Spis treści
- Co to jest Konto Mieszkaniowe?
- Kto może otworzyć Konto Mieszkaniowe? Warunki
- Konto mieszkaniowe – założenia i realia
- Problem niezmiennych limitów kont mieszkaniowych
- Apel o zmiany limitów kont mieszkaniowych
Co to jest Konto Mieszkaniowe?
Konto Mieszkaniowe, wprowadzone w 2023 roku jako element programu "Pierwsze Mieszkanie", miało być wsparciem dla osób planujących zakup własnego lokum. Systematyczne oszczędzanie, premia państwowa i zwolnienie z podatku od odsetek – to główne atuty tego rozwiązania. Jednak, jak alarmują osoby korzystające z Konta Mieszkaniowego, a także Rzecznik Praw Obywatelskich, brak możliwości zwiększenia ustawowych limitów wpłat staje się coraz bardziej problematyczny.
- Czytaj też: Marzysz o domu z widokiem na wodę? Licz się z tym, że każdy ma prawo przejść wzdłuż linii brzegu
Kto może otworzyć Konto Mieszkaniowe? Warunki
Konto może otworzyć osoba, która nie ma i nie miała mieszkania, domu jednorodzinnego lub spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego. W programie może także wziąć udział osoba, która w jednym posiadanym lokalu mieszka z co najmniej dwójką własnych lub przysposobionych dzieci.
Mieszkanie nie może być większe niż:
- 50 m² w przypadku 2 dzieci
- 75m² w przypadku 3 dzieci
- 90 m² w przypadku 4 dzieci
- bez ograniczeń w przypadku 5 lub większej liczby dzieci.
Z programu może skorzystać także osoba posiadająca prawo do mieszkania, które:
- nabyła w drodze dziedziczenia w okresie po rozpoczęciu oszczędzania,
- odnosi się albo odnosiło do współwłasności nie więcej niż jednego mieszkania albo domu jednorodzinnego w udziale nie wyższym niż ½ (50%), nabytego w drodze dziedziczenia przed rozpoczęciem oszczędzania,
- dotyczy albo dotyczyło mieszkania lub domu jednorodzinnego wyłączonego z użytkowania w związku z katastrofą budowlaną lub wskutek działania żywiołu.
- zostało ustanowione w wyniku roszczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (dotyczy spółdzielczego prawa do lokalu).
Konto mieszkaniowe – założenia i realia
Konto Mieszkaniowe skierowane jest do osób w wieku 13-45 lat, które nie posiadają mieszkania i planują jego zakup. Warunkiem skorzystania z premii i zwolnienia z podatku jest regularne odkładanie kwot od 500 do 2000 zł miesięcznie przez minimum 3 lata, a maksymalnie 10 lat.
W założeniu, Konto Mieszkaniowe miało być alternatywą dla Bezpiecznego Kredytu 2%, w przypadku którego nabór wniosków został wstrzymany na początku 2024 roku. Obecnie wydaje się, że Konto Mieszkaniowe jest jedynym w pełni dostępnym instrumentem z programu "Pierwsze Mieszkanie".
- Polecamy: Tego drewna już nie będzie można spalać. Nowe przepisy o drewnie energetycznym od września
Problem niezmiennych limitów kont mieszkaniowych
Kluczowym problemem, na który zwraca uwagę RPO, jest brak waloryzacji limitów wpłat na Konto Mieszkaniowe. W ustawie nie przewidziano mechanizmu dostosowywania limitów do zmieniających się warunków ekonomicznych, takich jak inflacja czy wzrost wynagrodzeń.
Jak podkreślają wnioskodawcy, od czasu wprowadzenia ustawy minimalne wynagrodzenie wzrosło o blisko jedną trzecią, a przeciętne wynagrodzenie również znacząco poszło w górę. Przy niezmienionym limicie wpłat coraz mniejsza część dochodu może być objęta korzyściami z posiadania Konta Mieszkaniowego.
- Czytaj też: Masz działkę? Nowy przepis może zrujnować Twój budżet. Kary sięgną nawet 30 tys. złotych
Apel o zmiany limitów kont mieszkaniowych
Rzecznik Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk zwrócił się do ministra rozwoju i technologii z prośbą o stanowisko w sprawie ewentualnych prac legislacyjnych zmierzających do zmiany limitów wpłat na Konto Mieszkaniowe. Pyta również o plany rządu dotyczące kontynuacji programu pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe.
W nadesłanych do Rzecznika Praw Obywatelskich pismach osoby gromadzące oszczędności na Koncie Mieszkaniowym (dalej także: konto) wskazują, że obowiązujące obecnie uregulowania prawne nie przewidują możliwości zwiększenia limitu ustalonych ustawowo wpłat na to konto. Zdaniem wnioskodawców, ustalony maksymalny stały limit wpłat na konto nieuwzgledniający m.in. zmieniających się warunków ekonomicznych, inflacji czy też rosnących cen mieszkań w perspektywie czasowej nie doprowadzi do zgromadzenia odpowiednich środków finansowych umożliwiających podjęcie inwestycji mieszkaniowych - pisze do ministra rozwoju i technologii Stanisław Trociuk, zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich.
W ocenie RPO zwiększenie limitu wpłat na Konto Mieszkaniowe pozwoliłoby na lepsze dostosowanie oszczędności do obecnych warunków ekonomicznych i umożliwiłoby obywatelom szybsze gromadzenie funduszy na cele mieszkaniowe. Oczekiwania obywateli co do zwiększenia limitu wydają się zasadne, zwłaszcza w kontekście rosnących kosztów zakupu mieszkań.
