NOWE WARUNKI TECHNICZNE. Jak zmienią się przepisy budowlane? O ile wzrośnie koszt budowy?

Od 1 stycznia 2014 roku wchodzą nowe warunki techniczne. Co zmieni się w przepisach budowlanych? Jakie domy będziemy budować i o ile drożej?

Co określają warunki techniczne?

Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, są zbiorem norm, które muszą spełniać budynki i ich otoczenie.

Przepisy budowlane określają między innymi minimalne wymagania energetyczne, jakie muszą spełniać przegrody i inne elementy budynku. Te paragrafy zmieniają się często – ostatni raz w 2009 r. Kluczowym parametrem jest izolacyjność termiczna – czyli to, jak skutecznie ściany, okna, dach chronią przed utratą ciepła.

Jak zmieniała się w czasie wartość współczynnika przenikania ciepła?

W latach 60. dopuszczalna wartość współczynnika przenikania ciepła U dla ściany wynosiła 1,16-1,42 W/(m^2.K); w latach 80. – 0,75 W/(m^2.K). – To dużo, ale wtedy były inne priorytety i mało kto mówił o racjonalizacji zapotrzebowania na ciepło – komentuje prof. Leszek Laskowski z Politechniki Warszawskiej. – Panowało przekonanie, że dom może być i z blachy, a kocioł właściwej mocy zawsze uda się dobrać... – dodaje.

Od 2009 r. ściana nie może mieć U wyższego niż 0,30 W/(m^2.K). Firma BuildDesk, która analizuje certyfikaty energetyczne budynków, na podstawie tych badań ocenia, że obowiązujące warunki techniczne są o 25% poniżej ekonomicznie uzasadnionego pułapu inwestowania w budynek (Raport „Stan energetyczny budynków w Polsce”). Przykład – okna. Zgodnie z przepisami można wbudować takie o współczynniku przenikania ciepła U = 1,8 W/(m^2.K). Tymczasem na rynku nikt już nie promuje okien o współczynniku większym niż U = 1,3 W/(m^2.K) – tak rozwinęła się technologia, wzrosły oczekiwania i... spadły ceny.

W Warunkach technicznych z 2009 r. jest pewien wiele mówiący § 328 (w dziale X: „Oszczędność energii i izolacyjność cieplna”), który mówi, że budynek trzeba tak wykonać, aby „ilość ciepła, chłodu i energii elektrycznej potrzebnych do użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem można było utrzymać na racjonalnie niskim poziomie”. Nikt na dobrą sprawę nie wie, jak mierzyć poziom racjonalny.

W nowych przepisach „racjonalny” zostało zastąpione słowem „minimalny” – jedno małe słowo, ogrom zmian.

Co zapowiadają zmienione przepisy budowlane?

Minimalne wartości charakterystyki energetycznej budynków będą sukcesywnie zaostrzane w latach 2014, 2017 i 2021. Etapowanie zostało wpisane w znowelizowane rozporządzenie – nie trzeba będzie za każdym razem ogłaszać aktualizacji. Na końcu tej drogi – po 1 stycznia 2021 r., czyli już za niespełna osiem lat (!) – mamy budować domy o niemal zerowym zużyciu energii.

Zmiany przepisów mają się opłacić

Po raz pierwszy dobitnie państwo stawia sobie za cel budowanie... domów energooszczędnych. Taki jest wniosek z analizy projektu nowelizacji Warunków technicznych.

Do radykalnego kroku zmusza Polskę Dyrektywa 2010/31/UE, która nakazuje krajom członkowskim zdecydowaną poprawę efektywności energetycznej budynków. Przedstawiciele ministerstwa tłumaczą, że nie tylko Unia, lecz także rozsądek i rachunek ekonomiczny każą kierować dom w stronę energooszczędności.

Tomasz Żuchowski, zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa mówił: – To nie jest tak, że Unia nam coś każe. To my widzimy potrzebę wdrażania unijnego planu poprawiania efektywności energetycznej budynku. Chcemy, by budynki były bardziej energooszczędne, bo to ma sens, to się opłaca. Przepisy, które podają parametry minimalne, zostały wyliczone tak, by inwestorowi opłaciło się budować lepszy dom.

Nowe Warunki techniczne zostały merytorycznie przygotowane przez Instytut Techniki Budowlanej. Ministerstwo zapewnia, że w wyliczeniach brano pod uwagę szczególnie kryterium opłacalności inwestycji, a nie tylko cele, jakimi są oszczędzanie energii i wykorzystanie energii odnawialnej.

Czy wzrośnie koszt budowy domu?

Koszt budowy domu jednorodzinnego się zwiększy. Pokazujemy to na przykładzie nowych wymagań dla przegród zewnętrznych (zaostrzenie wymogów izolacyjności cieplnej przegród to zmiana podstawowa).

– Dziś wymagania dla ścian wynoszą 0,3W/(m^2.K), co oznacza konieczność zaizolowania ich ociepleniem o grubości 10-12 cm – tłumaczy Piotr Pawlak z firmy Rockwool Polska. Wymagana grubość izolacji będzie wzrastać średnio o mniej więcej 2 cm w 2014 r., 4 cm w 2017 r. i 5 cm w 2021 r. Podobnie sprawa wygląda w przypadku dachów (blisko 15 cm dziś, 18 cm w 2014 r., 20 cm w 2017 r., 25 cm w 2021 r.) i podłóg (6 cm dziś i 10 cm w pozostałych latach). Oczywiście wpłynie to na koszt inwestycji, jednak wydatek zwróci się już po kilku latach użytkowania, a koszty utrzymania budynku znacząco spadną – podsumowuje Piotr Pawlak.

Konrad Witczak z Politechniki Łódzkiej potwierdza słuszność zmiany tej części przepisów: – Na początku inwestor zapłaci więcej za lepszą izolację, ale ten nakład szybko mu się zwróci. Z moich wyliczeń wynika, że nawet jeśli dom jest ogrzewany ekogroszkiem, czyli jednym z tańszych paliw, przy którym dotąd nie mówiło się o oszczędzaniu energii, to opłaca się zejść z parametrem U dla ściany do 0,20-0,18 i 0,15 W/(m^2. K) dla dachu. Jeszcze bardziej opłaca się docieplać ściany przy ogrzewaniu droższym paliwem (gazem) czy pompą ciepła. Wniosek jest jeden – już dzisiaj powinno się budować przegrody według parametrów określonych dla roku 2021, niezależnie od sposobu ogrzewania.

Wyższe koszty budowy mają się zwrócić

Ministerstwo podkreśla, że zmiany przepisów, choć wymuszają wyższe koszty budowy, będą opłacalne. Padają nawet kwoty: wybudowanie 1 m² domu będzie droższe o 115 zł, ale te nakłady zwrócą się po 7-12 latach.

To nie koniec zmian

Co dalej? Po Warunkach technicznych nastąpi – również wymuszona przez Dyrektywę 2010/31/UE – nowelizacja kolejnych aktów prawnych związanych z budownictwem: rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego ustawy i rozporządzenia o charakterystyce energetycznej budynków, by przez świadectwa energetyczne oddające stan faktyczny budowli sprawdzać realizację nowych Warunków technicznych.

Andrzej Papliński