Stropy, więźbę, pokrycie dachu można zbudować z drewna
Drewno znakomicie nadaje się do budowy trwałej więźby - to wszyscy wiedzią. Warto przekonać się też do budowania drewnianych stropów. Nic tak nie doda urody domowi jak więźba z gontu lub wiórów. Proponujemy rozwiązania bardzo dobre - jedne są stosunkowo tanie, inne bardzo drogie.
Zalety stropu drewnianego
W domach drewnianych najczęściej są wykonywane w konstrukcji belkowej, żebrowej albo z gotowych wiązarów kratowych, które stanowią element prefabrykowanej więźby dachowej. Strop belkowy to system belek z drewna lub belek dwuteowych ze środnikami z płyty wiórowej rozstawionych w odstępach co 0,5-1,5 m.
Belki mocuje się do oczepu. Długość belek z drewna jest ograniczona ich wytrzymałością i nośnością, a także kosztem i dostępnością samego materiału. Najczęściej stosuje się takie o długości do 5-6 m. Gdy chcemy wykonać strop o dużej rozpiętości, musimy go podeprzeć pośrednio na wewnętrznej ścianie konstrukcyjnej lub podciągu. Podobnie jak strop belkowy jest zbudowany żebrowy, z tym że zawiera on żebra poprzeczne usztywniające konstrukcję. Czasem w budynkach drewnianych stosuje się belki stalowe wzmacniające strop.
Drewniany strop wykonuje się w ciągu jednego dnia, nie wymaga ciężkiego sprzętu do dźwigania belek ani stempli do jego podparcia. W stropie rozprowadza się instalacje, zwłaszcza te o dużych przekrojach, na przykład kanalizacyjne, których nie należy umieszczać w ścianach.
Akustyka drewnianych stropów to problem przenoszenia dźwięków. Niegdyś w domach z bali wysypywano na strop tonę piasku, który dociążał i stabilizował konstrukcję oraz skutecznie ją wyciszał. Obecnie zwykle stosuje się izolację o podwyższonych parametrach akustycznych oraz pogrubia warstwy podłogowe. Między elementami konstrukcji stropu i konstrukcją domu powinno się układać przekładki elastyczne z gumy, wojłoku, pianki polietylenowej, wełny mineralnej lub elastycznego styropianu mające zapobiec przenoszeniu drgań.
Przestrzeń między belkami wypełnia się akustyczną wełną mineralną o dużej gęstości, pozostawiając nad nią 2-centymetrową szczelinę. Między belkami stropowymi a płytami suchego jastrychu umieszcza się elastyczne przekładki. Pod właściwą warstwą wykończeniową podłogi z drewna powinno się dodatkowo ułożyć 5 cm izolacji.
Niektórzy wykonawcy zalecają nawet dociążenie stropu wylewką betonową, ale wprowadzanie do domu z drewna dużej ilości wilgoci nie jest najlepszym rozwiązaniem. Lepiej jest wykonać suchy jastrych z podwójnej warstwy płyt wiórowych czy gipsowo-włóknowych lub cięższych płyt cementowo-włóknowych. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie na przemian kilku warstw sklejonych ze sobą płyt wiórowych i płyt g-k wodo-odpornych. Płyty w poszczególnych warstwach powinny być ze sobą sklejone, ułożone na mijankę, tak żeby styki w poszczególnych warstwach się ze sobą nie pokrywały. Strop z masywnych belek można dociążyć i wyciszyć 5-6-centymetrową warstwą piasku wymieszanego z cementem, oddzieloną od drewnianych elementów folią budowlaną lub papą podkładową.
Sufit można wykończyć okładziną z płyt g-k zamocowaną zawsze na ruszcie drewnianym, żeby nie przenosić dźwięków i drgań ze stropu. Jeśli zastosujemy płyty ogniochronne, dodatkowo zyskamy przegrodę o mniej więcej godzinnej odporności ogniowej. Niektórzy producenci zalecają zastosowanie nawet podwójnej warstwy płyt.
Więźba dachowa z drewna
Zwykle ekipa cieśli wykonuje ją z drewna docinanego na budowie na wymiar i montowanego na stropie. Nawet najlepiej wysuszone drewno będzie pracować, możliwe są więc pewne skręty długich krokwi. Dlatego jeśli ze względu na rodzaj pokrycia dachu zależy nam na dokładności więźby, lepiej jest zamówić prefabrykowaną. Jest to rozwiązanie nieco droższe, ale gwarantujące dobrą jakość i dokładność realizacji. Korzysta z niego wiele firm budujących domy z drewna. Rodzaj więźby zależy od kształtu dachu. Jest ściśle związany z układem ścian nośnych i rozpiętością budynku.
Najczęściej stosowana jest więźba o konstrukcji krokwiowej, krokwiowo- jętkowej i płatwiowo-kleszczowej. Krokwie to belki o dużych rozmiarach oparte na murłacie, którą tutaj jest oczep ścian piętra, i połączone ze sobą w kalenicy. W celu usztywnienia konstrukcji krokwie łączy się jętkami, opieranymi czasem na poziomych belkach – płatwiach położonych na słupach. Styk płatwi i krokwi stabilizuje się dwiema belkami – kleszczami skręconymi śrubami. Na krokwiach nabija się łaty i kontrłaty lub sztywne poszycie z desek albo płyt wiórowych, które dodatkowo izoluje dach.
Więźba prefabrykowana składa się z wiązarów. Są one przywożone na budowę w całości lub podzielone na mniejsze elementy. Często nie ma potrzeby zamawiać dźwigu, żeby zamontować ją na dachu. Jej elementy są wykonywane z dobrej jakości drewna stabilnego wymiarowo, co pozwala później łatwiej pokryć dach. Wiązar składa się z desek połączonych płytkami kolczastymi. Istnieją wiązary z pasem dolnym (poziome deski związane krzyżulcami lub elementami metalowymi o kształcie litery V) stanowiącym jednocześnie konstrukcję stropu. Wiązary mogą osiągać rozpiętość nawet 15 m bez podpór pośrednich. O rodzaju więźby czy wiązarów decyduje konstruktor.
Dach z pokryty gontem albo wiórem
Do robienia dachów stosuje się gonty z drewna dębowego, sosnowego, świerkowego, modrzewiowego, cedrowego lub wióry osikowe (mniejsze i cieńsze niż gonty). Mogą być one cięte lub łupane, mają długość 20- -60 cm, szerokość 6-20 cm i grubość 0,5-1,5 cm. Im większa powierzchnia do pokrycia, tym większe deszczułki można zastosować. Żeby wykonać połacie o skomplikowanym kształcie, z wieloma krzywiznami, lepsze są jak najmniejsze elementy, które tworzą łagodne połączenia połaci bez żadnych szwów w koszach.
Drewniany dach jest zbudowany z dwóch-trzech warstw deszczułek układanych na zakładkę na deskowaniu pokrytym papą z łatami zapewniającymi szczelinę wentylacyjną. Wielkość zakładu decyduje o wielkości zużycia gontów czy wiórów na 1 m2, a także trwałości dachu. Jeżeli kładzie się trzy warstwy, tylko 1/3 deszczułki może stanowić właściwe pokrycie i być narażona na działanie czynników atmosferycznych. Na bardzo stromych dachach (oraz elewacjach) układa się dwie warstwy. Gdy chcemy położyć gonty na dość płaskim dachu (poniżej 25 stopni), trzeba zadbać o jak najlepszą ich wentylację.
Autor: Jarosław Sosiński
Konstrukcja krokwiowa to popularne rozwiązanie więźby dachu dwuspadowego
