Od 1 lipca 2024 zakaz używania kopciuchów dla całego województwa. Będą się sypać mandaty

Sejmiki wojewódzkie mają uprawnienia do wprowadzania w życie uchwał antysmogowe, których celem jest eliminacja starych i emitujących duże ilości zanieczyszczeń urządzeń grzewczych. Za niewywiązanie się w terminie z wymiany grożą właścicielom nieruchomości wysokie grzywny. W jakich województwach od 1 lipca 2024 r. nie wolno już używać kopciuchów?

Spis treści

1. Uchwała antysmogowa – co może określać?
2. Uchwały antysmogowe – daty graniczne
3. Terminy uchwał antysmogowych
4. Gdzie zakazy używania kopciuchów od 1 lipca 2024?
5. Jakie kary za używanie kopciuchów?

Zgodnie z art 96 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 sejmik województwa może w drodze uchwały, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi lub na środowisko, wprowadzić ograniczenia lub zakazy w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw i ustalać wymagania dla kotłów na paliwo stałe.

Uchwała antysmogowa – co może określać?

Wprowadzane w życie antysmogowe uchwały sejmików wojewódzkich określają:

• granice obszaru, na którym obowiązują zakazy ograniczenia lub zakazy,
• rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy,
• rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane lub parametry techniczne / rozwiązania techniczne/ parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania,
• sposób lub cel wykorzystania paliw, który jest objęty ograniczeniami określonymi w uchwale,
• okres obowiązywania ograniczeń lub zakazów w ciągu roku,
• obowiązki podmiotów objętych uchwałą w zakresie niezbędnym do kontroli realizacji uchwały.

Uchwały antysmogowe mogą również wprowadzać na swoich terenach władze lokalne, ale obowiązują je ujednolicone wytyczne, które określają daty graniczne wymiany, klasy dopuszczonych urządzeń, emisja spalin.

Do teraz uchwały antysmogowe zostały przyjęte w 14 z 16 województw. Jedynymi regionami, gdzie jeszcze władze nie podjęły takich decyzji są warmińsko-mazurskie i podlaskie.

Nakazy wymiany nie dotyczą urządzeń, które nie są używane i stanowią wyłącznie element dekoracyjny lub są awaryjnymi źródłami ogrzewania.

• Kolejne zmiany w programie Czyste powietrze 2024. Najwyższa dotacja do 135 tys. zł tylko raz

Uchwały antysmogowe – daty graniczne

W uchwałach antysmogowych podejmowanych w ciągu ostatnich siedmiu lat władze wojewódzkie ustalały daty, do których jest możliwość używania określonych urządzeń grzewczych. W części województw eksploatacja kotłów i pieców na paliwo stałe, które nie były poddane testom i nie mają określonej klasy emisyjności (pozaklasowych) została już zakazana. W niektórych województwach, zastosowane zostało dodatkowe kryterium wieku urządzenia. Dla ogrzewaczy pomieszczeń, w tym także kominków w niektórych województwach dopuszcza się minimalną sprawność wynoszącą 80%.

Wymianę urządzenia grzewczego właściciele domów mogą sfinansować z pomocą państwa, np. korzystając z programu Czyste Powietrze lub programów regionalnych. Informację o dostępnych w danym miejscu możliwościach dofinansowania wymiany pieca lub kotła można otrzymać w urzędach gminy.

Terminy uchwał antysmogowych

W większości województw, które przyjęły uchwały antysmogowe od 1 stycznia 2024 r. (w województwie małopolskim od końca sezonu grzewczego) obowiązują zakazy używania pieców i kotłów najniższej klasy emisyjności, popularnie zwanymi kopciuchami. W niektórych miejscach normy są bardziej rygorystyczne. W województwach lubelskim, nie wolno eksploatować urządzeń grzewczych poniżej 3. klasy emisyjności, a w województwie lubuskim w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim poniżej 5. klasy emisyjności. W Sopocie od 1 stycznia tego roku nie wolno ogrzewać węglem i drewnem.

• Dofinansowanie do fotowoltaiki 2024 - sprawdź, co nowego w programie Mój prąd 6.0?

Gdzie zakazy używania kopciuchów od 1 lipca 2024?

W drugiej połowie roku zgodnie z terminarzem uchwał antysmogowych zakazy przewidziano w następujących województwach:

• dolnośląskim - zakaz kotłów i pieców poniżej 3. klasy emisyjności,
• świętokrzyskim – zakaz używania urządzeń grzewczych 3. i 4. klasy emisyjności.

W województwie pomorskim zakaz używania urządzeń poniżej 3, klasy będzie obowiązywał od 1 września 2024 r.

Tylko w województwie opolskim uchwała antysmogowa dopuszcza używanie urządzeń bez klasy emisyjności aż do 2030 r.

W kolejnych latach zakazy w poszczególnych województwach będą obejmowały urządzenia grzewcze na paliwa stałe coraz wyższych klas.

Jakie kary za używanie kopciuchów?

Właściciele, którzy nie wymienili urządzeń grzewczych na dopuszczone do użytkowania i będą je wykorzystywać, narażają się na kary pieniężne. Zgodnie z Kodeksem wykroczeń mandat może wynosić od 20 zł do nawet 5000 zł. Będzie je nakładać straż miejska.

Urzędnicy podkreślają, że do 2028 wydłużono programy dopłat do wymiany pieców na ekologiczne źródła - tak jest np. we Wrocławiu. Oferta skierowana jest do najemców lokali komunalnych, ale też właścicieli prywatnych mieszkań i domów. Łączny koszt tych programów szacowany jest na ponad 100 mln zł.

- Dotacje z programu KAWKA Plus można łączyć - w przypadku domów jednorodzinnych - z rządowym programem "Czyste powietrze" - wtedy kwota dotacji to nawet 78 tys. zł. W przypadku budynków wielorodzinnych miejski program dotacyjny wspiera rządowe "Ciepłe mieszkanie" - tutaj dopłata może wynieść nawet do 45 tys. zł - zaznacza dyrektor Wydział Środowiska Urzędu Miejskiego Wrocławia Małgorzata Demianowicz.

- Będziemy uwzględniać okoliczności łagodzące. Jeżeli ktoś przedłoży dokumenty na to, że przystąpił do programu albo, że trwa wyłanianie przedsiębiorcy, który ten piec wymieni - to byłaby jedna z tych okoliczności łagodzących - podkreślił naczelnik oddziału wykroczeń Straży Miejskiej Wrocławia Piotr Szereda.