Bezpieczne szambo
W okolicy, która nie jest skanalizowana, ścieki można gromadzić w bezodpływowym zbiorniku zwanym popularnie szambem, skąd muszą być okresowo wywożone wozami asenizacyjnymi do punktów zlewnych.
Autor: Andrzej Szandomirski
Co się dzieje w szambie?
Ścieki odprowadzane z gospodarstw domowych oprócz znacznej ilości wody zawierają odchody, resztki pożywienia, mydła i środki piorące, detergenty, papier toaletowy, niekiedy również błoto, piasek, kawałki ścierek czy gąbek. W tym wszystkim jest duża ilość fermentujących substancji organicznych, bakterii, wirusów chorobotwórczych.
Ścieki szybko ulegają więc procesowi fermentacji, jednocześnie błyskawicznie rozwijają się w nich szkodliwe dla zdrowia mikroorganizmy oraz pasożyty. W wyniku beztlenowego rozkładu ścieków powstaje dwutlenek węgla, a także – zależnie od ich zawartości – pewna ilość toksycznych gazów, jak metan czy siarkowodór. Stężenie toksycznych gazów może być wysokie, nawet zagrażające życiu, zwłaszcza gdy nie zostanie zapewniona odpowiednia wentylacja szamba. Najwięcej gazów gromadzi się w błotnistym osadzie na dnie zbiornika. Wystarczy na niego nadepnąć, by stężone gazy uniosły się w górę. Zatrucie może nastąpić natychmiast. Dlatego nigdy nie powinno się ryzykować wchodzenia do zbiornika, który nie został odpowiednio przewietrzony i oczyszczony ze ścieków. Nie wolno też tego robić bez osoby asekurującej.
Jak wentylować?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszystkie bezodpływowe zbiorniki na ścieki powinny mieć odpowietrzenie wyprowadzone co najmniej 0,5 m ponad poziom terenu. Najczęściej stosuje się w tym celu rurę (zakończoną wywiewką) średnicy 110 mm, którą wyprowadza się pionowo bezpośrednio ze zbiornika na teren posesji. Średnica rury powinna być taka sama jak średnica przewodu kanalizacyjnego. Jeżeli zbiornik na ścieki nie będzie miał żadnych otworów wentylacyjnych (chociażby niewielkich w pokrywie), wytworzy się w nim podciśnienie i wystąpi efekt zatkanej kanalizacji. Ścieki nie będą swobodnie spływać do szamba.
Szczelne i nieprzepełnione
Dobierając pojemność szamba, zakłada się, że zbiornik musi być szczelny, a ścieki wywożone co 10-14 dni. Nie wolno zatem stosować żadnych sposobów rozszczelniania szamba, które powodują, że jego zawartość przedostaje się do gruntu i wód powierzchniowych. Oczywiście nie chodzi tylko o brzydkie zapachy, ale przede wszystkim o ogromne zagrożenie dla środowiska i naszego zdrowia, ryzyko skażenia terenu oraz wywołania epidemii bakteryjnych lub wirusowych. Z podobnych względów nie powinno się przedłużać czasu przechowywania ścieków w zbiorniku. Po mniej więcej dziesięciu dniach następuje ich gnicie bardzo szkodliwe dla otoczenia na działce i dla oczyszczalni, do których ścieki są dostarczane przez wozy asenizacyjne.
Pomocne biopreparaty
Niezależnie od zapewnienia wentylacji zbiornika dobrze jest stosować biopreparaty, które ograniczą przykre zapachy ze zbiornika lub z instalacji kanalizacyjnej. Zawierają one odpowiednio dobrane szczepy bakterii i związki enzymatyczne, które stymulują proces oczyszczania ścieków ze związków organicznych i z mikroorganizmów chorobotwórczych. Zmniejszają na przykład agresywność bakterii coli, salmonelli czy czerwonki. Biopreparaty nie są toksyczne i nie szkodzą elementom instalacji kanalizacyjnej. Działają na nią korzystnie, przeciwdziałając zarastaniu przewodów.
W razie awarii
Co powinniśmy zrobić, gdy zatka się przyłącze doprowadzające ścieki do zbiornika? Musimy wezwać wyspecjalizowaną ekipę do usunięcia awarii, bo takich robót absolutnie nie powinno się wykonywać samodzielnie. Ekipa dysponuje nie tylko odpowiednim sprzętem roboczym, ale i ochronnym. Pomimo zabezpieczeń do zbiornika schodzi się tylko w wyjątkowych sytuacjach. Przed rozpoczęciem robót trzeba wezwać wóz asenizacyjny, by dokładnie oczyścił zbiornik ze ścieków, a potem przewietrzyć szambo.
Gdzie umieścić wywiewkę?
Gdy zbiornik ma pojemność do 10 m3 (czyli taką jak większość szamb przy domach jednorodzinnych), wylot wentylacyjny powinien się znajdować nie bliżej niż 5 m od okien i drzwi zewnętrznych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz 2 m od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego.
