Opłata legalizacyjna za samowolę budowlaną. Czy ulega ona przedawnieniu?
Prawo budowlane określa zasady nakładania przez organy nadzoru budowlanego opłaty legalizacyjnej za samowolę budowlaną. Przepisy nie określają jednak tego czy oraz w jaki sposób się ona przedawnia.
Autor: Andrzej T. Papliński
Aby zalegalizować samowolę budowlaną trzeba między innymi wnieść opłatę legalizacyjną
Opłata legalizacyjna
Procedurę legalizacji samowoli budowlanej i nakładania opłaty legalizacyjnej przewidują przepisy Prawa budowlanego. Organ nadzoru budowlanego przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych, bada zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a także czy projekt budowlany zawiera wszystkie niezbędne elementy oraz to czy projekt budowlany wykonała osoba, która posiada wymagane uprawnienia budowlane. Jeżeli organ nadzoru budowlanego nie stwierdza nieprawidłowości w tej dokumentacji, wymierza w drodze postanowienia opłatę legalizacyjną. Uiszczenie opłaty legalizacyjnej jest warunkiem obowiązkowym legalizacji samowoli budowlanej niezależnie od tego, czy budowa została, czy nie została zakończona.
Zmiany lub rozbiórka
Jeżeli organ nadzoru budowlanego stwierdzi braki w zakresie kompletności projektu budowlanego, zgodności projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu terenu oraz w zakresie wykonania projektu przez osobę bez uprawnień budowlanych wówczas nakłada w drodze postanowienia obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, w określonym terminie, a po jego bezskutecznym upływie wydaje decyzję o rozbiórce budynku. Taką samą decyzję wydaje organ nadzoru budowlanego w przypadku nieuiszczenia w terminie opłaty legalizacyjnej.
Stawka za opłatę
Przepisy Prawa budowlanego nie określają zasad związanych z przedawnieniem opłaty legalizacyjnej, stanowią jedynie, że stosuje się do niej przepisy dotyczące kar z art. 59f ust. 1 tej ustawy. Opłata legalizacyjna to iloczyn stawki opłaty (s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektu budowlanego (w). Stawka opłaty (s) wynosi 500 zł. W przypadku opłaty legalizacyjnej za samowole budowlaną stawka opłaty podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu.
Przedawnienie kary za samowolę budowlaną
Pojawia się wiele opinii osób, wobec których wydano postanowienie o nałożeniu opłaty legalizacyjnej, że mają do niej zastosowanie terminy przedawnienia określone w Ordynacji podatkowej. Art. 68 Ordynacji podatkowej przewiduje dwa terminy przedawnienia: 3 i 5 lat. Przedawnienie może polegać albo na tym, że zobowiązanie w ogóle nie powstaje albo na tym, że zobowiązanie podatkowe wygasa. Jednak opłata legalizacyjna nie jest podatkiem. Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny, skoro obowiązek zapłaty opłaty legalizacyjnej nie wynika z obowiązku podatkowego, to tym samym nie stanowi zobowiązania podatkowego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie orzekł, że zastosowanie instytucji przedawnienia w stosunku do opłaty legalizacyjnej przez organ nadzoru budowlanego wskazywałoby jednoznacznie na przyzwolenie na działania naruszające przepisy budowlane i godziłoby w interes społeczny. Bardzo często bowiem wszczęcie i prowadzenie postępowania w stosunku do wykonanych samowoli budowlanych odbywa się po wielu latach od ich realizacji.
Konsekwencje nieuiszczenia opłaty legalizacyjnej
Inwestor może nie zapłacić opłaty legalizacyjnej, organ nadzoru budowlanego nie dysponuje zaś prawnymi środkami przymusu, aby zobowiązać go do jej uiszczenia. Jeżeli jednak inwestor nie zapłaci opłaty legalizacyjnej, wtedy organ nadzoru budowlanego wyda decyzję o rozbiórce budynku. Uiszczenie opłaty legalizacyjnej jest warunkiem koniecznym zarówno do wydania decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, jak i pozwolenia na wznowienie robót – bez zapłacenia opłaty legalizacyjnej organ nadzoru budowlanego nie może bowiem wydać tych decyzji.
