Więźby gotowe
Gotowe konstrukcje dachowe warto zamawiać przy budowie domów o prostym projekcie dachu lub tych z poddaszem nieużytkowym.
Autor: Mariusz Bykowski
Łączniki metalowe coraz częściej zastępują trudne do wykonania i pracochłonne połączenia ciesielskie
Stosując więźbę gotową na dachu o nieskomplikowanej konstrukcji, zużywa się na nią 20-40% mniej drewna, co znacznie obniża koszt.Taka więźba to zarówno prefabrykowane (gotowe) wiązary kratowe, jak i pojedyncze elementy przycięte na wymiar. Robi się je z wysuszonego i zaimpregnowanego drewna i wykonuje w nich zaciosy i wręby do połączeń ciesielskich. Na budowie elementy te łączy się w całość.Natomiast prefabrykowane wiązary stosuje się najczęściej w domach z poddaszem nieużytkowym – stanowią jednocześnie konstrukcję dachu i stropu nad ostatnią kondygnacją. Do domów z poddaszem użytkowym projektuje się trzy typy wiązarów: najprostsze oparte na murłacie zastępują parę krokwi połączonych jętką, których szczyt jest wzmocniony ażurową konstrukcją; bardziej skomplikowane zastępują także ściankę kolankową, a najbardziej rozbudowane – zastępują strop między niższą kondygnacją a poddaszem. Jeśli gotowe wiązary muszą mieć znaczne rozmiary, w fabryce przygotowuje się jedynie pojedyncze elementy, z których na placu budowy zestawia się konstrukcję dachu. W każdym projekcie indywidualnie dobiera się rodzaj wiązarów, wielkość elementów, z których będą wykonane (najczęściej 38 x 89 mm i 38 x 140 mm), oraz rodzaj łączników, jakimi będą łączone ich elementy i wiązary z murłatami. Wszystkie części są precyzyjnie docinane. W celu dokładnego zmontowania układa się je w formach na stołach montażowych i tam łączy zgodnie z projektem. Płytki z blachy ocynkowanej mają grubość od 0,8 do 2 mm, a okrągłe lub owalne otwory wyznaczają miejsce wbicia gwoździ. Ich liczba i położenie na każdym połączeniu są ściśle określone w projekcie. Jeśli elementy wiązara są łączone płytkami kolczastymi, projekt określa wielkość i położenie płytki. Znajdujące się na niej wytłoczone kolce wysokości 8-15 mm są odpowiednikiem kilku rzędów gwoździ (na 100 cm² płytki znajduje się około 140 kolców)Do łączenia elementów położonych w dwóch płaszczyznach służą metalowe kątowniki lub tzw. buty (strzemiona).
Kiedy warto zamówić
Najprostszą i najtańszą do wykonania więźbą jest konstrukcja z prefabrykatów o takich samych wymiarach, dlatego najbardziej się opłaca zamówić gotową więźbę na dach dwuspadowy bez lukarn i wykuszy. Zamówienie więźby gotowej wiąże się zazwyczaj ze zmianą konstrukcji dachu, która znajduje się w dokumentacji projektu. Dlatego każda firma przygotowuje swój projekt, na podstawie którego w fabryce powstanie konstrukcja. Projekt ten stanowi aneks do dokumentacji budowanego domu.
Niezbędne dokumenty
Zamawiając więźbę gotową, trzeba dostarczyć producentowi kilka ważnych elementów dokumentacji projektowej. Zaczerpnie z nich podstawowe informacje, które umożliwią przygotowanie optymalnego projektu. Należy przygotować:
- rzut dachu – jest na nim informacja o kształcie i jego rozpiętości;
- przekrój dachu – z niego odczyta się kąt nachylenia połaci;
- rzut ostatniej kondygnacji – to informacja o budowie i grubości ścian nośnych domu;
- obliczenia statyczne dla dachu, a jeśli ich nie ma, opis warstw dachu: rodzaj i grubość izolacji termicznej (jeżeli ma być ułożona w połaci dachu), rodzaj pokrycia – na podstawie tych informacji można obliczyć tzw. obciążenie pasa górnego wiązarów, czyli zaprojektować ich budowę;
- przekroje budynku – są niezbędne zwłaszcza wtedy, gdy dach jest skomplikowany, a murłaty znajdują się na różnych wysokościach;
- informacja o lokalizacji domu – od tego zależy przyjęcie do obliczeń odpowiednich obciążeń śniegiem i wiatrem.
Realizacja zamówienia
Wstępna wycena więźby gotowej trwa jeden dzień. Jeśli przedstawiona propozycja nam odpowiada, podpisujemy umowę. Dopiero wtedy firma przystępuje do przygotowania projektu wiązarów. Powstaje on na podstawie dostarczonych dokumentów i pomiarów wykonanych na placu budowy przez przedstawiciela firmy. Dzięki temu można zweryfikować zgodność rzeczywistych wymiarów z projektem. To bardzo ważne, bo prefabrykowane elementy są przygotowane z dużą precyzją i bardzo istotne jest zamocowanie ich do konstrukcji budynku w miejscu dokładnie wyznaczonym w projekcie.
Montaż więźby
Gotowe wiązary montuje ekipa składająca się zazwyczaj z czterech lub pięciu osób. Montażyści dysponują narzędziami i sprzętem niezbędnym do prawidłowego zamocowania więźby. Elementy, z których zestawia się więźbę, są na tyle lekkie i poręczne, że ekipa bez problemu poradzi sobie z wniesieniem lub wciągnięciem ich na ostatnią kondygnację bez używania ciężkiego sprzętu, np. dźwigu. Wiązary kratowe ustawia się kolejno, zaczynając od ściany szczytowej, i mocuje do murłat. Aby zapewnić stabilność konstrukcji, sąsiadujące wiązary łączy się stężeniami – ukośnie nabitymi deskami.Niektóre elementy więźby robi się na dachu w sposób tradycyjny, bezpośrednio na budowie. Dotyczy to przede wszystkim elementów niepowtarzalnych, szczególnie misternych wolich oczek lub lukarn. Wykonuje je ta sama ekipa w taki sposób, aby konstrukcja więźby była kompletna.Montaż więźby na domu jednorodzinnym trwa zależnie od wielkości i stopnia skomplikowania dachu od trzech do pięciu dni.
Uwaga na gwarancję!Nie zawsze trzeba się decydować na kompletną usługę – produkcję wiązarów i montaż. Jeśli ktoś chce sam zamontować więźbę, producent udziela dokładnej instrukcji montażu. Każdy element więźby jest zawsze oznaczony i opisany, co znacznie ułatwia pracę.Jednak rezygnacja z kompleksowej usługi często ma wpływ na długość okresu gwarancyjnego. Na usługę kompleksową – projekt, wykonanie wiązarów, transport na plac budowy i montaż – dostaje się najczęściej dziesięć lat gwarancji. Jeżeli zamawia się tylko projekt i wykonanie prefabrykatów – rok.
