Szafa na wymiar: jak zaprojektować szafę
Szafa na wymiar musi być dobrze zaprojektowana, wtedy będzie funkcjonalna. Racjonalne zagospodarowanie wnęk na szafy do przedpokoju czy sypialni ułatwi utrzymanie porządku. Szafy przesuwne, na wymiar czy wnękowe można zrobić na wiele sposobów. Sprawdź, co powinien zawierać dobry projekt szafy.
Autor: RAUMPLUS
Drzwi przesuwne mogą być bardzo szerokie. Ważne, aby po przesunięciu nie przeszkadzały w wygodnym korzystaniu z mebla. Gdy podział wnętrza nie odpowiada podziałowi na skrzydła, dostęp jest tylko do części szafy
Szafa będąca zabudową wnęk i fragmentów ścian tworząca płaszczyznę od podłogi do sufitu pozwala maksymalnie wykorzystać przestrzeń mieszkania. Szafa na wymiar jest szczególnie przydatna w małych wnętrzach oraz gdy nie ma miejsca na zamykane garderoby lub schowki. Uwalnia przestrzeń od innych mebli potrzebnych do przechowywania ubrań, umożliwiając wyeksponowanie dekoracyjnych sprzętów. Wiedza na temat wymiarów i akcesoriów, które mogą uczynić szafę na wymiar wygodniejszą i piękniejszą, przyda się, gdy szafę wykonujemy sami lub z pomocą stolarza złotej rączki, ale także jeśli zamawiamy meble w profesjonalnej firmie zajmującej się takimi zabudowami.
Szafa na wymiar: gdzie ją zrobić w domu?
Najlepiej przeznaczyć na szafę przestrzeń, którą trudno jest wykorzystać inaczej. Zyskujemy wtedy powierzchnię do składowania, a nie tracimy cennego miejsca do życia. Szafy na wymiar mogą powstać w niskich fragmentach pod skosami, we wnękach pod schodami lub można nimi zabudować całe fragmenty ścian, na przykład znajdujące się w długim wąskim pokoju z dala od okien. Sprytnie ustawiona szafa w przedpokoju może poprawić proporcje pomieszczenia. Jeżeli robimy remont i zmieniamy położenie ścian działowych oraz otworów drzwiowych, warto je tak poprzesuwać, aby wygospodarować miejsce na szafy. Czasami wystarczy zmienić położenie drzwi wejściowych o kilkanaście centymetrów, by zyskać możliwość wstawienia wygodnej szafy wnękowej. Szafą wbudowaną między dwie wysokie ścianki można też podzielić dużą przestrzeń, na przykład holu połączonego z salonem. Dostęp do niej jest wtedy z dwóch stron.
Wymiary szafy
Na szafę ubraniową najlepiej przeznaczyć wnękę o głębokości 70 cm. Płaszcze, kurtki, garnitury nie pogniotą się, jeśli zarezerwujemy na nie 60 cm. Szafa o głębokości 50-55 cm wystarczy natomiast, aby powiesić bluzki lub letnie sukienki albo składować w niej sprzęty typu mop i deska do prasowania. Szafa zbudowana na wymiar wraz z frontami zajmie jednak więcej miejsca, bo do użytkowej głębokości szafy trzeba doliczyć grubość drzwi. Jeżeli chcemy mieć szafy przesuwne, to na jedną szynę skrzydła trzeba doliczyć mniej więcej 4 cm. W praktyce swobodne otwieranie zapewni dodatkowe 10 cm. Przy okazji remontu warto też doprowadzić do wnęki na szafę zasilanie prądem elektrycznym. Umożliwi to zainstalowanie w szafie oświetlenia. Po znalezieniu miejsca na szafę należy dokładnie wymierzyć wnękę oraz sprawdzić jej przekątne. Jeśli są nierówne, oznacza to, że ściany nie stoją pionowo. Aby uniknąć problemów z zamykaniem i otwieraniem skrzydeł szafy, trzeba czasami wyrównać wnękę. Szerokość, wysokość i głębokość wnęki powinno się zmierzyć co najmniej w dwóch miejscach – przy podłodze oraz pod sufitem. Wymiary mogą się różnić nawet o kilka centymetrów. Przy planowaniu szafy należy brać pod uwagę mniejszy wymiar. Najlepiej naszkicować mebel, na przykład w skali 1:20, w której 1 cm na kartce odpowiada 20 cm w naturze (5 cm to 1 m, a 12,5 cm to 2,5 m).
>>Przeczytaj też
Projekt szafy: obudową czy bez
Szafę na wymiar można zrobić z plecami, bokami, dnem i sufitem lub w wersji oszczędnej przymocować drążki albo półki bezpośrednio do ścian. Pełna obudowa szafy jest droższa, zabiera też miejsce. To dobre rozwiązanie, jeśli ściany wnęki są bardzo nierówne (różnice z dwóch pomiarów wysokości, szerokości lub głębokości mają ponad 1,5 cm). Jeżeli nie wykonujemy boków szafy z płyty, warto pomalować ściany farbą odporną na zabrudzenia lub wytapetować. Szafa z dnem ma zazwyczaj ramę-cokół, na którym to dno jest oparte. Można też nie robić dna szafy i w przypadku drzwi przesuwnych zlicować dolną prowadnicę z posadzką lub zastosować system podwieszany, w którym granica między wnętrzem a zewnętrzem szafy będzie niewidoczna. Mebel można zamontować zarówno po ułożeniu posadzki, jak i wcześniej.
>>Przeczytaj też
Jakie drzwi do szafy na wymiar?
To, jaki sposób otwierania drzwi wybierzemy, wpływa nie tylko na wygodę korzystania z szafy, ale również organizację przestrzeni w pomieszczeniu. Drzwi szafy mogą się otwierać w sposób:
- rozwierny,
- przesuwny
- lub składać się.
Na rynku jest dostępnych wiele systemów okuć, które wykorzystuje się do budowy szaf. Są takie, w których skrzydła muszą być dość lekkie (do 15-25 kg) i niskie (do 220 cm), oraz inne, w których wysokość frontu może dojść do 330 cm, a waga do ponad 80 kg. Czym charakteryzują się poszczególne sposoby otwierania drzwi szafy?
Klasyczna szafa: drzwi otwierane
Skrzydła rozwierne do szafy to klasyczny i bardzo wygodny sposób otwierania. Przed szafą z takimi drzwiami trzeba zaplanować sporo wolnego miejsca. Umieszcza się je na zawiasach krytych lub tradycyjnych, widocznych od zewnątrz. Ten system otwierania dobiera się najczęściej do małych szaf o wąskich, lekkich skrzydłach. Szerokie rozwierne drzwi szafy są bardzo niewygodne, a jeśli są zbyt ciężkie, pojawia się ryzyko, że z czasem opuszczą się na zawiasach. W niektórych systemach okuć szerokość skrzydeł jest ograniczona do 60 cm. W drzwiach rozwiernych stosuje się najczęściej zawiasy kryte, na przykład puszkowe. Mają one różną budowę. Dobierając takie zawiasy do drzwi szafy, trzeba zwrócić uwagę na kąt ich rozwarcia – od tego zależy, jak daleko poza światło szafy przesuną się skrzydła (najpopularniejsze to 100-110º) – oraz to, czy mają być przeznaczone do drzwi nakładanych, czy zlicowanych z bokami szafy.
Ważna jest też grubość i budowa frontu szafy (z ramką lub bez ramki). Aby je zainstalować, trzeba wyciąć otwór w płycie. Takie zawiasy mogą być zaopatrzone w spowalniacze powodujące, że skrzydła będą się miękko zamykać. Można też wstawić tradycyjne, bardzo trwałe, lecz widoczne od zewnątrz zawiasy taśmowe lub splatane. Mocuje się je do skrzydła oraz do boku szafy. Nie da się takich zawiasów przytwierdzić bezpośrednio do muru, dlatego jeśli nie chcemy budować boków szafy, konieczne jest zrobienie ościeżnicy, na przykład w formie opaski, do której przykręca się okucia.
Zawiasy do szafy
Tradycyjne zawiasy dobrze wyglądają na przykład w gotowych drewnianych drzwiczkach żaluzjowych. W szafie z drzwiami rozwiernymi skrzydła są zawsze nieco oddalone od ściany (między skrzydłem a ścianą pojawia się szczelina), aby dało się je swobodnie otworzyć. Niektóre mniej rozpowszechnione rodzaje zawiasów montuje się do górnej i dolnej krawędzi skrzydła oraz do góry i dołu ościeżnicy. Skrzydła otwierają się wówczas na zasadzie obrotu wokół osi pionowej i po otworzeniu ich fragment wchodzi nieco w głąb szafy. Takich zawiasów nie należy umieszczać na samym skraju skrzydła, więc wysuwane półki oraz szuflady trzeba odsunąć o kilka centymetrów od boku szafy (dokładne dane liczbowe znajdziemy w instrukcjach montażu zawiasów i systemów). Jeśli drzwi są zlicowane z bokami szafy, półki również trzeba lekko cofnąć. Niektóre takie systemy nadają się do bezpośredniego mocowania do muru oraz podłogi. Można też zdecydować się na takie zawiasy do szafy jak w drzwiach bezprzylgowych, czyli przytwierdzane do bocznej krawędzi frontów. Jeżeli zawiasy mocuje się do krawędzi frontów (bocznych, górnych lub dolnych), trzeba stosować grubsze płyty (30-40 mm). Zaletą skrzydeł rozwiernych jest też to, że umożliwiają dobranie uchwytów o dowolnym kształcie. Ostatnio popularne stają się również drzwi bezuchwytowe, otwierane na dotyk, znane z szafek kuchennych. Jeśli chcemy mieć drzwiczki z hamulcami lub system otwierania dotykowego, należy kupić zawiasy dopasowane do tych elementów.
>>Przeczytaj też
Szafa przesuwna
Skrzydła szafy przesuwne to bardzo popularne rozwiązanie. Ich zaletą jest to, że po otwarciu nie zajmują miejsca w pomieszczeniu, wadą – że nie umożliwiają pełnego wglądu we wnętrze szafy. Strefa bez dostępu jest zawsze za skrzydłami – im są węższe, tym jest ona mniejsza. Jeśli szafa ma trzy skrzydła, dostęp jest zawsze tylko do 1/3 wnętrza. Ważne jest, by podział wnętrza szafy odpowiadał wymiarom frontów, w przeciwnym razie zawsze pojawi się martwe pole bez dostępu. Nie można też jednocześnie korzystać z całej szerokości szafy przesuwnej, co może przeszkadzać, na przykład w małżeńskiej sypialni, gdy do szafy w tym samym momencie chcą się dostać dwie osoby.
Drzwi przesuwne do szafy dobrze sprawdzają się w małych pomieszczeniach, na przykład gdy są ustawione przy drzwiach do pokoju (rozwierne skrzydła wchodziłyby wówczas w światło drzwi do pomieszczenia) oraz w wąskich korytarzach. Są niezastąpione, jeśli budujemy szafę pod skosami. Zastosowanie tam drzwi rozwiernych nie zawsze jest możliwe, bo czasami nie daje się ich otworzyć – przeszkadza w tym skos dachu. Skrzydła przesuwne mogą też być szersze niż otwierane w inny sposób. Duże jednolite płaszczyzny łatwiej jest czasami wkomponować we wnętrze. W tego typu drzwiach fronty szafy przesuwają się po prowadnicach za pomocą mechanizmów jezdnych wyposażonych w kółka. Skrzydła mogą opierać się ciężarem na prowadnicach zamocowanych do podłogi lub do dna szafy, mogą być też podwieszone do szyny przymocowanej do sufitu albo ściany. W tym drugim systemie po otwarciu drzwi granica między wnętrzem a zewnętrzem szafy może być niewidoczna (chyba że zdecydowaliśmy się na szafę z dnem lub na dole znajduje się prowadnica). W niektórych systemach kółka jezdne znajdują się zarówno na górze, jak i na dole szafy. Jedne z nich przejmują wówczas ciężar skrzydła, drugie służą do jego stabilizacji. Czasami, aby skrzydła drzwi szafy się nie bujały, przytrzymuje się je inaczej. Poruszają się między przymocowanymi do podłoża prowadnikami lub frezuje się w nich rowek o szerokości 10 mm i umieszcza w ich grubości ceownik, który obejmuje prowadnik. Innym rozwiązaniem jest zamocowanie ceownika w posadzce i przymocowanie prowadnika do spodu skrzydła. Podczas przesuwania prowadnika wpuszczonego w ceownik drzwi na pewno nie odchylą się od toru jazdy. W większości systemów prowadnice są widoczne. Dostępne są też systemy nawierzchniowe, w których od zewnątrz nie widać ani górnych, ani dolnych prowadnic. Takie szafy mają dno oparte na cofniętym cokole oraz sufit odstawiony od stropu na szerokość listwy. Od spodu do wysuniętego dna przytwierdzona jest dolna prowadnica, – górna jest zamontowana w podobny sposób od góry do sufitu szafy. Po zamknięciu skrzydeł widać tylko dwie niewielkie szczeliny na górze i na dole mebla. Systemy jezdne są dostosowane do frontów o grubości 4-50 mm. Ich okucia mają określoną nośność, mogą być łożyskowane lub nie i wyposażone w jedno bądź dwa kółka z tworzywa albo metalowe. Te łożyskowane z większą liczbą metalowych kółek są mocniejsze niż te z jednym tworzywowym. Do systemu okuć dobiera się skrzydła o określonej wadze oraz wysokości. W zależności od rodzaju mechanizmu jezdnego okucia mogą przenieść skrzydła o wadze 15, 30, 50 lub nawet ponad 80 kg. Wszystkie wymagane wymiary frontów znajdują się w opisie systemu. Okucia mocuje się do dolnej albo górnej krawędzi bądź z boku skrzydła. W prowadnicach umieszcza się stopery, które zatrzymują drzwi, uniemożliwiając ich niekontrolowane przesuwanie się oraz przycięcie palców. W niektórych systemach oferuje się samodomykacze pozwalające na ciche i powolne domykanie drzwi. Warto też wyposażyć skrzydła w szczotki przeciwkurzowe. Są naklejane od wewnętrznej strony drzwi do szafy lub na spód krawędzi skrzydła. Popularne szyny górne do prowadzenia lekkich drzwi mają szerokość 40 - 80 mm. Żeby drzwi swobodnie się przesuwały, podczas montażu trzeba dbać o zachowanie poziomu prowadnic (dlatego czasami konieczne jest zbudowanie dna i boków szafy). Większość okuć ma płynną regulację i po wstawieniu elementu jezdnego w szynę można go tak przykręcić do frontu, że możliwe jest niewielkie zniwelowanie nierówności między sufitem a podłogą. Jeśli stosuje się wypełnienie szklane, kółka mocuje się do specjalnej łapy obejmującej szkło. Szczotkę przeciwkurzową w przypadku drzwi szklanych umieszcza się w prowadniku. W drzwiach przesuwnych zainstalowanych pod skosami prowadnica górna musi być zamocowana w świetle szafy, na przykład w połowie skrzydła, co oznacza, że musimy w tym miejscu zaplanować półki albo drążki o niższej wysokości. Jeżeli prowadnice górne są obciążane drzwiami, muszą być przymocowane do stabilnych elementów, które przeniosą ich ciężar. Nie można ich montować do sufitów podwieszanych wykonanych z płyt gipsowo-kartonowych. Prowadnice dolne mocuje się do podłogi, dna szafy lub listwy za pomocą kołków, plastikowych klipsów, w niektórych systemach używa się tego kleju. Do otwierania drzwi przesuwnych stosuje się rozmaite uchwyty i profile. Powinny one być stosunkowo płaskie, aby nie przeszkadzały podczas przesuwania drzwi. Najpopularniejsze uchwyty są zintegrowane z profilami bocznymi, w których osadzone są fronty.
Szafy z drzwiami składanymi
Skrzydła składane szafy są także nazywane przesuwno-łamanymi. Ostatnio wracają do mody dzięki nowoczesnym okuciom i modzie na zamykanie całych fragmentów pokoi i kuchni. Po ich otwarciu możliwy jest szeroki dostęp do wnętrza szafy, a jednocześnie mniej przeszkadzają niż drzwi rozwierne – zazwyczaj są od nich węższe i mniej wystają. Ze względu na budowę takie drzwi nie mogą być zbyt szerokie ani ciężkie. W niektórych systemach szerokość skrzydła jest ograniczona do 40-50 cm (dwoje drzwi może mieć maksimum 100 cm). Aby je zamontować, na górze szafy umieszcza się szynę z prowadnicą. Ruch skrzydeł podobnie jak w drzwiach przesuwnych umożliwiają wózki jezdne, są one jednak połączone z frontami w sposób umożliwiający ich obrót względem osi wózka. W szynie może być też umieszczona sprężyna, która ściąga skrzydła na bok. Na dole szafy z takimi drzwiami znajdują się elementy stabilizujące ruch. Po złożeniu drzwi zajmują kilkanaście centymetrów światła szafy. Z boku, w miejscu, gdzie znajdą się złożone drzwi, nie powinniśmy więc planować wysuwanych szuflad ani półek, bo nie da się z nich skorzystać. Bardzo ciekawą odmianą drzwi składanych są konstrukcje, w których drzwi chowają się w specjalne kieszenie w głębokości szafy. Nazywa się je systemami obrotowo-wsuwanymi. Wnętrze szafy jest wtedy sporo węższe, bo z boku trzeba pozostawić miejsce na chowające się skrzydła. Taki sposób zabudowy jest szczególnie przydatny, gdy we wnęce ukrywamy biurko do pracy, maszynę do szycia lub inne elementy i szafa pozostaje otwarta przez dłuższy czas. Odmianą skrzydeł składanych są skrzydła harmonijkowe.
Autor: PEKA
Dużym ułatwieniem są wysuwane półki dostępne w systemach wyposażenia szaf
Płyty przeznaczone na fronty, półki i inne elementy szafy najlepiej zamówić w stolarni. Zostaną przycięte na konkretny wymiar. W stolarniach zamawia się też usługę okleinowania brzegów i nawiercania otworów pod wybrany model zawiasów.
Projekt wnętrza szafy: wyposażenie, półki, szuflady
Jeśli w zabudowie zamierzamy wykorzystać gotowe systemy wyposażenia szafy (kosze albo wysuwane półki), trzeba tak rozmieścić wewnętrzne ściany szafy, aby kosze do nich pasowały. Najczęściej stosuje się moduł 10 cm i planuje rozstaw ścianek co 40, 50, 60, 80 cm. Są też dostępne systemy do szaf z wysuwanymi prowadnicami i koszami z płynną regulacją szerokości. Gotowe akcesoria do szafy są najczęściej zrobione z metalu lub tworzywa. Są to:
- prowadnice (często zintegrowane z bokami szuflad),
- druciane półki,
- wysuwane wieszaki,
- pantografy,
- drążki.
Przykręca się je do boków szafy lub od spodu do półek. W niektórych systemach wyposażenia szaf stosuje się metalowe wsporniki mocowane bezpośrednio do ściany, na których opierają się półki i inne elementy. Rozmieszczenie ścianek w szafie jest wówczas mniej istotne (ważne jest tylko ze względu na podział na skrzydła). Metalowe elementy wyposażenia szafy można kupić w wielu kolorach, ale najpopularniejsze są elementy chromowane, lakierowane na biało, szare oraz srebrne. Zamiast drucianych lub tworzywowych półek można po prostu zaprojektować półki z płyty meblowej. Używa się do tego elementów o grubości 18 mm. Półki w szafie łączy się ze ściankami bocznymi trójkątnymi złączami, które są widoczne od spodu, bądź złączami meblowymi – konfirmatami. Jeżeli we wnętrzu szafy planujemy elementy wysuwane, zadbajmy o to, aby złożone lub przesunięte drzwi nie przeszkadzały w ich wysuwaniu. Czasami prowadnice trzeba umieścić na listwie dystansowej i odsunąć od ściany, można wtedy ten fragment zasłonić blendą. Jeśli okaże się, że przy bocznej ścianie szafy pojawiło się martwe pole, można zaplanować tam elementy niewysuwane, na przykład drążek.
Projekt szafy na wymiar: jakie front y
Najczęściej n fronty szafy stosuje się płyty z MDF-u o grubości od 10 do 40 mm. Najpopularniejsze są 18-, 16- i 12-milimetrowe. W niektórych systemach przesuwnych używa się elementów cieńszych, mających 10 mm. Zmniejsza się w ten sposób wagę frontu. Płyty meblowe są zbudowane ze sprasowanych włókien drzewnych zespolonych klejem i żywicą. Wykańcza się je lakierem lub okleja sztuczną albo naturalną okleiną (fornirem), materiałami itp. Wypełnienia frontów robi się też z płyty HDF (jest ona twardsza od płyty MDF), sklejki, płyty wiórowej albo z lekkich elementów z bambusa, rattanu lub pleksi. Płyta HDF jest szczególnie polecana na tylne ścianki szafy na wymiar.
Ostatnio dużym zainteresowaniem cieszą się fronty szaf z powłoką akrylową, która jest trwalsza niż lakier. Standardowe wymiary płyt meblowych to 280 x 207 lub 250 x 183 cm. Większe płyty są dostępne na zamówienie. Bardzo popularne są też wypełnienia frontów szafy ze szkła w różnych odmianach – lustro, lacobel (o zewnętrznej powierzchni lakierowanej) albo matelac (z jednej strony lakierowane, a z drugiej matowe). Takie fronty mają grubość 4-6 mm. Szkło używane w skrzydłach drzwiowych podkleja się folią, aby w razie rozbicia nie rozpadło się na kawałki. Fronty najczęściej osadza się w aluminiowych lub stalowych profilach (ceownikach bądź L-kach). Profile w kształcie litery H lub T umożliwiają łączenie różnych rodzajów frontów w jednym skrzydle drzwiowym. Łączniki stalowe mają grubość 0,5 mm i są zrobione ze stali ocynkowanej i lakierowanej, mogą też być okleinowane. Te z anodowanego aluminium są delikatniejsze i węższe, dlatego mają więcej zwolenników, pomimo że są nieco droższe od stalowych. Pokrywa się je dekoracyjną folią. W marketach budowlanych dostępne są też profile z PCW. Ostatnio największą popularnością cieszą się elementy wąskie. Są one mniej widoczne. Połączone nimi fronty wyglądają delikatniej. Inwestorzy często decydują się także na eleganckie drzwi bezramowe do szafy, zrobione z jednej płyty. Dzięki szerokiej ofercie kolorystycznej i materiałowej oraz dużym możliwościom łączenia materiałów oferta frontów jest ogromna. Modne są kombinacje drewna i lakierowanych frontów, różne powierzchnie udające naturalne materiały oraz przypominające strukturą beton lub kamień.
