Widliczka - Selaginella - ciekawa roślina doniczkowa. Jak dbać o widliczkę Martensa, widliczkę Kraussa i widliczkę łuskowatą?
Malutkie widliczki, należące do gromady widłaków, to współcześnie żyjący potomkowie prehistorycznych roślin zielnych i gigantycznych paproci drzewiastych, zasiedlających ziemię przed milionami lat. Poznaj gatunki widliczki i warunki ich uprawy w domu.
Autor: Konrad Kalbarczyk
Widliczki to rośliny o niewielkich rozmiarach
Obecnie znanych jest ponad 700 gatunków widliczek (łac. Selaginella), z których większość zamieszkuje ciepłe rejony świata (wilgotne lasy równikowe), choć niektóre można też spotkać w chłodniejszych strefach klimatycznych, a nawet w Polsce (widliczka szwajcarska i widliczka ostrozębna).
Spis treści
- Jak wyglądają widliczki?
- Gatunki widliczek do domowej uprawy
- Widliczka Martensa
- Widliczka Kraussa
- Widliczka łuskowata
Jak wyglądają widliczki?
Widliczki zawdzięczają swoją nazwę charakterystycznym, widlasto rozgałęziającym się pędom, pokrytym drobniutkimi, łuskowatymi, zimozielonymi listkami. Podobnie jak paprocie widliczki nie zakwitają i nie wydają nasion, gdyż do rozmnażania służą im zarodniki tworzące się na spodniej części listków i na kłosach zarodnionośnych. Rośliny wykorzystują też do rozmnażania pędy, które po zetknięciu z wilgotnym podłożem łatwo się ukorzeniają.
Gatunki widliczek do domowej uprawy
Widliczki występujące w Polsce są pod ochroną, a poza tym nie wyróżniają się szczególną urodą, dlatego w mieszkaniach uprawia się gatunki o bardziej egzotycznym rodowodzie. Należą do nich:
- pochodząca z tropikalnych lasów widliczka Martensa (łac. Selaginella martensii),
- widliczka Kraussa (Selaginella kraussiana)
- oraz bardzo oryginalna, pustynna widliczka łuskowata (Selaginella lepidophylla) znana bardziej jako róża jerychońska.
Dwie pierwsze widliczki to atrakcyjne, ale wymagające i dość trudne w uprawie rośliny, czego nie można z kolei powiedzieć o posiadającej skrajnie odmienne wymagania widliczce łuskowatej.
Widliczki to rośliny doskonale nadające się do ustawienia w łazienkach.
Autor: Konrad Kalbarczyk
Widliczki to rośliny o niewielkich rozmiarach
Widliczka Martensa
Jedną z ładniejszych widliczek uprawianych w mieszkaniach jest widliczka Martensa. Roślina osiąga od 10 do 30 cm wysokości i tworzy szeroką na kilkanaście centymetrów gęstą rozetę ulistnionych, widlasto rozgałęzionych pędów, pokrytych jaskrawozielonymi, drobnymi, łuskowatymi listkami. Większość pędów wznosi się w górę i przybiera wachlarzowaty kształt, ale niektóre mogą się pokładać. Płożące pędy łatwo się ukorzeniają, ale również te wzniesione potrafią wydać korzenie powietrzne, które po dotarciu do podłoża też się ukorzenią.
Widliczka Martensa to roślina atrakcyjna, ale też bardzo wymagająca. Oczekuje stałej, pokojowej temperatury powietrza (21-25°C) oraz bardzo wysokiej wilgotności podłoża i powietrza (min. 80%), a także widnego stanowiska z rozproszonym światłem. Potrzebuje też żyznej, próchniczej, przepuszczalnej ziemi i grubej warstwy drenażu na dnie naczynia. Roślina bardzo źle znosi przesuszenie podłoża i powietrza, na które reaguje zasuszaniem końcówek liści, a nawet całych pędów. Kiedy do tego dojdzie, sytuacji nie uratuje nawet solidne nawilżenie i podlanie rośliny, gdyż obsuszone liście i pędy nie odzyskają już dobrej formy.
Widliczka Martensa źle znosi zarówno nadmiar, jak i niedobór światła, gdyż w miejscu zbyt słonecznym jej liście ulegają poparzeniom, a na stanowisku ocienionym bledną i płowieją. W sezonie roślina potrzebuje też zasilania, najlepiej rozcieńczonym, płynnym nawozem wieloskładnikowym dla roślin doniczkowych. W uprawie pokojowej widliczka rzadko tworzy zarodniki, dlatego najlepszą metodą na jej rozmnożenie jest ukorzenienie pędów, z których powstają nowe sadzonki.
Widliczka Martensa ze względu na swoje szczególne wymagania najlepiej czuje się w widnych, wilgotnych łazienkach oraz tropikalnych oknach kwiatowych. Jest też idealną rośliną do uprawy w słojach (ogródki w szkle), gdzie panuje odpowiednia dla niej wilgotność, temperatura i mikroklimat. Ładnie wygląda w zestawieniu z paprociami, bluszczami i fitoniami. W optymalnych warunkach jest rośliną długowieczną.
Widliczka Kraussa
Nieco inaczej prezentuje się widliczka Kraussa, która jest mniejsza i delikatniejsza od swojej kuzynki. Dorasta do 5-10 cm wysokości, a jej delikatne, rozgałęzione pędy nie wznoszą się, a raczej pokładają na ziemi, tworząc gęsty, zielony kobierzec, przypominający bardziej mech niż widliczkę.
W sezonie wegetacyjnym roślina ma podobne wymagania, jak poprzedni gatunek, ale zimą preferuje mniej wilgotne podłoże i o kilka stopni niższą temperaturę otoczenia. Niektóre źródła podają, że widliczka Kraussa jest jedyną widliczką o egzotycznym pochodzeniu, która w najcieplejszych rejonach kraju i pod grubą warstwą stroiszu jest w stanie przetrwać łagodną zimę w gruncie i może być uprawiana zarówno w mieszkaniu, jak i w ogrodzie, na wilgotnych i półcienistych stanowiskach (np. w towarzystwie paproci, funkii czy żurawek). Informacje o mrozoodporności tego gatunku są jednak nieprecyzyjne, dlatego jeśli chcemy podjąć ryzyko, możemy spróbować gruntowej uprawy widliczki Kraussa, licząc się jednak z tym, że roślina może nie przetrwać zimy w ogrodzie.
Widliczka łuskowata
Zupełnie inaczej wygląda najdziwniejsza z widliczek, czyli widliczka łuskowata, nazywana też różą jerychońską lub zmartwychwstanką. Nie kupimy jej w doniczce, tylko w postaci zaschniętej kulki pędów i liści. Wygląda wtedy jak martwa, ale gdy umieścimy jej korzonki w miseczce z letnią wodą, w krótkim czasie rozłoży pędy i przybierze zieloną barwę. Rozeta ma zdolność do wielokrotnego zamierania i ożywania, podobnie jak w naturze, gdzie w postaci zasuszonej kuli toczy się po pustyni w poszukiwaniu wody. Przywracając zmartwychwstankę do życia w domowych warunkach, musimy jednak pamiętać, że w wodzie nie może pozostawać zbyt długo (najdalej do tygodnia), gdyż wtedy jej korzenie zaczną gnić i doprowadzą roślinę do prawdziwego obumarcia. Po zasuszeniu kępki należy też odczekać 3-4 tygodnie zanim ponownie przywróci się ją do życia.
Przeczytaj też:
- Rośliny doniczkowe o cienkich liściach - nolina, cibora, dracena, papirus
- Soleirolia rozesłana – jak uprawiać chłopięcą główkę w doniczce?
