Budowa studni głębinowej. Wymagane jest pozwolenie czy wystarczy zgłoszenie?
Formalności związane z budową studni głębinowej nie są jednoznaczne. Nie określają jednolicie czy inwestycja wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, czy wystarczy jedynie zgłoszenie. Jak sytuacja wygląda w praktyce?
Odmienna interpretacja zapisów Prawa budowlanego
Powodem tych rozbieżności jest niejednoznaczne brzmienie art. 29 ust. 2 pkt 10 Prawa budowlanego:
„Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na wykonywaniu ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniżej 50 m3/h oraz obudowy ujęć wód podziemnych”.
Jakie przepisy regulują wykonanie studni głębinowej
Budowa studni głębinowych podlega przepisom ustaw Prawo budowlane, Prawo wodne oraz Prawo geologiczne i górnicze. Każda z nich reguluje inne kwestie dotyczące ujęć wód podziemnych.
W przepisach budowlanych określa się aspekty techniczne i minimalne normy odległościowe dla studni, których celem jest zapewnienie odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska.
Przepisy pozostałych dwóch ustaw w niektórych sytuacjach zobowiązują inwestora do uzyskania pozwolenia wodnoprawnego (gdy pobór wody jest większy niż 5 m3 na dobę, głębokość studni przekracza 30 m albo woda będzie pobierana na potrzeby działalności gospodarczej) oraz opracowania projektu robót geologicznych i zatwierdzenia go w starostwie (jeżeli studnia jest przeznaczona do szczególnego korzystania z wód, a więc nie tylko na potrzeby gospodarstwa domowego).
Studnia głębinowa to budowla, której wykonanie wymaga pozwolenia na budowę
W niektórych powiatach organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego uznają, że studnia głębinowa będąca ujęciem wód podziemnych jest budowlą, której wykonanie wymaga pozwolenia na budowę, i to bez względu na wydajność czy inne parametry takiej studni.
Ich zdaniem przepisy Prawa budowlanego przewidują zgłoszenie robót budowlanych wyłącznie w odniesieniu do obudowy studni głębinowej, która znajduje się na powierzchni terenu i stanowi oddzielną od studni całość techniczno-funkcjonalną.
Takie stanowisko znajduje potwierdzenie na przykład w wyrokach NSA z 27.11.2009 r. (II OSK 1840/08) i WSA w Poznaniu z 5.08.2010 r. (IV SA / Po 140/10), w których sądy zaakceptowały orzeczone nakazy rozbiórki studni głębinowych wierconych zrealizowanych bez pozwolenia na budowę. Późniejsze orzecznictwo przychyla się jednak do odmiennej interpretacji art. 29 ust. 2 pkt 10 Prawa budowlanego.
Wyrażono ją między innymi w wyrokach WSA we Wrocławiu z 28.06.2011 r. (II SA/Wr 213/11), WSA w Białymstoku z 4.09.2014 r. (II SA/Bk 541/14) i WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 23.08.2012 r. (II SA/Go 490/12). Ostatni został podtrzymany przez Naczelny Sąd Administracyjny. Warto poznać jego uzasadnienie i posłużyć się nim w razie sporu w urzędzie.
Wystarczy jedynie zgłoszenie - orzeczenie wydane przez NSA
NSA w orzeczeniu wydanym 10.04.2014 r. (II OSK 2713/12) stwierdził, że zwrot „obudowa ujęcia wód podziemnych" zawarty w omawianym przepisie Prawa budowlanego dotyczy zarówno nadziemnej, jak i podziemnej części studni głębinowej. W jego zrozumieniu pomocna jest również treść § 31-33 rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Wynika z nich, że każda studnia powinna mieć obudowę i w tej części, która znajduje się poniżej poziomu terenu, i w części nadziemnej.
W przypadku studni kopanej obudowa poniżej poziomu terenu to cembrowina (betonowe kręgi), a wierconej – rura studzienna. Zdaniem sądu nie wydaje się racjonalne, aby ustawodawca zakładał, że studnie będą budowane w dwóch etapach: najpierw na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę część poniżej poziomu terenu, a później na podstawie zgłoszenia część nadziemna.
Ponadto odpowiednia do rodzaju studni część nadziemna jest warunkiem niezbędnym takiego obiektu budowlanego i niedopuszczalne byłoby zatwierdzenie w pozwoleniu na budowę projektu studni, który jej nie przewiduje. Zgłoszenie organowi architektoniczno-budowlanemu zamiaru realizacji ujęcia wód podziemnych jest zatem w świetle przepisów Prawa budowlanego wystarczające do dokonania kontroli zgodności planowanej inwestycji z przepisami. Do zgłoszenia dołącza się przecież odpowiednie szkice lub rysunki oraz pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami (na przykład pozwolenie wodnoprawne albo zatwierdzony projekt prac geologicznych dla ujęć o określonych parametrach). Na mapie załączanej do zgłoszenia zaznacza się natomiast położenie studni mającej dostarczać wodę przeznaczoną do spożycia.
Można więc sprawdzić, czy zostaną zachowane minimalne odległości określone w § 31 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (5 m od granicy posesji, 15 m od budynków inwentarskich, 7,5 m od rowu przydrożnego, 30 m od przewodu rozsączającego przydomowej oczyszczalni ścieków, 70 m od nieutwardzonych wybiegów dla zwierząt hodowlanych i przewodów rozsączających kanalizacji lokalnej).
Gdy istnieje zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub pogorszenia stanu środowiska
I wreszcie organ administracji może w drodze sprzeciwu do zgłoszenia nałożyć na inwestora obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, gdyby z uwagi na szczególne warunki budowy konkretnej studni istniało zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia, pogorszenia stanu środowiska, pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych albo wprowadzenia, utrwalenia bądź zwiększenia ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich (art. 30 ust. 7 Prawa budowlanego).
Jak zgłosić budowę studni - formalności
Zgłoszenie składamy w miejscowym starostwie powiatowym. Określamy w nim parametry planowanej studni (głębokość, pobór wody, rodzaj obudowy), korzystania z wody, przeprowadzenia prac budowlanych i rodzaj użytych materiałów oraz termin rozpoczęcia robót.
Do zgłoszenia dołączamy mapę z zaznaczoną lokalizacją studni, oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, a także rysunki i pozwolenia wymagane innymi przepisami.
Prace można rozpocząć po upływie 30 dni od dokonania zgłoszenia, pod warunkiem że w tym czasie urząd nie zgłosi sprzeciwu. Inwestor może się odwołać od otrzymanego sprzeciwu do samorządowego kolegium odwoławczego.
