wyposażone w elektroniczne układy regulacji różnicy ciśnienia, czyli pompy z płynną (elektroniczną) regulacją obrotów silnika. Dostosowują się one samoczynnie do zmiennych przepływów wody w instalacji grzewczej i utrzymują stałą zadaną wartość ciśnienia.
Zbyt mała pompa obiegowa
Zbyt mała pompa obiegowa nie będzie w stanie wymusić odpowiedniego przepływu wody w tych obiegach, które mają największe opory przepływu. Pompa nie powinna pracować “na sucho” (bez wody). Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe działanie systemu odpowietrzania instalacji. Można zainstalować pompę automatycznie odpowietrzaną, to znaczy wyposażoną w urządzenie oddzielające powietrze od wody. Powietrze to jest usuwane z instalacji grzewczej przez automatyczny zawór odpowietrzający. Uruchamiając instalację centralnego ogrzewania po raz pierwszy w sezonie grzewczym, trzeba ją odpowietrzyć.
Trwałość pompy obiegowej
Trwałość pompy obiegowej zależy od jakości pompowanej wody. Pompy pracujące w zamkniętych układach grzewczych są znacznie mniej narażone na zniszczenie niż te pracujące w układach otwartych. Ubytki wody krążącej w instalacji są małe, rzadko się je uzupełnia, a więc mniejsze jest prawdopodobieństwo korozji oraz odkładania się kamienia kotłowego, który bywa przyczyną zatarcia pompy. Woda dopływająca do pompy nie może być zanieczyszczona mechanicznie, gdyż może ją uszkodzić. Dlatego warto przed pompą zamontować filtr siatkowy, który zatrzyma na przykład produkty korozji wymywane z instalacji. Filtr należy okresowo czyścić.
Polecany artykuł:
