Spis treści
- Uciążliwy hałas za oknem - jak się chronić?
- Hałas z zewnątrz przenika przez okna, ale nie przez wszystkie
- Dźwiękoszczelne szyby w oknach dadzą komfort w domu
- Szczelne okna są ciche
- Hałas na poddaszu? Zainwestuj w dobre okna dachowe
Hałas jest obecnie drugim najpoważniejszym problemem środowiskowym, zaraz po zanieczyszczeniu powietrza. Szkodzi nam tak samo jak toksyczne związki chemiczne. Jego nadmiar może wywoływać uczucie psychicznego i fizycznego zmęczenia, stresu, a także doprowadzić do uszkodzenia słuchu. Trudno jest wypocząć w domu, gdy do wnętrza przenikają niepożądane dźwięki. Zwykle nie mamy wpływu na ograniczenie emisji hałasu środowiskowego pochodzenia komunikacyjnego (drogowego, szynowego czy lotniczego) czy przemysłowego (zakłady produkcyjne, centrale wentylacyjno-klimatyzacyjne na dachach). Ważne jest, by przegrody zewnętrzne domu, a więc i wbudowane w nie okna, miały wystarczająco wysoką izolacyjność akustyczną, która chroni mieszkańców przed hałasem zewnętrznym. Warto pamiętać, że to, co obecnie nie jest uciążliwe, może stać się takie za kilka lat, gdy przestaniemy być aktywni zawodowo i więcej czasu będziemy spędzać w domu lub gdy zmienimy charakter pracy na zdalną.
Uciążliwy hałas za oknem - jak się chronić?
Zgodnie z polską normą poza domem na terenie zabudowanym dopuszcza się natężenie hałasu do 60 dB w dzień i 50 dB nocą. Jednak niełatwo sprostać tym wymaganiom w rzeczywistości. To, co jest wykazywane w dokumentacji projektowej, bywa często negatywnie weryfikowane podczas wizji lokalnej. Dobrym przykładem jest choćby różnica w pomiarach poziomu dźwięku zależna od pory roku – wiosną i latem na ulicy obsadzonej drzewami hałas jest mniejszy niż w miesiącach zimowych, bo duże drzewa liściaste potrafią znacząco obniżyć jego poziom. Z kolei na ulicach osiedlowych z progami spowalniającymi przyjmowany poziom hałasu od wolno jadących aut znacznie się zwiększa, gdyż zwalniając i przyspieszając przed i za progami samochody generują hałas na poziomie ulicy z szybkim ruchem kołowym.
Tylko dźwięki do 35 dB uważa się za nieszkodliwe dla zdrowia. Te zaś, które mają:
- od 35 do 70 dB – mogą powodować zakłócenie wypoczynku i snu oraz zmęczenie;
- powyżej 70 do 85 dB – zmniejszają wydajność pracy i mogą wywoływać problemy ze słuchem;
- powyżej 85 do 130 dB – powodują dolegliwości różnych organów wewnętrznych;
- ponad 130 dB – trwale uszkadzają słuch.
Skutecznym sposobem walki z hałasem jest oddalenie się od źródeł jego emisji. W przybliżeniu można przyjmować, że hałas ruchu drogowego maleje o 3 dB wraz z podwojeniem odległości w kierunku prostopadłym do drogi. Niestety w wielu wypadkach zwiększanie odległości jest niemożliwe i trzeba zastosować inne środki poprawy komfortu akustycznego pomieszczeń. Jednym z nich jest zastosowanie okien o podwyższonej izolacyjności akustycznej.
Warto pamiętać, że nie wszystkie rozwiązania służące poprawie izolacyjności akustycznej okna idą w parze z dobrą izolacyjnością termiczną. Wybór okna o wysokiej dzwiękochronności, ale niskiej izolacyjności cieplnej nie zapewni pełnego komfortu i sprawi, że wzrosną koszty ogrzewania.
Hałas z zewnątrz przenika przez okna, ale nie przez wszystkie
Niepożądane dźwięki przenikają do wnętrza nie tylko przez stare, nieszczelne okna. Także nowa energooszczędna stolarka nie stanowi często dostatecznej bariery dla hałasu. Istotna jest bowiem ich izolacyjność akustyczna, określana za pomocą wskaźnika Rw. Standardowo ten parametr ma wartość nie wyższą niż 32 dB, co oznacza, że okno zatrzymuje do 32 dB hałasu z zewnątrz. To wystarczy, gdy dom jest wybudowany w spokojnej okolicy pod miastem. Aby zwiększyć ochronę akustyczną, na przykład tam, gdzie hałas jest bardziej uciążliwy, trzeba zamontować okna dźwiękoszczelne. Ale parametry okien akustycznych nie są jednakowe, a ich dobór powinien być dostosowany do stopnia natężenia hałasu. Za okna dźwiękoszczelne uznaje się te o Rw wynoszącym co najmniej 36 dB.
Jest kilka dróg, którymi dźwięki przenikają przez okno do wnętrza: oszklenie, profile, styki skrzydeł z ramą (przymyki i przylgi), a także materiał uszczelniający styk okna z ościeżem. Dzięki stosowaniu rozwiązań poprawiających wybrany element okna lub przez ich kombinację można podnieść wartość Rw do 46-50 dB.
Dźwiękoszczelne szyby w oknach dadzą komfort w domu
Okno to przezierna przegroda zewnętrzna, więc oczywiste jest, że znaczącym elementem tej konstrukcji jest pakiet szybowy. Choć jego parametry mają istotny wpływ na charakterystykę okna, nie dajmy się zwieść, że tylko one się liczą. Z izolacyjnością akustyczną jest podobnie jak z termiczną, trzeba patrzeć na wszystkie komponenty okna. Szklane tafle w pakiecie szybowym są dość cienkie i sztywne, a przestrzeń między nimi wypełnia gaz szlachetny. Aby szyba stanowiła barierę akustyczną, powinna pochłaniać dźwięki i nie wpadać w drgania przy uderzeniu fali dźwiękowej. Zjawiskiem, które ma wpływ na spadek izolacyjności akustycznej szyby, jest częstotliwość rezonansowa – dwie tafle o tej samej grubości wprowadzają się wzajemnie w drgania, co wzmaga przenoszenie dźwięku. Dlatego dźwiękochłonne pakiety szybowe mają zwykle inną budowę niż tradycyjnej szyby zespolonej. Składają się one z tafli szklanych o różnej grubości, im są grubsze, tym lepsza jest izolacyjność akustyczna całego okna. Przykładowo w pakiecie z dwoma szybami jedna tafla ma grubość 4 mm, a druga 6 lub 8 mm. Dzięki temu każda z nich tłumi dźwięki o innej częstotliwości, przez co zwiększa się zakres pochłaniania dźwięków.
Innym rozwiązaniem jest wykorzystywanie w pakietach dźwiękochronnych szkła laminowanego folią akustyczną, która pochłania drgania przenoszące dźwięki, dzięki czemu redukuje skutki częstotliwości krytycznej, czyli takiej, przy której szyba najłatwiej wchodzi w drgania.
Znaczenie ma też odległość między szybami w pakiecie. Badania potwierdziły, że jej rozszerzenie powoduje zmniejszenie hałasu odbieranego we wnętrzach. Ważne są też wymiary i proporcje oszklenia oraz sztywność jego osadzenia w profilach okiennych.
Szczelne okna są ciche
Drugim istotnym elementem okna mającym wpływ na tłumienie hałasu są profile okienne. Podniesieniu izolacyjności akustycznej sprzyja szczelność okna, uzależniona od okuć, uszczelek i liczby otwieranych skrzydeł. Dlatego izolacyjność akustyczną w tym wypadku poprawiają wszelkie rozwiązania ograniczające straty ciepła, a przede wszystkim odpowiedni kształt profili i odpowiednie umieszczenie uszczelek.
Na obniżenie izolacyjności okna wpływa rozszczelnienie stolarki, konieczne do napływu powietrza w przypadku domów z grawitacyjnym systemem wentylacji. W wielu domach, by zapewnić napływ świeżego powietrza do wnętrz, w oknach instaluje się nawiewniki. Jednak wraz z powietrzem przedostaje się przez nie również hałas. Nie można demonizować tego zjawiska, bo nawet przy szczelnie zamkniętych oknach bez nawiewników hałas przenika do wnętrza przez przewody wentylacyjne, zwłaszcza do pomieszczeń na ostatniej kondygnacji. Ale tam, gdzie to szczególnie ważne, warto wybrać nawiewniki o podwyższonej izolacyjności akustycznej, dobranej do parametrów okna. Innym rozwiązaniem jest montaż szczelnej stolarki i montaż nawiewników w ścianie, czyli przegrodzie znacznie grubszej niż okno, co umożliwia umieszczenie grubszej warstwy tłumiącej hałas.
Znaczenie ma również odpowiedni montaż stolarki. Przede wszystkim musi być szczelny, czyli bez mostków, bo to ważne ze względu na ochronę zarówno cieplną, jak i akustyczną. Poziom izolacyjności akustycznej jest zwykle uzależniony od szerokości i głębokości złącza, co można znaleźć w specyfikacjach producentów proponujących rozwiązania systemowe.
Hałas na poddaszu? Zainwestuj w dobre okna dachowe
Z reguły dobrze ocieplone połacie dachowe mają również dostateczną izolacyjność akustyczną. Zadaniem umieszczonych w nich okien jest zapewnienie komfortu na mieszkalnym poddaszu. Poza naturalnym światłem i odpowiednią temperaturą liczy się także ochrona przed hałasem zewnętrznym. Jest ona istotna nie tylko w domach zbudowanych w głośnej okolicy, narażonych na hałasy komunikacyjne z pobliskiej autostrady czy lotniska. W cichej okolicy nabiera znaczenia zwłaszcza w sypialniach, gdzie by zapewnić spokojny sen, chcemy się odizolować od dźwięków ulewnego deszczu padającego na szybę i na rezonujące pokrycie dachowe.
Wszystkie konstrukcje okien połaciowych są szczelne i montowane w odpowiednich kołnierzach. Dlatego, gdy szukamy okna o dobrej akustyce, uwagę skupmy głównie na zamówieniu wybranego modelu w wersji z szybą dźwiękoizolacyjną. Pakiety dźwiękochronne są grubsze, trzyszynowe, wypełnione kryptonem, dzięki czemu znacząco redukują hałas. Na zewnątrz jest umieszczona szyba hartowana, a od strony wnętrza szyba bezpieczna albo laminowana folią dźwiękoizolacyjną. Ciekawym rozwiązaniem, które podnosi izolacyjność akustyczną okna, jest oblachowanie pokryte folią wyciszającą.
i
Nasz organizm nie jest w stanie przyzwyczaić się do hałasu, a reakcja na niego bywa zmienna. Zależy między innymi od pory doby, stopnia zmęczenia organizmu, częstotliwości dźwięku.
Odbiór hałasu jest kwestią indywidualną i nie zależy jedynie od natężenia dźwięków docierających z zewnątrz, ale również od tła akustycznego. Przykładowo hałas o natężeniu 50-60 dBA w ciągu nocy wywołuje taka samą reakcję jak hałas o natężeniu 80-90 dBA w ciągu dnia. Przyjmuje się, że aby mieć zapewnione poczucie spokoju i możliwość koncentracji, hałas we wnętrzach nie powinien przekraczać poziomu 30 dB nocą i 40 dB w dzień.
i
- Szelest liści – 20 dB.
- Szczekanie psa – około 80 dB.
- Pociąg przejeżdżający w odległości 30 m od budynku – 83-85 dB.
- Motocykl – 92 dB.
- Dmuchawa ogrodowa do liści – 95-96 dB.
- Karetka na sygnale – 98-106 dB.
- Silnik samolotu – 120 dB.
- Wybuch petardy – ponad 150 dB.
i
Choć wszyscy posługują się wskaźnikiem Rw, to trzeba mieć świadomość, że zgodnie z normą do wyrażenia izolacyjności akustycznej okna istotne są jeszcze dwa wskaźniki – C i Ctr. Tak zwykle opisuje się pakiety szybowe. Wskaźniki C i Ctr to wartości korygujące Rw. C to wskaźnik adaptacyjny dla dźwięków o średniej i wysokiej częstotliwości stosowany w wypadku hałasu pochodzącego z placów zabaw, szkół oraz transportu na drogach szybkiego ruchu, kolejowego i lotniczego. Z kolei Ctr jest stosowany w przypadku dźwięków o niskiej i średniej częstotliwości związanych z ruchem ulicznym (wolno poruszające się pojazdy). Wartości obu tych wskaźników są ujemne (C od –1 do –3 dB, Ctr od –2 do –6 dB).
Jeśli izolację akustyczną ocenia się jedynie na podstawie Rw, bez uwzględnienia charakterystyki źródła hałasu, może to doprowadzić do błędnego wyboru rozwiązania, a w rezultacie do niezadowalającego poziomu tłumienia hałasu.
Przykładowo, określając izolacyjność akustyczną szyby zespolonej opisanej wskaźnikiem Rw(C;Ctr) = 43 (–2, –5) dB, trzeba uwzględnić, że wartość 43 dB ze względu na ruch uliczny ulega obniżeniu o 5 dB i wynosi 38 dB.
Z kolei okno akustyczne o Rw = 40 (–1, –3) dB zredukuje o 39 dB dźwięki o wysokiej częstotliwości i o 37 dB dźwięki o niskiej częstotliwości.
Okna elewacyjne o dobrej akustyce – przykłady
i
i
i
i
i
i
i
i
Izolacja akustyczna jest jednym z kilku najważniejszych parametrów charakteryzujących okna. Choć zastosowanie ciepłej ramki dystansowej samo w sobie nie poprawia zasadniczo akustyki okna, to także na nią wpływa. Kluczowe znaczenie ma tu zwiększona przestrzeń międzyszybowa, warto więc podczas przygotowywania inwestycji przedyskutować z architektem oraz potencjalnym dostawcą okien możliwość zastosowania w szybie zespolonej na przykład ramek o szerokości 18 mm zamiast 16 mm lub – w szerszym pakiecie – 20 mm zamiast ramek 18 mm. Przy tak zaprojektowanej i obliczonej izolacji akustycznej i termicznej możliwe jest stosowanie cieńszego szkła, co prowadzi do mniejszej wagi okien, a to z kolei chroni okucia okienne i ułatwia obsługę montażową.
i
Codziennie jesteśmy narażeni na hałas o natężeniu ponad 70 dB, co znacząco przekracza normy komfortu akustycznego. W tej rzeczywistości specjalne szyby dźwiękoizolacyjne mogą być rozwiązaniem, które zapewni skuteczną ochronę przed hałasem, zwiększając komfort akustyczny wnętrz.
Zespolenia do okien ze szkłem laminowanym zawierają specjalną folię akustyczną (na przykład PVB Silence), która jest umieszczona między warstwami szkła i skutecznie blokuje dźwięki z zewnątrz. Budowa szyby zespolonej musi być dostosowana do konkretnego hałasu i jego częstotliwości. Przykładowo dla szyby CLIMATOP STADIP SILENCE o Rw = 41(–2; –6) podawany jest współczynnik RA2 (41-6) = 35 dB. O tyle właśnie szyba będzie izolowała nas w tym przypadku od hałasu (częstotliwości) ruchu ulicznego, miejskiego. Takie właściwości pozwalają wykreować przestrzeń, która staje się korzystnym miejscem do odpoczynku, pracy i nauki – nawet w głośnym środowisku miejskim.
i
Okna dachowe o dobrej akustyce – przykłady
i
i
Każdy budynek podlega prawom fizyki, dlatego do montażu i uszczelnienia stolarki najlepiej wykorzystywać produkty trwale elastyczne i zdolne do pochłaniania ruchu. Ich zadaniem jest zmaksymalizowanie wartości Rw – wskaźnika zdolności przegrody do redukcji poziomu hałasu przenikającego przez nią (im większy, tym lepiej).
Sam proces montażu okna dźwiękoszczelnego nie odbiega od reguł prawidłowego szczelnego montażu okien opisanego w RAL. Należy jednak zwrócić uwagę na parametr Rw materiałów uszczelniających.
Najskuteczniejszym rozwiązaniem uszczelniającym połączenie okna z murem jest zastosowanie trwale absorbującej ruchy wielofunkcyjnej hybrydowej taśmy rozprężnej o najwyższym możliwym wskaźniku szczelności i redukcji hałasu (przykładowo HYBRATEC – Rw = 60 dB) lub taśmy o podwyższonym współczynniku oporu cieplnego R (na przykład XTHERM – Rw = 62 dB).
Połączenie może być również wypełniane pianą poliuretanową. Najlepsze z dostępnych na rynku mają izolacyjność akustyczną na poziomie Rw = 60-62 dB, jednakże należy tutaj pamiętać, że jakość izolacji w znacznym stopniu zależy od staranności wykonawcy, a piana musi zostać zabezpieczona dodatkowymi warstwami – wewnętrzną paroszczelną i zewnętrzną paroprzepuszczalną. Niezabezpieczenie piany powoduje jej degradację i pogarszanie się parametrów izolacyjności termicznej i akustycznej.
Trzeba się upewnić, że wszystkie niepotrzebne otwory, szczeliny i pęknięcia są i pozostaną dobrze uszczelnione, bo razem z powietrzem do środka może dostać się też hałas.
