Legalizacja samowoli budowlanej - gdy nie masz pozwolenia na budowę domu

2011-06-16 16:02

Jeżeli nadzór budowlany dowie się, że twój dom stoi nielegalnie, postawi cię przed wyborem: legalizacja samowoli albo rozbiórka. I nie ma tu znaczenia, że budowa domu to "sprawka" poprzedniego właściciela. Winę ponosi obecny. Niestety, legalizacja samowoli budowlanej nie zawsze jest możliwa. Sporo też kosztuje.

Legalizacja samowoli budowlanej - gdy budowa domu bez pozwolenia — Autor: Andrzej T. Papliński

Legalizacja samowoli pod pewnymi warunkami

Legalizacja samowoli budowlanej, której budowę zakończono po 1994 r., czyli po wejściu w życie obecnie obowiązującej ustawy Prawo budowlane, można zalegalizować tylko wtedy, gdy:

jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności: – ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo – ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy w przypadku braku obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;

nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem.

Nadzór budowlany może nakazać legalizację

Procedurę legalizacji samowoli określono w art. 48 i 49 Prawa budowlanego. W przypadku wykrycia np. nielegalnej budowy domu nadzór budowlany w osobie powiatowego inspektora wydaje postanowienie o wstrzymaniu robót (jeśli budowa jest w toku), w którym nakazuje także niezbędne zabezpieczenie budowy, i nakłada obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie dokumentów umożliwiających legalizację.

Dokumenty niezbędne do legalizacji samowoli budowlanej

Jeżeli czeka cię legalizacja samowoli, koniecznie przygotuj:

zaświadczenie o zgodności budowy domu z ustaleniami obowiązującego planu miejscowego albo ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy wydane przez wójta (burmistrza albo prezydenta miasta);
cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami i uzgodnieniami oraz aktualnym zaświadczeniem o wpisie projektanta na listę członków właściwej izby;
oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Złożenie w podanym terminie dokumentów jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na wznowienie robót (jeżeli budowa nie została zakończona).

Ile kosztuje legalizacja samowoli

Nadzór budowlany bada, czy projekt domu jest zgodny z ustaleniami planu miejscowego (jeżeli taki uchwalono) lub decyzją o warunkach zabudowy, czy jest kompletny i czy został wykonany przez osobę z uprawnieniami.

Jeśli nie ma zastrzeżeń co do złożonej dokumentacji, wydaje postanowienie o wysokości opłaty legalizacyjnej. Oblicza ją jako iloczyn podstawowej stawki opłaty (500 zł) podwyższonej 50-krotnie, współczynnika kategorii obiektu i współczynnika wielkości obiektu (według załącznika do ustawy Prawo budowlane).

Opłata legalizacyjna musi być uiszczona w ciągu siedmiu dni od doręczenia postanowienia. Na postanowienie o opłacie można wnieść zażalenie do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, ale – niestety – nie wstrzymuje to wykonania postanowienia (opłata może być ściągnięta w trybie egzekucji administracyjnej).

Gdy opłata legalizacyjna zostanie wniesiona...

Po wniesieniu opłaty legalizacyjnej nadzór budowlany zatwierdza projekt, zezwala na wznowienie robót budowlanych (jeśli samowolna budowa nie została zakończona) i nakłada obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Jeżeli roboty są zakończone, to nadzór budowlany wydaje tylko decyzję o zatwierdzeniu projektu.

W przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie obowiązków nałożonych przez nadzór budowlany w zakresie przedłożenia wymaganej dokumentacji lub nieuiszczenia opłaty legalizacyjnej właściciela czeka rozbiórka domu. Może on być orzeczony dopiero wówczas, gdy okaże się, że nie ma prawnych możliwości legalizacji, z tym że oczywiście legalizacja samowoli budowlanej nie jest obowiązkiem, lecz uprawnieniem inwestora.

Iwona Sysik-Oliwa