Węgiel brunatny szkodliwy i trujący - dlaczego jego spalanie jest niewskazane

2022-10-21 13:56

Węgiel brunatny jest szkodliwy. Można go kupować, ale co ze zdrowiem? Dlaczego palenie węglem brunatnym w domach jest szkodliwe?

Węgiel brunatny
Autor: Gettyimages Węgiel brunatny ma znacznie mniejszą wartość opałową niż kamienny

Wobec kłopotów z zaopatrzeniem w opał rząd przygotował przepisy pozwalające na palenie węglem brunatnym w domach. To nie jest dobre rozwiązanie.

Węgiel brunatny ma niską wartość opałową. Może to być tylko 5-6 MJ/kg. Najbardziej kaloryczny węgiel brunatny daje do 16 MJ/kg ciepła. Żeby uzyskać tyle samo ciepła co ze spalenia węgla kamiennego, trzeba wykorzystać 2-4 razy więcej węgla brunatnego. Węgiel ten zawiera bardzo dużo wilgoci, więc żeby nim palić, należy go dobrze podsuszyć. Zawartość siarki jest w nim do 10 razy większa niż w węglu kamiennym.

Palenie węglem brunatnym w kotłach domowych daje zimniejsze spaliny, czego efektem jest dużo kondensatu zawierającego kwas siarkowy, co może doprowadzić do zniszczenia kotła i komina. I najważniejsze – emisja zanieczyszczeń jest bardzo wysoka, więc spalanie węgla brunatnego zagraża naszemu zdrowiu, a także odpowiada za bardzo wysoki poziom szkodliwych substancji w powietrzu. Nie bez powodu kilka lat temu zabroniono palenia węglem brunatnym.

Z WĘGLA NA GAZ, czyli było drogo, jest tanio! Przykłady z życia
Materiał sponsorowany

Spis treści

  1. Dlaczego "nie" dla węgla brunatnego
  2. Zakaz palenia węglem brunatnym
  3. Emisja zanieczyszczeń z węgla brunatnego
  4. Kopalnie węgla brunatnego to niszczenie środowiska
  5. Wpływ spalania węgla brunatnego na zdrowie
  6. Węgiel brunatny – najgorszy wybór
  7. Czy da się palić węglem brunatnym

Dlaczego "nie" dla węgla brunatnego

  • niska kaloryczność,
  • bardzo wysoki poziom zanieczyszczeń,
  • dużo popiołu,
  • możliwe zniszczenia pieca i komina,
  • trudności z paleniem.

Zakaz palenia węglem brunatnym

Zakaz palenia węglem brunatnym oraz innymi najgorszymi materiałami opałowymi (muły i flotokoncentraty węglowe, miał węglowy, wilgotne drewno) obowiązywał od 1 lipca 2018 r. Uchwalenie tego przepisu było jednym z kroków, ku poprawie stanu powietrza w Polsce. Wszystkie te paliwa są odpowiedzialne za wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza oraz jego konsekwencje zdrowotne.

Węgiel z Czech. Polacy wykupują węgiel w Czechach, są już limity! >>>

Emisja zanieczyszczeń z węgla brunatnego

Podczas spalania węgla brunatnego dochodzi do emisji pyłów zawieszonych (PM 2,5, PM10), dwutlenku siarki, dwutlenku węgla, tlenków azotu, metali ciężkich, np. rtęci, i innych zanieczyszczeń. Substancje te są przenoszone z wiatrem na duże odległości, więc obszar ich oddziaływania jest bardzo duży.

W przypadku węgla brunatnego znacznie większa jest emisja siarki (do 5%) oraz ilość popiołów (15% i więcej). Z powodu kilkakrotnie mniejszej kaloryczności od węgla kamiennego brunatna odmiana odpowiada za zdecydowanie większą emisję zanieczyszczeń w przeliczeniu na 1 MWh uzyskanej energii.

Węgiel brunatny
Autor: Państwowy Instytut Geologiczny Węgiel brunatny to ostatni wybór do ogrzewania domów

Kopalnie węgla brunatnego to niszczenie środowiska

Węgiel brunatny jest wydobywany metodą odkrywkową. Po kopalni pozostaje olbrzymie zagłębienie w ziemi. W Bełchatowie ma ono głębokość 200 m i długość 12 km. Tak duża ingerencja powoduje zmiany we właściwościach gleby oraz zaburzenia w poziomie wód gruntowych i ich zanieczyszczenie. Wydobycie węgla brunatnego to również zniszczenie istniejących siedlisk ludzkich i przesiedlenie mieszkańców.

Uniwersytet w Manchesterze przeprowadził w 2013 r. badania oceniające wpływ produkcji energii elektrycznej z paliw kopalnych w Turcji na środowisko (Turcja wydobywa i spala nieco więcej węgla brunatnego niż Polska). Uwzględniono 11 kryteriów. Po porównaniu węgla kamiennego i brunatnego okazało się, że największe zagrożenie stanowi eksploatacja węgla brunatnego. W 8 kategoriach, m.in. sześciokrotnie wyższe zanieczyszczenie wód substancjami toksycznymi, jego negatywny wpływ na środowisko był wyższy niż węgla kamiennego.

Wpływ spalania węgla brunatnego na zdrowie

Liczne opracowania naukowe pokazują, że węgiel brunatny jest najbardziej szkodliwym dla zdrowia rodzajem węgla, biorąc pod uwagę ilość emitowanych podczas jego spalania zanieczyszczeń. Wg raportu Światowej Organizacji Zdrowia z 2018 r. „Burden of disease from the joint effects of household and ambient air pollution for 2016” (Zagrożenie zdrowia na skutek zanieczyszczenia powietrza domowego i otaczającego w 2016 r. ) zanieczyszczenia generowane przez samą tylko Elektrownię Bełchatów skutkują 1270 przedwczesnymi zgonami, utratą 359 200 dni pracy, 630 nowymi przypadkami przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz 1310 przypadkami hospitalizacji rocznie, 359 200 utraconych dni pracy oraz 27 830 ataków astmy u dzieci rocznie. 

Są to dane dotyczące 2016 r. W ostatnich latach przepisy dotyczące emisji są zaostrzane i obecnie jej szkodliwe działanie może być mniejsze. Elektrownia Bełchatów jako duża instalacja przemysłowa musi spełniać znacznie ostrzejsze standardy emisyjne. Spaliny przez nią emitowane muszą być znacznie lepiej oczyszczone niż w przypadku małych ciepłowni lokalnych, nie mówiąc o domowych piecach czy kotłach. “Emisja SO2, NOx, pyłów oraz CO2 wynikająca z produkcji ciepła przez Elektrownię Bełchatów jest znacznie niższa, niż gdyby ciepło to zostało wyprodukowane przez kilka małych ciepłowni” - czytamy na stronie PGE GIEK właściciela Elektrowni Bełchatów.

Węgiel brunatny – najgorszy wybór

Zalecenia organizacji ekologicznych i prozdrowotnych są jednoznaczne – należy jak najszybciej zrezygnować ze spalania paliw kopalnych, w pierwszej kolejności węgla brunatnego. Polityka klimatyczna Unii Europejskiej stawiała na pierwszym miejscu dekarbonizację gospodarki. Jednak wojna w Ukrainie i embargo na paliwa z Rosji wywróciły wszystko do góry nogami. W tej wyjątkowej sytuacji odstąpiono od wcześniejszych zakazów. W Polsce uchylono normy jakości dla paliw energetycznych. Jednak decyzja o opalaniu domu węglem brunatnym jest jedną z najgorszych.

Czy da się palić węglem brunatnym

Ze względu na zawartość wody na poziomie nawet 40-50% węgiel brunatny jest trudny do spalenia w domowych piecach. Najpierw trzeba go porządnie podsuszyć. Warto to zrobić, bo poprawi się również jego kaloryczność. Jednak kupno węgla brunatnego późną jesienią nie daje szans na jego wysuszenie przed zimą.

Zanim podejmiemy decyzję o kupnie węgla brunatnego, wcześniej powinno się skontaktować z producentem kotła, żeby sprawdzić, czy dopuszcza on takie paliwo. Węglem brunatnym można palić w piecach i kotłach zasypowych. Najlepiej robić to od góry, co ograniczy dymienie.

Przeczytaj też: