Z czego i jak zrobić podkład betonowy
Podkład betonowy (nazywany wylewką, szlichtą lub jastrychem) to warstwa podłogi układana bezpośrednio pod posadzką. Dobrze wykonany podkład betonowy musi być gładki, sztywny, odporny na uszkodzenia mechaniczne i pękanie. Powinien też mieć właściwości pasujące do indywidualnych zastosowań, np. ogrzewania podłogowego.
Równa, gładka jak stół posadzka zależy nie tylko od właściwego doboru materiału wykończeniowego i jego starannego ułożenia. Ważne jest również to, co pod spodem, czyli podkład betonowy – popularnie nazywany wylewką, szlichtą lub jastrychem. Podkład to warstwa podłogi układana bezpośrednio pod posadzką. Dobrze wykonany musi więc być na uszkodzenia mechaniczne i pękanie. Powinien mieć właściwości pasujące do indywidualnych zastosowań, np. ogrzewania podłogowego albo mocniej obciążanej posadzki w garażu. Wytrzymałość podkładów betonowych na ściskanie powinna wynosić w pomieszczeniach mieszkalnych 12, a w garażu 20 MPa.
Podkłady cementowe: zrobione na budowie lub gotowe
Podkłady cementowe i anhydrytowe (gipsowe) to mieszanki składników w odpowiednich proporcjach, które rozrabia się wodą. Tradycyjne podkłady cementowe przygotowuje się na budowie z cementu, piasku i wody. To rozwiązanie najtańsze, ale czaso- i pracochłonne. Mają konsystencję gęstoplastyczną lub półsuchą. Podkłady półsuche dzięki mniejszej zawartości wody mają większą wytrzymałość niż zaprawy tradycyjne, a ze względu na mniejszy skurcz są mniej narażone na pęknięcia. Do podkładów przygotowywanych na budowie mogą być dodawane środki przyspieszające wiązanie, uplastyczniające lub uszczelniające.
Podkład z gotowych zapraw (sprzedawanych w workach) mogą mieć konsystencję gęstoplastyczną, półsuchą lub półpłynną. Te ostatnie to wylewki samopoziomujące, które rozlewają się po podłożu, tworząc samopoziomujący się podkład. Ilość wody, jaką należy dodać do zaprawy, określa producent. Fabrycznie przygotowane zaprawy zawierają różne dodatki, np. przyspieszające wiązanie, plastyfikujące oraz domieszki włókien szklanych i polipropylenowych, które zapobiegają pękaniu podkładu, czyli pełnią funkcję zbrojenia. Stosowanie wyrobów gotowych jest korzystne, bo ich właściwości są sprawdzone i powtarzalne – nie wchodzą w grę różnice mogące powstać na skutek złych proporcji.
Podkład anhydrytowy są produkowane z gipsu, a właściwie jego odmiany zwanej anhydrytem. Można je stosować pod wszystkie typy okładzin podłogowych, ale tylko w pomieszczeniach suchych, bo nie są odporne na wilgoć. Nie nadają się do kuchni, łazienki oraz na zewnątrz, np. na tarasy. Są za to elastyczne – nie pękają i nie kruszą się pod wpływem zmian temperatury, dlatego sprawdzą się w pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym. Nie trzeba ich zbroić, nie potrzebują też tak gęstej sieci dylatacji jak wylewki cementowe. Można z nich układać podkłady pływające na ociepleniu, zespolone z podłożem i na folii. Ich grubość wynosi od 0,5 do 7 cm. Po rozrobieniu wodą mają płynną konsystencję, więc łatwo się je układa, co przyspiesza pracę. Orientacyjna wytrzymałość jastrychów anhydrytowych na ściskanie wynosi 20 MPa, tradycyjnych podkładów cementowych – około 25 MPa, a półsuchych – około 35 MPa.
Podkład betonowy grubość i zbrojenie
Podkłady betonowe układane na ociepleniu lub izolacji akustycznej mają grubość 3,5-4 cm, ale wymagają zbrojenia. Zbroi się je siatką metalową 10 x 10 lub 15 x 15 cm z drutu średnicy 3-4 mm układaną w połowie grubości podkładu. Podkład bez zbrojenia powinien mieć grubość co najmniej 7-8 cm.
Podkłady cementowe układane bezpośrednio na betonowej warstwie konstrukcyjnej nie wymagają zbrojenia, a ich minimalna grubość to 2-2,5 cm. Te układane na trudnych podłożach (popękanych, zwietrzałych) oddziela się folią – wtedy ich grubość należy zwiększyć do co najmniej 3,5 cm. Powyższe zasady dotyczą tradycyjnych podkładów cementowych (robionych na budowie lub w betoniarni). Decydując się na gotową mieszankę, trzeba przestrzegać zaleceń producenta.
Większość wylewek samopoziomujących może mieć niewielką grubość, np. 2-10, 5-30 mm. Są też podkłady przeznaczone do układania grubszych warstw – powyżej 60 mm (anhydrytowe i niektóre cementowe). Stosując zaprawę gotową, nie wolno przekraczać określonej przez producenta minimalnej i maksymalnej grubości wylewki. Oprócz tego na grubość podkładu wpływają czynniki dodatkowe – musi np. przykryć przewody albo całą instalację ogrzewania podłogowego.
W przypadku ogrzewania wodnego jego grubość może wynosić aż 6,5 cm. Poziom podkładu betonowego należy ustalić od razu dla całej kondygnacji, uwzględniając różnice grubości posadzek w pomieszczeniach. Wyznaczanie poziomu zaczynamy od pomieszczenia, w którym podkład betonowy będzie najgrubszy, czyli zwykle tego z ogrzewaniem podłogowym. Tradycyjnie w pomieszczeniach takich jak kuchnia i łazienka poziom posadzki ustala się o centymetr niżej – zabezpiecza to pozostałe pomieszczenia przed zalaniem wodą, która ewentualnie mogłaby wyciec z urządzeń. Ale wtedy musimy się pogodzić z istnieniem progów.
Przygotowanie podłoża pod podkład betonowy
Betonowe powinno być starannie odkurzone, gdyż nieusunięte zanieczyszczenia mogą wypłynąć na powierzchnię podkładu. Wszystkie zabrudzenia, tłuste plamy oleju, zwietrzałe i słabo przylegające warstwy należy usunąć. Większe pęknięcia i ubytki podłoża można zaszpachlować, a podłoża słabe i pylące pomalować emulsją gruntującą. Zmniejsza ona chłonność podłoża, dzięki czemu zapobiega zbyt szybkiemu oddawaniu do niego wody z wylewki oraz wzmacnia je, poprawiając przyczepność układanej masy. Gruntowanie nie jest konieczne, gdy na podłożu ma być ułożona izolacja z folii. Przy stosowaniu jastrychu gipsowego nie wolno zapomnieć o zabezpieczeniu antykorozyjnym elementów stalowych. Jeśli układamy podkład na warstwie materiału ociepleniowego, trzeba zadbać o równe i dokładne rozłożenie na podłożu wszystkich warstw. Na nierównym podłożu sztywne płyty mogą się powyginać i spowodować pękanie wylewki.
Jeżeli warstwa nośna podłogi na gruncie lub strop nie zostały wykonane starannie, należy je wyrównać. Większe pęknięcia i ubytki podłoża trzeba wypełnić zaprawą cementową, a całość wyrównać i dodatkowo wzmocnić szlichtą betonową grubości około 3 cm. Jako warstwę wyrównawczą pod sztywne płyty można też zastosować podsypkę z suchego piasku. Na wyrównanej warstwie nośnej podłogi na gruncie układamy ocieplenie z płyt styropianowych, wełny mineralnej lub polistyrenu ekstrudowanego (minimum 8 cm).
Przeczytaj też: Wylewki podłogowe. 12 najczęstszych pytań i odpowiedzi
Na stropie stosujemy izolację akustyczną ze styropianu elastycznego 33/30 mm lub wełny grubości 3-4 cm. Płyty układa się ściśle (bez szpar), w jednej lub dwóch warstwach, z przesunięciem krawędzi. Płyty z wełny należy zabezpieczyć szczelną i wywiniętą na ściany folią polietylenową grubości minimum 0,1 mm. Jeśli podkład ma konsystencję półpłynną, folię układamy również na płytach styropianowych, żeby ograniczyć możliwość wypływania i penetrowania wylewki w głąb połączeń między płytami.
