Co zrobić, gdy taras przecieka? Jak uszczelnić przeciekający taras nad pomieszczeniem?

Wiosna jest porą roku, która weryfikuje stan tarasów nad pomieszczeniami. Jeśli ich izolacja jest uszkodzona, po marcowych deszczach na suficie pod nimi pojawią się żółte zacieki. Wyjaśniamy więc, jak rozpoznać i naprawić usterki w obrębie tarasu.

Spis treści

1. Co zrobić, gdy taras przecieka?
2. Dlaczego taras przecieka? Test z kulką
3. Demontaż tarasu do gołej płyty
4. Docieplenie tarasu, czyli izolacja termiczna
5. Nowa hydroizolacja tarasu
6. Dylatacje na dużych i małych tarasach
7. Porządek z balustradami
8. Skuteczne odwodnienie tarasu
9. Płytki – raz, a dobrze
10. Naprawa tarasu bez demolki

Co zrobić, gdy taras przecieka?

Tarasy nad pomieszczeniami doczekały się paskudnej opinii. Panuje przekonanie, że skoro dotąd nie przeciekają, z pewnością kiedyś zaczną. To rezultat błędów projektowych i wykonawczych popełnianych w poprzednich dekadach. Tarasy były niedostatecznie ocieplane, używano złych materiałów do ich hydroizolacji bądź też stosowano je wbrew surowym zasadom, a co najgorsze, zapominano o tym, że woda dostająca się na taras musi z niego jak najszybciej odpłynąć. Z naprawą cieknących tarasów nie ma co zwlekać, bo to pogarsza sytuację. Szczeliny same się nie zasklepią, a na zawilgoconych ścianach i sufitach najprawdopodobniej pojawi się okazała plantacja pleśni. Podpowiadamy więc, jak zlokalizować usterki, i podajemy kilka sposobów naprawy warstw znajdujących się na płycie tarasowej oraz elementów dodatkowych takich jak balustrady czy rynny.

Dlaczego taras przecieka? Test z kulką

Zacznijmy od znalezienia przyczyn. Weźmy ze sobą na taras ciężką kulkę. Połóżmy ją przy drzwiach tarasowych i zobaczmy, czy stoczy się aż do przeciwległej krawędzi płyty. Jeśli będzie tkwiła w bezruchu, docierała do pewnego miejsca i zatrzymywała się lub popchnięta potoczy się, po czym zawróci w naszą stronę, to możemy być pewni, że nie obejdzie się bez demontażu nawierzchni i poniższych warstw. Taras taki nie ma bowiem spadku umożliwiającego spływanie wody poza płytę. Ta zalega na nim i znalazłszy najdrobniejszą nawet szczelinę, przecieka nią w głąb, aż krople pojawią się na suficie pomieszczenia pod tarasem. Przy silnym mrozie woda może zamarzać i zwiększając swoją objętość, powodować na przykład odspajanie się płytek.

Drugi test polega na opukaniu nawierzchni. Jeśli płytki mocno trzymają się podłoża, odgłos jest dźwięczny, jeśli są odspojone, usłyszymy charakterystyczny, płytki dźwięk. W pierwszym wypadku pozostanie ocena kondycji fug, być może są wykruszone i tędy woda dostaje się w głąb tarasu, w drugim przypadku woda na pewno wpływa pod okładzinę, więc trzeba ją zdemontować.

Często płytki odspajają się tylko przy krawędziach tarasu. Przyczyna takiego stanu rzeczy może być dwojaka. Albo powstały nieszczelności na połączeniu słupków balustrady z nawierzchnią, albo rynny nie odbierają sprawnie wody i ta piętrzy się, cofa i wpływa pod nawierzchnię. Gdy jest to jedyna wada, może się skończyć na demontażu okładziny, ponownym prawidłowym osadzeniu balustrad tudzież naprawie systemu orynnowania oraz ponownym przyklejeniu i zaspoinowaniu płytek.

Ocenić trzeba też kondycję fug. Jeśli są wykruszone, to właśnie przez nie woda dostaje się w głąb tarasu. Niestety, w zdecydowanej większości przypadków remont tarasu oznacza demontaż kolejnych jego warstw i elementów oraz zastąpienie ich nowymi. Radzimy porzucić myśl o fragmentarycznych naprawach. Takie działanie nie zdaje egzaminu.

• Czytaj także: Jak zbudować taras wentylowany? Rodzaje tarasu wentylowanego

Demontaż tarasu do gołej płyty

Jeżeli test kulki wskazał wyraźnie, że taras nie ma należytego spadku, czeka nas demontaż wszystkich jego warstw i elementów. Musimy się dostać do samej płyty, żeby zrobić na niej tak zwaną warstwę spadkową. Taki totalny demontaż jest uciążliwy i kosztowny, ale otwiera nam drogę do najskuteczniejszej, kompleksowej renowacji tarasu.

Gdy tarasowy gruz znajdzie się już w kontenerze na odpadki, czas przyjrzeć się płycie. Zanim cokolwiek z nią zrobimy, musimy mieć pewność, że nie jest spękana. Jeśli zauważymy duże pęknięcia, koniecznie zlećmy ekspertyzę konstrukcyjną, bo być może nośność płyty jest niewystarczająca i konstrukcja wymaga wzmocnień. Jedynie drobne rysy i ubytki można naprawić w prosty sposób. Pomogą systemy naprawcze do betonu oferowane przez wielu producentów chemii budowlanej. W ich skład wchodzą grunt sczepny, zaprawa naprawcza typu PCC (cementowa, modyfikowana polimerami) i zaprawa antykorozyjna - do zabezpieczania odsłoniętych prętów zbrojeniowych. Zaczynamy od usunięcia luźnych kawałków betonu i odpylenia miejsca naprawy. Po tym je gruntujemy i po ustalonym przez producenta systemu czasie nanosimy i wyrównujemy zaprawę naprawczą. Jeśli gdziekolwiek z betonu wyzierają pręty, trzeba je wcześniej podkuć od spodu na grubość 1,5 cm i usunąć okalający je beton - aż do miejsc nieskorodowanych. Rdzę z prętów należy usunąć (zeszlifować), po czym pomalować je zaprawą antykorozyjną. Dopiero po tym można przystąpić do wypełniania ubytków w płycie.

Do wykonania warstwy spadkowej można przystąpić, gdy płyta jest już w należytym stanie. Najpierw trzeba ją zagruntować preparatem sczepnym. Do uformowania spadku używa się zaprawy cementowej lub betonu, które nanosi się i wyrównuje długą łatą, tak żeby uzyskać nachylenie 1,5-2,5% (czyli 1,5-2,5 cm/m) w kierunku przewidzianego odpływu - rynny, korytka odwadniającego. Gdy warstwa spadkowa uzyska oczekiwaną twardość, będzie można przystąpić do ocieplania tarasu.

Docieplenie tarasu, czyli izolacja termiczna

Zdarza się, że taras nad pomieszczeniem nie ma izolacji termicznej. Powinien ją mieć zawsze, nawet gdy pod spodem jest nieogrzewany garaż. Izolacja niweluje bowiem naprężenia powodowane zmianami temperatury. Bez niej warstwy wykonują niewielkie ruchy, w efekcie których może dojść do pękania podkładu cementowego lub odspajania się płytek.

Oczywiście izolacja termiczna ma też powstrzymać przed ucieczką ciepła z ogrzewanego wnętrza, a latem sprawić, żeby się zanadto nie nagrzewało. Brak ocieplenia też może być powodem zacieków na suficie, bo na zimnej płycie konstrukcyjnej będzie się wykraplać para wodna, której sporo w użytkowanym budynku. Taras docieplamy przeważnie płytami styropianowymi typu Dach/Podłoga lub Dach/Podłoga/Parking o współczynniku przewodzenia ciepła λ na poziomie 0,031-0,040 W/(m^.K). Przed ich ułożeniem warstwę spadkową najpierw starannie smaruje się masą bitumiczną, tworząc tym samym warstwę paroizolacyjną. Ważne, żeby masa ta nie zawierała rozpuszczalników organicznych, które zniszczyłyby styropian. Masę można też zastąpić papą paroizolacyjną lub specjalną samoprzylepną membraną bitumiczną. Trzeba wtedy pamiętać, by jej pasy zachodziły na siebie na odcinku 15 cm, a układanie trzeba zacząć od miejsca najniżej położonego. Bez względu na to, jakiego materiału użyjemy, paroizolacja musi być wyprowadzona także na ściany, na wysokość 20-30 cm.

Jeśli chcemy tylko zwiększyć grubość już istniejącego ocieplenia, układamy płyty na płytach, upewniwszy się uprzednio, czy nie ma między nimi szczelin. Jeśli są, należy je wypełnić niskorozprężną pianą uszczelniająco-montażową PUR. Krawędzie drugiej warstwy płyt styropianowych powinny być przesunięte względem tych z dołu o minimum 30 cm. Łączna grubość izolacji powinna wynosić około 12-15 cm (5-8 cm w przypadku, gdy pomieszczenie poniżej nie jest ogrzewane). Zależy ona od współczynnika przenikania ciepła U płyty stropowej i współczynnika przewodzenia ciepła λ płyt - im są niższe, tym izolacja może być cieńsza. Dobór ocieplenia powinien zagwarantować, że współczynnik przenikania ciepła przez taras będący stropem nad ogrzewanymi pomieszczeniami nie będzie wyższy niż 0,15 W/(m^2.K), a nad nieogrzewanymi 0,7 W/(m².K).

Gdy odległość między progiem drzwi a warstwą spadkową nie jest duża, pozostaje zastąpić styropian płytami PIR, których współczynnik λ jest równy lub niższy niż 0,027 W/(m^.K).

• Zobacz również: W tej willi każdy pokój prowadzi na taras. Za projekt odpowiada pracownia Exterio

Nowa hydroizolacja tarasu

Usunięcie warstw tarasu ujawnia prawdę o tym, w jakim stanie jest jego hydroizolacja. Dawniej umieszczano ją na ociepleniu. Były to przeważnie dwie warstwy papy, a między nimi przekładka poślizgowa. Powyżej robiono podkład cementowy, do którego bezpośrednio klejono płytki ceramiczne.

Dziś wygląda to trochę inaczej. Na styropianie rozpościerana jest przeważnie płachta grubej folii polietylenowej, która jednak nie pełni funkcji hydroizolacyjnej, a jedynie zapobiega dostawaniu się wilgoci ze świeżo układanego podkładu cementowego między płyty. Zasadnicza powłoka chroniąca przed wodą robiona jest dopiero na podkładzie – to tak zwana hydroizolacja podpłytkowa. Są jednak systemy przewidujące też dodatkową hydroizolację na styropianie, jak za dawnych czasów, z tym że dwie warstwy są wówczas zastąpione grubą folią HDPE, membraną EPDM lub samoprzylepną membraną bitumiczną (od papy różni się tym, że jej rdzeń stanowi podwójnie laminowana folia polietylenowa, a z obu stron otacza ją bitumiczno-kauczukowa masa klejąco-uszczelniająca). Uzupełnieniem może być jeszcze mata drenażowa, która usuwa wodę mogącą się ewentualnie pojawić od strony tarasu. Na hydroizolacji lub foliowej przekładce wykonuje się podkład podłogowy, podobny jak w pomieszczeniach, tylko z zaprawy o podwyższonej elastyczności, odpornej na odkształcenia. Jastrych taki musi mieć w każdym miejscu jednakową grubość – około 5-6 cm. Jeśli powstaje z zaprawy bez mikrowłókien, warto wzmocnić go siatką zbrojącą, zwłaszcza gdy taras jest duży.

Nie wcześniej niż po trzech tygodniach od wykonania podkładu robi się na nim izolację podpłytkową. Produktem do tego przeznaczonym jest tak zwana mikrozaprawa uszczelniająca, cementowo-polimerowa (znana też jako szlam uszczelniający), do której łatwo później przykleić płytki ceramiczne. Wyróżnia ją duża elastyczność, co oznacza wysoką odporność na naprężenia. Potrafi zasklepiać drobne rysy w podłożu.

Masę taką rozprowadza się po jastrychu (niektórzy producenci mas wymagają jego zagruntowania) w dwóch warstwach. Przy układaniu pierwszej warstwy w narożniki między ścianami a tarasem wtapia się pasy elastycznej, systemowej taśmy uszczelniającej, podobnie jak ma to miejsce w łazienkach podczas rozprowadzania płynnej folii. Taśmy nie może też zabraknąć nad szczelinami dylatacyjnymi oraz wzdłuż miejsc, gdzie będą osadzane obróbki blacharskie. Po trzech godzinach przychodzi pora na warstwę drugą. Łączna grubość izolacji podpłytkowej wynosi zaledwie 2-3 mm.

Niektóre systemy tarasowe przewidują jeszcze ułożenie między pierwszą a drugą warstwą szlamu włókniny technicznej o gramaturze 60 g/m².

Mikrozaprawa jest produktem mineralnym, do którego łatwo później przykleić płytki ceramiczne.

Dylatacje na dużych i małych tarasach

Powierzchnia tarasu na przemian się nagrzewa i schładza. Duże różnice temperatur wywołują groźne naprężenia mogące doprowadzić do pękania nawierzchni. Dlatego wymagane są tak zwane dylatacje, czyli szczeliny wypełniane materiałem trwale elastycznym. Będą kompensować ruchy warstw tarasu, chroniąc tym sposobem przed uszkodzeniami.

W domach jednorodzinnych tarasy nad pomieszczeniami przeważnie nie są wielkie i często wymagają wyłącznie dylatacji obwodowych – między jastrychem i nawierzchnią a ścianami. Aby pojawiła się taka dylatacja, wystarczy po ociepleniu płyty nakleić dookoła ścian pas z piankowej taśmy polietylenowej o takiej szerokości, żeby wystawał później trochę ponad poziom jastrychu. Po ułożeniu płytek szczelinę między nimi a ścianami wypełnia się silikonem. Duże tarasy wymagają jeszcze dylatacji pośrednich dzielących ich płaszczyznę na pola o powierzchni do 20-25 m². Gdy taras jest mniejszy, może ich nie być.

Robi się je w jastrychu, nacinając go szlifierką kątową. Przed ułożeniem hydroizolacji podpłytkowej trzeba wzdłuż takiej dylatacji rozwinąć taśmę uszczelniającą tak, aby wchodziła w szczelinę. Dopiero po tym można w nacięciu umieścić sznur dylatacyjny.

Dokładnie wzdłuż dylatacji jastrychu muszą też biec dylatacje okładziny. Powstają one przez wypełnienie fugi nie zaprawą, tylko silikonem, albo przez wcześniejsze ułożenie na kleju specjalnych profili dylatacyjnych dobranych do grubości kafelków. W posadzce powinny się też pojawić dodatkowo tak zwane dylatacje pozorne, dzielące pola wytyczone przez dylatacje pośrednie na mniejsze, o powierzchni 6-8 m². Wypełnia się je silikonem.

Porządek z balustradami

Niewinnie wyglądające słupki balustrad są najczęstszą przyczyną przeciekania tarasów. Dlaczego tak się dzieje? Powodem jest niefortunny sposób, w jaki je niegdyś osadzano. Przebijają mianowicie wszystkie warstwy. Mimo rozmaitych patentów mających zapewnić szczelność takiego połączenia, stosowanych kiedyś przez budowlańców, między słupkami a nawierzchnią dość szybko pojawiały się szpary, w które wciekała deszczówka. W ten sposób rozwikłaliśmy zagadkę, dlaczego na starych tarasach zawsze najbardziej spękane lub odspojone są płytki wokół krawędzi. Doszczelnianie tego, czego wcześniej nie dało się solidnie zabezpieczyć, na ogół jest mało skuteczne. Dlatego przy okazji remontu tarasu balustradę najlepiej przymocować od nowa, ale już nie od góry, tylko do boków. Szczegółowy sposób zamocowania zależy od konstrukcji danej balustrady. Najczęściej słupki są przykręcane do wsporników, a te mocuje się do ścian z użyciem specjalnego systemu do elewacji z izolacją termiczną.

Skuteczne odwodnienie tarasu

Woda z tarasu nie powinna spływać po ścianach domu. Zapobiega temu system odwadniający, który zazwyczaj tworzą rynny biegnące wzdłuż krawędzi tarasu. Odbierają deszczówkę i odprowadzają ją do rur spustowych, którymi spływa do gruntu. Haki do zawieszenia rynien trzeba przymocować do pionowych krawędzi żelbetowej płyty tarasu. Żeby woda spływająca po posadzce pod nią nie podciekała, trzeba zadbać o odpowiednie obróbki blacharskie krawędzi tarasu. Powinny kierować wodę wprost do rynien. Montaż obróbek, zazwyczaj wykonywanych z blachy powlekanej, aluminium, a czasem z tworzywa sztucznego, trzeba przewidzieć na moment poprzedzający układanie hydroizolacji podpłytkowej. Przykręca się je lub przykleja do jastrychu. Później blaszane obróbki maluje się żywicą epoksydową i na świeżo posypuje piaskiem kwarcowym frakcji 0,3 do 0,7 mm. Zabieg ten ma ustrzec obróbki przed korozją, do jakiej mogłoby dojść w zetknięciu metalu z mikrozaprawą uszczelniającą.

Płytki – raz, a dobrze

Układanie posadzki z płytek ceramicznych to już formalność, choć nie ma tu miejsca na dowolność. Po pierwsze, trzeba wybrać kafle mrozoodporne i najlepiej o powierzchni antypoślizgowej. Ich nasiąkliwość nie może przekraczać 3%. Układanie zaczynamy po upływie od 1 do 13 dni od wykonania hydroizolacji podpłytkowej - zależnie od zaleceń producenta zastosowanej mikrozaprawy. Do zamocowania płytek ceramicznych konieczny jest odpowiedni, elastyczny i mrozoodporny klej – klasy C2S1 lub C2S2. Dotyczy to także zaprawy do fugowania – powinna być klasy CG2W lub CG2WA. Dobrze, żeby była wzbogacona dodatkiem substancji pleśniobójczych, wtedy nie będą na niej rosnąć glony ani pleśnie. Na tarasie doskonale sprawdzą się też kleje i fugi z grupy RG, czyli zawierające żywice, przeważnie epoksydowe. Pamiętajmy, że spoiny między płytkami na tarasie lub balkonie nie powinny być węższe niż 5 mm, przy czym im większe płytki, tym szersze odstępy między nimi należy zachować (przykładowo, dla płytek 30 x 30 cm odpowiednia szerokość spoin to 8-10 mm). Zbyt wąskie spoiny mogą niewystarczająco kompensować ruchy płytek wywoływane głównie zmianami temperatury.

Naprawa tarasu bez demolki

Właściciele starych domów z tarasami często zadają pytanie: czy uda się uszczelnić taras bez jego dekonstrukcji? Niekiedy jest to możliwe, ale trudno uznać takie rozwiązanie za szczególnie godne polecenia. Aby to się udało, taras musi mieć prawidłowy spadek, właściwą izolację termiczną i doskonale funkcjonujący system rynnowy, a dobrze też, by balustrady były przytwierdzone do boków, a nie osadzone od góry, przebijając warstwy izolacyjne. Kolejnym ważnym kryterium pozostaje wtedy odległość od progu drzwi do płaszczyzny posadzki. Jeśli jest mała – niewiele wskóramy, ale zakładając, że wynosi około 10-20 cm, można się pokusić o zastosowanie pewnej metody.

Polega ona na zaizolowaniu istniejącej nawierzchni termozgrzewalną papą wierzchniego krycia. Po papie nie powinno się chodzić, a poza tym wygląda ona brzydko, więc pozostaje wykonanie nowej nawierzchni – na przykład z desek kompozytowych mocowanych do konstrukcji z legarów. Legary opiera się wtedy na specjalnych plastikowych podkładkach i do nich przytwierdza deski, używając systemowych łączników kupowanych wraz z nimi. Gdy między progiem a nawierzchnią jest mało miejsca, zamiast legarów i desek można wykonać podłogę z kwadratowych, ażurowych paneli tarasowych, spinanych wzajemnie na brzegach i nie łączonych trwale z podłożem.

Woda będzie wtedy przepływać między deskami, trafiać na papę i spływać po niej do rynien. Izolację z papy musi przygotować profesjonalna firma, najlepiej taka, która specjalizuje się w wykańczaniu dachów płaskich. Staranność jest tu szczególnie istotna.

Jeśli płytki dobrze się trzymają, taras ma spadek i woda dobrze spływa z niego do rynien, można też zastosować inną izolację nawierzchniową. To powłoka ze specjalnej masy uszczelniającej. Przed jej użyciem posadzka musi być starannie oczyszczona i odtłuszczona. Później rozkłada się na niej włókninę wzmacniającą. Na jej łączeniach trzeba robić zakłady o szerokości minimum 5 cm. Należy ją też wywinąć na ściany do wysokości 10 cm. Dopiero teraz można rozprowadzić masę tworzącą powłokę uszczelniającą. Pomocny będzie wałek na długim drążku. Nakłada się kilka jej warstw. Na koniec taras maluje się jednoskładnikową farbą lub dwuskładnikowym lakierem, które są oferowane razem z włókniną przez producenta masy.

Mniej pracochłonne jest nakładanie uszczelniających mas poliuretanowych. Nie robi się wtedy podkładu z włókniny, a nawierzchni nie trzeba niczym więcej wykańczać. Posadzki uszczelnione masami z pewnością nie są tak ładne i funkcjonalne jak te z płytek ceramicznych lub desek, ale pozwalają uniknąć kłopotliwej rozbiórki starych warstw tarasu.

• Przejdź do galerii: Domy z zadaszonym tarasem

Zobacz galerię 17 zdjęć

Autor: murator projekty

Homeconcept 112

Murowane starcie

Elewacja - mokra czy sucha. MUROWANE STARCIE

Radosław Murat