Podstawa posadzki, czyli podkład podłogowy. Kiedy jaki zastosować?
Podkład podłogowy sprawia, że posadzka jest ładna, trwała i nie ma spękań. Podkład stanowi także warstwę dociążającą i kryjącą, pod którą rozprowadza się przewody instalacji wodnej, kanalizacyjnej i grzewczej. Jaki wybrać podkład podłogowy i jak go właściwie wykonać?
Spis treści
- Podkład cementowy czy anhydrytowy?
- Kiedy jaki podkład zastosować?
- Kiedy potrzebna izolacja i jaka?
- Układanie jastrychu
- Kiedy wymagane jest zbrojenie?
- Utrzymać poziom
- Pielęgnacja jastrychu
- Dylatacje
- Masy wyrównujące
Podkład zespolony układa się na dokładnie oczyszczonym i zagruntowanym podłożu. Jego warstwa stanowi monolit z podłożem, zatem ten rodzaj podkładu wykonuje się zwykle na stropach wyższych kondygnacji.
Najczęściej, zgodnie z wymogami ochrony przed wilgocią, chłodem i hałasem, robi się podkłady oddzielone od podłoża. Stosuje się je, gdy podłoże jest za bardzo chłonne, zawilgocone bądź zatłuszczone. To podstawowy element bariery przeciwwilgociowej – podłoga na gruncie musi mieć podkład oddzielony od chudego betonu (chyba że ten został szczelnie odizolowany od gruntu, co jest rozwiązaniem rzadkim). Zwykle używa się folii polietylenowej o grubości 0,2 mm.
Podkład pływający układamy na warstwie izolacji termicznej lub akustycznej. Stosuje się go, gdy podłoże jest słabe lub gdy chcemy ocieplić i/lub wyciszyć podłogę. To także rozwiązanie niezbędne w pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym.
Podkład cementowy czy anhydrytowy?
Jastrychy cementowe mają konsystencję półsuchą lub gęstoplastyczną. Układa się je ręcznie albo mechanicznie. Mogą być stosowane wewnątrz i na zewnątrz, w pomieszczeniach mokrych, wilgotnych lub suchych, narażonych na różne obciążenia.
Można z nich wykonywać podkłady ze spadkiem. Spoiwo w tych jastrychach stanowi cement, który jest podatny na skurcz, więc muszą być odpowiednio zdylatowane. Orientacyjna wytrzymałość jastrychów cementowych to 20-25 MPa.
Jastrych anhydrytowy ma płynną konsystencję i właściwości samopoziomujące, co gwarantuje równość podkładu. Jego wadą jest brak możliwości wykonania spadków. Ponieważ anhydryt – bezwodny siarczan wapnia – jest substancją higroskopijną, nie można stosować go na zewnątrz ani w pomieszczeniach mokrych, choć niektórzy producenci dopuszczają taką realizację z użyciem izolacji przeciwwilgociowej. Zaletą takiego jastrychu jest możliwość układania go na dużych powierzchniach bez nacięć dylatacyjnych. Jego orientacyjna wytrzymałość wynosi 20-40 MPa.
Kiedy jaki podkład zastosować?
Kiedy zależy nam na ograniczeniu kosztów, można wybrać najprostszy podkład cementowy. Gdy zależy nam na czasie lub mamy ograniczoną wysokość warstw podłogowych, sprawdzą się jastrychy anhydrytowe, które szybciej schną i są wytrzymalsze (co za tym idzie – można układać je cieńszą warstwą). Podkład anhydrytowy ma wyższy współczynnik przewodzenia ciepła niż cementowy (anhydrytowy – 1,4-2, cementowy 1,2 W/(m·K)), jest także mniej porowaty, zatem da lepszy efekt na ogrzewaniu podłogowym.
Kiedy potrzebna izolacja i jaka?
Podkład układany na chudym betonie jako element podłogi na gruncie powinien zostać odizolowany przeciwwilgociowo. Najczęściej w tym celu wykorzystuje się papę zgrzewaną, której pasy muszą być szczelnie ze sobą połączone. Dodatkowo standardem na budowach stało się stosowanie izolacji termicznej i akustycznej najczęściej w postaci płyt styropianowych lub wełny mineralnej przeznaczonych do podłóg. Płyty materiału ociepleniowego powinny być ułożone ściśle i równo, by się nie wyginały (klawiszowały). Termicznie izoluje się podłogę na gruncie oraz nad nieogrzewanymi pomieszczeniami (garaż). Izolacja akustyczna przyda się na stropach cienkowarstwowych, uważanych za głośne.
Układanie jastrychu
Jastrychy najlepiej układać na powierzchniach czystych i suchych, gdy temperatura podłoża i otoczenia wynosi 5-25ºC. Najczęściej jastrychy cementowe o półsuchej konsystencji robi się na placu budowy za pomocą miksokreta. Składniki (piasek o dwóch granulacjach, cement, woda oraz dodatki, na przykład plastyfikator czy zbrojenie rozproszone) miesza się w odpowiednich proporcjach w maszynie, z której wężem mieszanka podawana jest na strop.
Przygotowując podkład w sposób tradycyjny, urabia się go w betoniarce z cementu, piasku i wody. Trudno wtedy zagwarantować właściwe i jednakowe na całej powierzchni parametry zaprawy. Lepiej jest skorzystać z gotowych zapraw w workach, które trzeba wymieszać z wodą zgodnie z zaleceniami producenta. Obie te metody są jednak dość praco- i czasochłonne, nadają się raczej do wykonywania podkładów o niezbyt dużej powierzchni.
Można także zrobić mokre podkłady z gęstoplastycznego betonu lub płynnej masy anhydrytowej zamówionych w betoniarni i przewiezionych na plac budowy, co przyspiesza prace i zapewnia równą i stałą jakość betonu. Podobnym rozwiązaniem jest zamówienie płynnej zaprawy z masy anhydrytowej (również do wymieszania z wodą). Podaje się je mechanicznie, co znacznie przyspiesza czas ułożenia podkładu. Płynną zaprawę anhydrytową trzeba przemieszać wałkiem kolczastym na przemian w dwóch kierunkach – wzdłuż i w poprzek pomieszczenia, żeby ją odpowietrzyć w czasie wiązania.
Zaprawy tego rodzaju dają gwarancję zachowania właściwych proporcji składników, czyli zapewniają lepszą jakość produktu końcowego.
Kiedy wymagane jest zbrojenie?
Anhydrytowych nie trzeba zbroić, ponieważ charakteryzują się minimalnym skurczem oraz wysokimi parametrami wytrzymałościowymi. Cementowe zawsze wymagają zbrojenia, żeby je wzmocnić oraz ograniczyć skurcz. W tym celu używa się zbrojenia rozproszonego w postaci włókien stalowych lub polipropylenowych albo stosuje się siatki stalowe 10 x 10 lub 15 x 15 cm z drutu o średnicy 4-6 mm. W miejscach szczególnie obciążonych można ułożyć kraty stalowe z prętów o średnicy 10-12 mm.
Utrzymać poziom
Poziom, do którego układa się założoną grubość zaprawy, wyznacza się za pomocą niwelatora. Nanosi się go na tak zwane repery – znaczniki poziomu (tę metodę stosuje się tylko przy płynnych wylewkach) lub po prostu zaznacza na ścianie.
W przypadku gęstoplastycznych lub półsuchych jastrychów cementowych używa się specjalnych prowadnic lub łaty do ściągania ze znacznikiem poziomu. Prowadnice mocuje się i poziomuje przed układaniem zaprawy. Trzeba je wyjąć, zanim jastrych zwiąże, a miejsce po nich uzupełnić zaprawą, wyrównać i zatrzeć.
Odchylenia podkładu od poziomu nie mogą przekraczać 2 mm na odcinku 2 m, a 5 mm na całej szerokości lub długości pomieszczenia.
Pielęgnacja jastrychu
Jastrychy cementowe trzeba pielęgnować, zraszając je wodą, szczególnie w wysokiej temperaturze wewnątrz pomieszczeń. Nie należy otwierać okien, żeby nie przyspieszać odparowania wody z zaprawy. Świeży podkład można także przykryć folią, żeby zatrzymywała parującą z niego wodę. Po tygodniu zaleca się zacząć wietrzyć pomieszczenie, tak żeby po czterech-sześciu tygodniach podkład osiągnął wilgotność wymaganą przed układaniem posadzek. Pielęgnacja jastrychów anhydrytowych polega jedynie na wietrzeniu pomieszczeń po dwóch dniach od wylania. Czas schnięcia wynosi 7 - 10 dni na 1 cm warstwy podkładu.
Dylatacje
Jastrychy wymagają przerw dylatacyjnych, ponieważ spoiwo zawarte w mieszance wywołuje jej skurcz, zwiększając tym samym ryzyko pękania. Głębokość nacięć wynosi 1⁄3 - ½ grubości podkładu. Zawsze robimy dylatacje nad szczelinami konstrukcyjnymi wykonanymi w podłożu, obwodowe – przy wszystkich elementach pionowych, takich jak: ściany, słupy, kolumny, pośrednie, które mają podzielić duże płaszczyzny wylewki na mniejsze pola, żeby zapobiec jej niekontrolowanemu popękaniu, a także rozdzielcze – w podkładach na ogrzewaniu podłogowym w miejscu połączenia dwóch powierzchni (ogrzewanej i nieogrzewanej).
Jastrychy cementowe nacina się również w każdym przejściu pomiędzy pomieszczeniami. Maksymalna powierzchnia jastrychu cementowego bez nacięć pośrednich to 5 x 5 m (albo odległość 6 m jako dopuszczalna długość lub szerokość pomieszczenia bez nacięć).
Jeśli chcemy zrobić posadzki żywiczne lub pozostawić podkład pomalowany farbą poliuretanową, powierzchnię trzeba dylatować tak, żeby stworzyć pola 3 x 3 m.
W jastrychach anhydrytowych muszą być zrobione dylatacje obwodowe i rozdzielcze. Ponieważ mają one znikomy skurcz, nacina się je pośrednio, gdy wielkość pomieszczenia przekracza 50 m² lub kiedy przekątna pomieszczenia ma więcej niż 10 m. Stosując gotowe mieszanki o specjalnym przeznaczeniu, trzeba sprawdzić zalecenia producenta w tej kwestii. Na rynku można bowiem znaleźć mieszanki szybkoschnące na ogrzewanie podłogowe, przy których pole bez dylatacji może mieć zaledwie 10 m², jak również masy cementowe bezskurczowe lub anhydrytowe pozwalające wykonać jastrych o powierzchni nawet 300 m² bez nacięć.
Masy wyrównujące
Są wzbogacone włóknami wzmacniającymi oraz dodatkami poprawiającymi elastyczność i przyczepność do różnego rodzaju podłoży (beton, drewno). Stosujemy je przed nałożeniem mas samopoziomujących lub wykonaniem posadzki w celu wypoziomowania istniejącego podłoża, niewielkiego podniesienia poziomu podkładu w całym pomieszczeniu, zrównania poziomu na styku dwóch różnych posadzek oraz wypełnienia ubytków podkładu podłogowego. Niedawno ułożone jastrychy można wyrównywać dopiero po osiągnięciu przez nie wilgotności nieprzekraczającej 0,5%.
Grubość jastrychu cementowego nad rurką ogrzewania podłogowego musi wynosić minimum 6 cm. Do mieszanki cementowej powinny zostać dodane domieszki, które poprawią parametry gotowej wylewki, między innymi plastyfikatory oraz opcjonalnie zbrojenie rozproszone. Uruchomienie ogrzewania podłogowego oraz wygrzewanie podkładu powinno nastąpić nie wcześniej niż po 21 dniach od ułożenia podkładu.
Wygrzewanie należy przeprowadzać stopniowo – co dzień temperatura ogrzewania powinna być podnoszona o kilka stopni, tak by po tygodniu osiągnąć temperaturę docelową i utrzymywać ją przez kolejny tydzień. Potem stopniowo codziennie trzeba zmniejszać temperaturę w instalacji. Cały proces wygrzewania podkładu trwa więc trzy tygodnie.
Grubość wylewki anhydrytowej nad rurką instalacji ogrzewania podłogowego może wynosić jedynie 3 cm. Wygrzewanie podkładu można zacząć po siedmiu dniach od wylania. Robi się to podobnie jak w przypadku jastrychu cementowego.
- Przejdź do galerii: Wzorowa przebudowa starego domu kostki w wersji industrialnej
Autor: Mirosław Kulbacki
Na dobudowanej kondygnacji wydzielono balkon. Okalająca go ciemnoszara konstrukcja, powtórzona również nad strefą wejścia, nadaje kompozycji nowoczesny charakter
