Konstrukcja dachu. Jak zapewnić odpowiednią wentylację dachu porytego blachą płaską?
Ze złą wentylacją dachu najczęściej mamy do czynienie w dachach płaskich. Dachy pokryte blachą płaską wymagają odpowiedniej warstwy separacyjnej. Dzięki temu między warstwami dachu następuje przepływ powietrza. Bez pustki powietrznej pod blachą magazynuje się wilgoć, która wspomaga procesy korozji. Jak ustrzec się takich błędów w konstrukcji dachu?
Autor: Karolina Matysiak-Rakoczy
8 - milimetrowy dystans to niewiele, ale wystarcza, żeby zapewnić dostęp powietrza do spodniej warstwy blachy
W konstrukcji dachu materiały pokryciowe układane na ruszcie z łat i kontrłat zawsze są odsunięte od poszycia. Dzięki temu powstaje pod nimi naturalna przestrzeń wentylacyjna, która ich przegrzewaniu. Blacha płaska leży na sztywnym poszyciu z desek lub płyt drewnopochodnych.
Gromadzenie wilgoci pod blachą płaską – brak wentylacji w kosntrukcji dachu
Wilgoć powstaje po spodniej stronie blachy płaskiej. Jest to rosa w strefie okapowej w zimny poranek, para wodna migrująca przez połać z wnętrza domu czy wreszcie kondensat powstający na skutek różnic temperatury. Przez brak odpowiedniej wentylacji w konstrukcji dachu, gromadząca się woda nie ma jak spłynąć ani odparować. Co więcej, blachy płaskie można kłaść już na dachach o spadku 5 stopni. Woda spływa wtedy wolniej niż z dachu skośnego, połać bardziej się nagrzewa, a pod pokryciem wykrapla się dużo kondensatu (latem blacha osiąga temperaturę ponad 80°C i mocno się poci). Dach nie może pozostawać w długotrwałym kontakcie z wodą, bo wcześniej czy później dojdzie do postępującej korozji. Musi być możliwość wentylowania przestrzeni pod pokryciem i odprowadzenia z niej skroplin.
Wentylowana konstrukcja dachu z blachy płaskiej
Jest to jedno z rozwiązań konstrukcyjnych, które zapobiegnie gromadzeniu się wilgoci pod blachą płaską. Jednak i w tym przypadku trzeba zwrócić uwagę na pewne aspekty konstrukcyjne. W tym rozwiązaniu sztywne poszycie jest odsunięte od właściwej konstrukcji dachu i pozostaje pod nim przestrzeń wentylacyjna zapobiegająca przegrzewaniu blachy. Deski lub płyty przybija się do kontrłat umocowanych wzdłuż krokwi. Ich wysokość, a tym samym szerokość uzyskanej przestrzeni wentylacyjnej, zależy od nachylenia dachu i jest podana w instrukcjach wykonawczych dla konkretnego rodzaju pokrycia. Stosownie do tych wytycznych dobiera się też szerokość ewentualnych szczelin doprowadzających powietrze przy okapie, jeśli musi on być obudowany.
Minusy wentylowanej konstrukcji dachu
Wentylowana konstrukcja dachu naraża go na większe straty ciepła Powietrze cyrkulujące w przestrzeni wentylacyjnej wyziębia połać. Poza tym w szczelinę może się wciskać deszcz i śnieg, zwłaszcza w dachach o małym nachyleniu. Osadza się tam również szron, który topniejąc, może zawilgacać połacie. Dlatego konstrukcję dachu - krokwie i ocieplenie – trzeba osłonić membraną dachową, dbając o jej szczelność zwłaszcza w newralgicznej strefie okapowej. Wodoodporna membrana nie dopuści do powstania przecieków, a jako warstwa wiatroszczelna dodatkowo ochroni przed przewiewaniem połaci.
Przeczytaj również: ceny materiałów na pokrycie dachu
Pozostawienie pod poszyciem pustej przestrzeni rozwiązuje problem wentylacji, ale nie zwalnia z obowiązku zastosowania na poszyciu podkładu rozdzielczego. Blachę można układać bezpośrednio tylko wtedy, gdy poszycie stanowią surowe, nieimpregnowane deski, ale w polskiej zabudowie jednorodzinnej o takie surowe drewno trudno, bo brak impregnacji naraża je na ataki szkodników, a niewłaściwe sezonowanie w tartakach grozi wichrowaniem desek. Najczęściej więc kupuje się deski impregnowane lub płyty, a te już wymagają zastosowania odpowiedniej maty rozdzielczej lub separacyjnej.
Niewentylowana konstrukcja dachu
Jest to drugie rozwiązanie konstrukcyjne, które może zapobiec zawilgoceniu dachu. Deski lub płyty są tu przybite bezpośrednio do krokwi, więc pod nimi nie ma możliwości wentylacji. Wprawdzie pozostawia się tam 2-3-centymetrową szczelinę, specjalnie pocieniając ocieplenie międzykrokwiowe, żeby nie stykało się z deskami, ale jest to szczelina umożliwiająca wyłącznie bezpieczne odparowanie ewentualnej pary wodnej migrującej z wnętrza domu. Jest zbyt mała, żeby powietrze w niej cyrkulujące zapewniało wentylację pokrycia. Dlatego niewentylowany dach zawsze wymaga zastosowania pod blachą maty separacyjnej odpowiedniej dla typu poszycia.
Wentylacja dachu płaskiego a patyna
Pokrycia płaskie wykonuje się z blach tytanowo-cynkowych lub aluminiowych. Obie nie wymagają powłok lakierniczych ani laminatów, bo w kontakcie z powietrzem na ich powierzchni wytwarza się warstwa tlenków stanowiących zabezpieczenie przed korozją, czyli patyna. Proces ten jest najsilniejszy we wstępnej fazie eksploatacji, ale nie ustaje przez cały żywot pokrycia, dzięki czemu nawet w miejscach uszkodzenia mechanicznego, przetarcia czy zarysowania patyna samoistnie się odnawia, cały czas chroniąc blachę przed korozją. Jest jednak pewien problem – patyna powinna się wytworzyć z obu stron blachy. Dlatego tak ważne jest dostarczenie pod pokrycie dostatecznej ilości powietrza. Jeśli takiej możliwości nie ma, należy wybierać blachy fabrycznie zabezpieczone patyną lub powleczone powłoką ochronną.
