Wymiana nadproża i poszerzanie otworu na nowe okna balkonowe

Powiększanie okien balkonowych, a co się z tym wiąże - otworów w ścianach nośnych -  to ingerencja w konstrukcję budynku, która wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Przedłużanie nadproża i wymiana okien wbrew pozorom nie są skomplikowane, a na podstawie projektu łatwo to przeprowadzić nawet samodzielnie.

Nowe nadproże zamiast starego

Słupek rozdzielający otwory pełni bardzo ważną funkcję – podpiera strop i ścianę wyższej kondygnacji. Nie wolno go po prostu zlikwidować, bo to naruszyłoby stateczność budynku. Najpierw trzeba zabezpieczyć konstrukcję nośnym nadprożem, które przejmie obciążenia nad nowym szerokim oknem balkonowym. Rodzaj nadproża, sposób jego osadzenia, rozmiary i materiał, z jakiego zostanie wykonane, zależą od ciężaru podpieranej konstrukcji oraz rozpiętości nowego otworu. Im przeszklenie ma być większe, tym nadproże musi być mocniejsze. Ponadto, aby dobrze spełniało swoje zadanie, powinno być na całej długości ciągłe. Dlatego najlepiej wykonać je z nowych długich belek przekrywających całą szerokość otworu, a stare nadproża skuć. Nie powinno się sztukować belek, czyli wstawiać krótkich elementów pomiędzy te istniejące. W miejscach łączenia trudno uzyskać wymaganą sztywność, bo albo tworzą się tam przeguby albo pęknięcia na skutek przesztywnienia.

Jak będzie wyglądać nowe nadproże okienne?

Nadproże najczęściej wykonuje się z dwóch połączonych stężeniami stalowych ceowników lub dwuteowników grubości 1,6-2 mm. Nad otworami o rozpiętości do 2 m można korzystać również z mających mniejszą nośność dźwigarów o przekroju kątowym. Wysokość belek zależy od obciążeń, jakim będzie poddawane nadproże. Dobiera się ją, sprawdzając wytrzymałość na zginanie, która odpowiada za ugięcie, oraz na ścinanie, aby nie dochodziło do pękania elementów przy podporach. Tak zwana strzałka ugięcia belki, czyli maksymalne ugięcie w środkowej części, nie może być większe niż 1/350 długości mierzonej w świetle otworu. Oznacza to, że nadproże nad otworem o szerokości 3,5 m nie powinno uginać się bardziej niż 1 cm. Wysokość belek warto też w miarę możliwości dobrać do wymiarów elementów ściennych (pustaków, cegieł, bloczków), tak aby nie trzeba było ich ciąć. Należy jednak pamiętać, że regulacja ta jest możliwa tylko w jedną stronę. Można zwiększyć wysokość belek w stosunku do tych zaproponowanych w projekcie, ale nie wolno jej zmniejszać. To właśnie wysokość w głównej mierze decyduje o nośności kształtowników stalowych i niższe nadproże może nie poradzić sobie z obciążeniami.

Wytrzymałość ścian też ma znaczenie

Poza statecznością samej belki należy sprawdzić również mur, na którym ma się oprzeć. Niektóre ściany, zwłaszcza w starych budynkach, mogą mieć zbyt małą wytrzymałość na docisk miejscowy i wtedy konieczne jest dodatkowe wzmocnienie pionowych krawędzi otworu.

Etapy montażu nadproża okiennego

Nadproże montuje się w dwóch etapach:

1. najpierw wykuwa się bruzdę tylko po jednej stronie ściany – np. od wewnątrz – i osadza się tylko jedną belkę, która przejmuje połowę obciążeń filarka;
2. dopiero później osadza się belkę zewnętrzną, odciążając w ten sposób cały filarek.

Dzięki takiemu rozwiązaniu strop i ściana wyższej kondygnacji przez cały czas trwania prac pozostają podparte i nie wymagają stosowania tymczasowych stempli czy rusztowań. Bruzdy wykuwane w ścianie powinny mieć wysokość o kilka centymetrów większą niż belka, głębokość o 3-4 cm większą niż stopka kształtownika i długość taką, aby po obu stronach otworu zapewnić odpowiednią głębokość podparcia. Jest to od 10 do 25 cm z każdej strony, tym więcej, im nadproże dłuższe. Dodatkowo powinno się pozostawić po bokach kilka centymetrów luzu, co pozwoli swobodniej operować montowanym kształtownikiem i zapobiegnie pęknięciom ściany powstającym wskutek odkształceń liniowych stalowych elementów. Przed montażem belki należy przygotować na murze poduszki z bezskurczowej zaprawy cementowej grubości przynajmniej 2,5 cm. Samą belkę dobrze jest owinąć siatką tynkarską, która zwiększa przyczepność zaprawy. Belkę należy wypoziomować i pozostawić na jedną dobę, aby zaprawa stężała. Montaż drugiego kształtownika po drugiej stronie ściany przeprowadza się analogicznie. Gdy obie belki są gotowe, łączy się je śrubami stężającymi, kotwami lub przyspawanymi poprzeczkami. Można je mocować do stopek, czyli dolnych płaskich półek w belkach, albo do środników, czyli ich pionowych ścianek. Dopiero wtedy można bezpiecznie rozebrać filarek międzyokienny, który nie przenosi już żadnych obciążeń, i skuć stare nadproża okienne. W tak przygotowanym otworze w standardowy sposób montuje się na kotwy nową stolarkę.

Wykończenie nadproża

Ponieważ stal dobrze przewodzi ciepło, stalowe nadproże jest narażone na przemarzanie i trzeba je dobrze ocieplić. Nie zawsze wystarcza zewnętrzna warstwa izolacji, dlatego dobrze jest dodatkowo wypełnić materiałem termoizolacyjnym (wełną mineralną albo niskorozprężną pianką poliuretanową) przestrzeń między belkami. Gotowe nadproże należy po zamontowaniu okien wykończyć – od środka otynkować albo obłożyć płytami gipsowo-kartonowymi lub gipsowo-włóknowymi, a od zewnątrz ocieplić i otynkować.