Definicja budowli ziemnych
Budowle ziemne (wały, nasypy, wykopy) – nawet jeśli powstają na działce niezależnie od budowy domu – podlegają przepisom prawa.
Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane pod pojęciem budowli należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury; w przepisie tym wymieniono między innymi budowle ziemne i konstrukcje oporowe.
Takie budowle wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, a więc i sporządzenia projektu. Zlekceważenie tego obowiązku może się skończyć koniecznością zalegalizowania lub rozbiórki obiektu.
Nawet jeżeli roboty ziemne nie zostaną zakwalifikowane jako roboty budowlane wymagające pozwolenia na budowę i nadzór budowlany nie będzie się nimi interesował, nie oznacza to, że możemy je wykonywać zupełnie dowolnie i bezkarnie. Obiekcje mogą mieć właściciele sąsiednich gruntów.
Budowa ziemnych konstrukcji oporowych, nasypów i wałów ziemnych
Przytoczmy tu wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. II SA/Bk 54/10, LEX nr 619895):
„Wykonywanie obiektu budowlanego (budowa) ziemnych konstrukcji oporowych, mających być zabezpieczeniem przed osuwaniem się ziemi, nie zostało zakwalifikowane ani jako zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, ani z obowiązku zgłoszenia, zatem ma do nich zastosowanie art. 28 ust. 1 p.b. i obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę.”
Podobnie będą kwalifikowane nasypy pod drogi i wały ziemne.
Nawiezienie i rozplantowanie ziemi
W sytuacji, gdy prace te prowadzą jedynie do podniesienia poziomu gruntu, sądy administracyjne nie są już tak konsekwentne. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 5 listopada 2003 r. (sygn. akt IV SA 1131/2002) stwierdził:
„Niwelacja terenu, wyrównanie poziomu gruntu czy też jego podwyższenie nie stanowią robót budowlanych, które podlegają regulacji prawa budowlanego. Mogą natomiast być przedmiotem oceny w postępowaniu dotyczącym naruszania stosunków wodnych. Kwestie te reguluje obecnie art. 29 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne”.
Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 16 stycznia 2008 r. (sygn. II SA/Rz 731/07, LEX nr 487256):
„Budowla ziemna oznacza budowlę, której podstawowym tworzywem jest ziemia. Budowla taka jest wykonana w gruncie lub z gruntu. Przykładem budowli ziemnej może być wykonany z ziemi wał czy wykonany z ziemi kopiec. Budowla ziemna musi mieć charakter kubaturowy, być widoczna i istnieć w kategoriach obiektywnych. Niemożliwym jest uznanie za »budowlę ziemną« każdego przesunięcia i rozplantowania warstwy ziemi, zwłaszcza przesunięcia niepowodującego powstania widocznej budowli i niemającego na celu w bliższej lub dalsze przyszłości wykonanie jakiegokolwiek obiektu budowlanego”.
Nieco innej kwalifikacji takich robót ziemnych dokonał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 22 sierpnia 2008 r. (sygn. II SA/Gl 152/08, LEX nr 509803):
„Dla zakwalifikowania skutków robót ziemnych jako budowli ziemnej wystarczające jest, aby stanowiły one pewną całość techniczno-użytkową o określonej konstrukcji i funkcji. Za taką całość można uznać także skutek wykonanych robót niwelacyjnych, jeśli doszło do celowego nawiezienia czy przemieszczenia wielkich mas ziemi skutkującego powiększeniem płaskiej części terenu.
