Jaka elewacja domu: siding, tynki zewnętrzne, a może płytki elewacyjne?
Dom z dobrze dobranym dachem, oknami i drzwiami, ale z niewykończonymi ścianami zewnętrznymi wygląda jak człowiek bez ubrania. Strojem dla domu są elewacje. Te mogą przyjąć różną formę: siding, tynku zewnętrzne, płytki elewacyjne lub oblicówki. Prezentujemy różne możluiwości wykończenia elewacji domu.
Najpopularniejszym sposobem wykańczania i zabezpieczania ścian zewnętrznych są tynki zewnętrzne. Do wykończenia elewacji można również wykorzystać okładziny ścienne np. siding, oblicówki z drewna oraz cegły elewacyjne.
Tynk zewnętrzny: tynk grubowarstwowy lub tynk cienkowarstwowy
W naszym klimacie tynki zewnętrzne wytrzymują bez konieczności wymiany 70–80 lat, choć, w razie potrzeby, powinny dać się łatwo usunąć bez niszczenia murów. Zewnętrzna powłoka tynku powinna być wodoodporna, a zarazem paroprzepuszczalna – jak ludzka skóra. Oprócz tego musi być łatwo zmywalna, nie przyciągać i nie pochłaniać brudu oraz bez kłopotu dawać się odświeżać. W zależności od rodzaju ścian można stosować tynki grubowarstwowe lub tynki cienkowarstwowe.
Tynki grubowarstwowe, zwane inaczej tynkami trójwarstwowymi albo tynkami tradycyjnymi, układa się bezpośrednio na murze. Pierwsza warstwa to obrzutka o grubości 3–5 mm. Następna, narzut, ma grubość 10–15 mm. Ostatnią, wykończeniową warstwę stanowi gładź lub tynk ozdobny. Tynki wielowarstwowe można przygotowywać bezpośrednio na budowie, ale jest to ryzykowne i pracochłonne. Łatwiejsze jest wykorzystanie gotowych mas do tynkowania, których skład został fabrycznie dobrany. Dzięki temu jest zawsze jednakowy, podobnie jak kolor (masa jest przemysłowo barwiona). Atutem gotowych mas tynkarskich jest możliwość wykonania dwóch zamiast trzech warstw tynku. Obrzutkę zastępuje warstwa kontaktowa (z płynu gruntującego), narzut – tynk podkładowy. Wierzchnia warstwa dekoracyjna wykonana z gotowych mas jest poddana egalizacji, czyli procesom wyrównywania koloru oraz zabezpieczona przed odbarwianiem. Układanie tynków wielowarstwowych jest trudne i wymaga dobrego fachowca.
Tynki cienkowarstwowe stosuje się do wykańczania ścian ocieplonych metodą lekką mokrą (nakładane są na warstwę kleju ułożoną na styropianie lub wełnie mineralnej). Potrzeba jest tylko jedna warstwa takiego tynku, o grubości 2–10 mm. Tynki zewnętrzne cienkowarstwowe nadają się również do pokrywania innych podłoży: betonu, tynku cementowo-wapiennego oraz cementowego. Mają bogatszą kolorystykę i różnorodność faktur, są łatwiejsze do wykonania niż tynki tradycyjne.
Okładziny ścian zewnętrznych mocowane na ruszcie
Jeśli nie zdecydujemy się na tynk zewnętrzny, to do wykończenia elewacji mamy do dyspozycji szereg materiałów (okładzin ściennych) mocowanych do ścian zazwyczaj za pomocą rusztu. Okładziny elewacyjne montowane na ruszcie mają dużą zaletę – ich montaż trwa krótko, nie wymaga przerw technologicznych i można go wykonać w dowolnej porze roku.
Siding winylowy to najpopularniejsza okładzina ścienna. Zbudowany jest z dwóch warstw PCW: wierzchniej, barwionej i wzbogaconej np. dwutlenkiem tytanu (zwiększającym wytrzymałość) oraz spodniej – szarej. Siding dostępny jest w postaci paneli szerokości od 10 do 30 cm i długości od 2,5 do 3,9 m. Siding jest wyjątkowo trwały, lekki (1 m2 waży ok. 2 kg), łatwy do cięcia i tani. Do wyboru jest cała gama wzorów, kolorów i faktur. Oprócz paneli producenci oferują także elementy wykończeniowe – listwy maskujące, narożne i ozdobne, a także gzymsy i rozmaite kształtki ułatwiające majsterkowiczom samodzielne obłożenie elewacji. Siding jest praktyczny – nie wymaga konserwacji, a zabrudzony można umyć za pomocą ogrodowego węża i łagodnych środków czyszczących.
Oblicówki metalowe wyglądają jak siding, ale wykonane są ze stali ocynkowanej lub aluminium, pokrytego farbami akrylowymi, poliestrem lub plastisolem (np. w kolorach: białym i brązowym). Sprzedawane są, podobnie jak siding, w systemach razem z elementami wykończeniowymi. Metalowe okładziny są trwalsze i mocniejsze niż winylowe. Niestety, są też dużo od nich droższe.
Drewno używane do wykańczania elewacji ma postać tzw. szalówek, czyli desek grubości 20 mm. Mogą być wykonane z drewna świerku, sosny lub modrzewia, dużo rzadziej z dębu czy jesionu. Oczywiście drewno, jako materiał naturalny, jest zawsze modne i eleganckie, ale... Przed położeniem desek należy je dokładnie zaimpregnować przed szkodnikami, wilgocią i grzybami. Można je też zabarwić na dowolny kolor. Zabiegi konserwacyjne trzeba powtarzać co kilka lat. Okładzina drewniana jest droższa niż siding winylowy, a tańsza niż oblicówka metalowa, znaczne różnice w cenie szalówki zależą od regionu kraju.
Płytki elewacyjne dodają szyku
Ceramiczne płytki elewacyjne mają kanałową budowę, co zmniejsza ich ciężar. Jak większość wyrobów ceramicznych są bardzo trwałe i odporne na działanie czynników atmosferycznych. Zabrudzone można umyć. Płytki są dostępne w odcieniach czerwieni, żółci, brązu i szarości. Do wyboru jest kilka faktur: szczotkowana, polerowana, ryflowana, gładka. Do płytek można dokupić elementy wykończeniowe: kształtki, płytki narożnikowe. Niestety, płytki nie są tanie.
Płytki betonowe na elewację wyglądem przypominają kamień. Mogą mieć wiele barw. Są bardzo trwałe i odporne na warunki środowiskowe. Nie pochłaniają wilgoci, nie wymagają konserwacji. Uzupełnieniem oferty są kształtki, daszki i inne elementy wykończeniowe. Są znacznie tańsze niż płytki ceramiczne.
Płytki kamienne przeznaczone do wykańczania elewacji są bardzo efektowne, ale i kosztowne. Najczęściej wykonuje się je z wapieni lub piaskowców. Trzeba je zabezpieczyć środkami zapobiegającymi pochłanianiu wody. Rzadziej stosowane są droższe i odporniejsze marmury oraz granity. Okładziny kamienne sprzedawane są w postaci płyt, o różnej wielkości i fakturze. Różne są także kolory, zależą bowiem od rodzaju kamienia.
Elewacją może być zewnętrzna warstwa murowanej ściany trójwarstwowej – ścianka elewacyjna, zwana też obmurówką. Stosuje się ją w domu o dowolnej konstrukcji, pod warunkiem, że obmurówka jest dobrze oparta na fundamencie i zakotwiona w warstwie nośnej ściany. Obmurówkę można wykonywać z różnych materiałów, np. cegieł klinkierowych, cegieł licowych lub cegieł silikatowych, a także z płyt z konglomeratu kamiennego.
