Czy wybór i plan działki budowlanej może obniżyć koszty użytkowania domu?
Na etapie wyboru projektu domu jednorodzinnego, warto skorzystać z sił natury. Co to znaczy? Uzwględnij plan działki! Jeśli bowiem działka budowlana nie jest zacieniona, warto tak usytuować dom, aby wykorzystać energię słoneczną i dzięki temu zmniejszyć zużycie energii na ogrzanie domu. Radzimy, jak to zrobić w praktyce.
Projekt domu jednorodzinnego powinien pozwalać na wykorzystanie tego, co daje natura, czyli na bierne pozyskiwanie energii. Jeśli działka nie jest zacieniona, warto tak usytuować dom, aby wykorzystać energię słoneczną i dzięki temu zmniejszyć zużycie energii na ogrzanie domu.
Dom jednorodzinny dopasowany do planu działki
Podstawowym warunkiem efektywnego wykorzystywania energii słonecznej jest odpowiednie usytuowanie domu względem stron świata. Oznacza to, że należy bardzo dokładnie przeanalizować plan działki oraz do niego dopasować dokładną lokalizację domu.
Najlepiej, kiedy najdłuższa ściana znajdzie się na osi wschód – zachód i skierowana będzie na południe. Oczywiście nie na każdej działce jest to możliwe. Odchylenie od osi o 15° nie wpływa jeszcze zauważalnie na ilość ciepła pozyskiwanego przez przeszklenia. W polskich szerokościach geograficznych największe odchylenie od osi wschód – zachód, przy którym promieniowanie słoneczne jest jeszcze w miarę korzystne, wynosi 20° w kierunku wschodnim i 35° w kierunku zachodnim. Jeśli oś wschód – zachód jest akurat prostopadła do ulicy, to w celu zapewnienia pełnego nasłonecznienia ścian południowych konieczne jest zachowanie znacznego odstępu między sąsiednimi domami. Długość cienia rzucanego przez dom wysokości 5 m w dniu, kiedy słońce jest najniżej, czyli 21 grudnia, wynosi aż 19 m!
Na co zwrócić uwagę planując usytuowanie domu na działce:
- Pomieszczenia potrzebujące lepszego doświetlenia światłem dziennym (pokój dzienny, jadalnia, pokój do pracy i odrabiania lekcji) powinny być usytuowane od południa; światło może tam również docierać z dwóch stron - na przykład południowej i zachodniej.
- Najlepsza lokalizacja dla sypialni na całym planie działki to wschód: człowiek budzi się wraz ze słońcem, jest bardziej wypoczęty i pełen energii. Okno na zachód pozwolą dłużej pospać, ale latem sypialnia będzie przegrzana. Sypialnie dziecięce są zwykle całodniowe: słońce może docierać o różnych porach dnia – można je usytuować od strony południowej, wschodniej i zachodniej.
- Pomieszczenia nieogrzewane (wejście do domu, pom. gospodarcze, spiżarnia, hol, garderoba, garaż, kotłownia) można oświetlić rozproszonym światłem północnym. Mogą być też od wschodu.
- Od strony wschodniej można umieścić kuchnię – pomieszczenie, w którym i tak jest cieplej niż gdzie indziej (gotowanie), a od wschodu słońce dochodzi tylko rano. Dobra będzie również północ.
- Przeszkloną werandę czy ogród zimowy ze względu na zyski energetyczne najkorzystniej jest umieścić od strony południowej. Natomiast otwarty taras lepiej zaplanować od południowego-wschodu – w upalne popołudnia nie będzie się tak nagrzewał jak od zachodu.
Gdzie roślinność na planie działki?
Wybierając działkę i gospodarując plan działki pod kątem rozmieszczenia drzew, krzewów lub jakiejkolwiek zabudowy, warto zwrócić uwagę na to, aby zimą nie rzucały cienia na południową fasadę budynku. Przemyślane rozmieszczenie roślin na działce, zwłaszcza drzew, umożliwia regulowanie dopływu promieni słonecznych do budynku. Rosnące w odpowiednim miejscu drzewa liściaste latem zatrzymują około 90% promieniowania, natomiast zimą, kiedy stracą liście, zatrzymują już tylko około 50% promieniowania.
Właściwe zadrzewienie i zakrzewienie może także korzystnie wpływać na zmniejszenie strat cieplnych budynku, hamując siłę wiatru. Zimą, przy mroźnym wietrze, drzewa iglaste, takie jak świerk czy tuja, rosnące po północnej oraz północno-zachodniej i północno-wschodniej stronie domu w znacznym stopniu przyczyniają się do ograniczenia strat ciepła. Pomaga w tym także umieszczenie drzew blisko ściany domu, dzięki czemu powstaje przy niej strefa małej ruchliwości powietrza.
