Tuje w ogrodzie. Jakie gatunki tui sadzić w ogrodzie i jak je pielęgnować?

Tuje to jedne z iglaków najpowszechniej spotykanych w ogrodach. Mają dwie podstawowe zalety: są dość tanie i szybko rosną, tworząc gęstą nieprzepuszczalną ścianę. Jak gęsto sadzić tuje na żywopłot? Jak uprawiać i pielęgnować tuje w ogrodzie?

Zobacz galerię 7 zdjęć

Autor: GettyImages

Żywotnik zachodni 'Danica'

Spis treści

1. Jakie gatunki tui uprawia się w ogrodach?
2. Jakie wymagania mają tuje?
3. Jak pielęgnować tuje posadzone w ogrodzie?
4. Co zagraża tujom rosnącym w ogrodzie?
5. Tuje w ogrodzie - zastosowanie i odmiany
6. Tuje -  odmiany niskie
7. Żywotniki olbrzymie
8. Popularne odmiany tui. Zdjęcia

Tuje, czyli żywotniki (łac. Thuja) to jedne z najpopularniejszych roślin iglastych sadzonych w ogrodach przydomowych. Z reguły z tui tworzy się żywopłoty, ale często sadzi też jako solitery.

Jakie gatunki tui uprawia się w ogrodach?

Tuje wytwarzają liście w formie szpilek lub łusek. Poszczególne gatunki tui mają dość podobne, niewielkie wymagania, dlatego są chętnie sadzone w ogrodach.

• W uprawie najczęściej spotyka się żywotnik zachodni (Thuja occidentalis). To krzew lub drzewo o smukłym, strzelistym pokroju. Podstawowy gatunek osiąga do 15 m wysokości, u odmian siła wzrostu i docelowa wysokość jest zróżnicowana.

• Rzadziej w ogrodach spotyka się okazały żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) dorastający w Polsce do 35 m (a w naturze nawet do 65 m wysokości).

• Do niedawna do tui zaliczał się także żywotnik wschodni. Dzisiaj traktuje się ją jako odmienną gałąź cyprysowatych – to biota wschodnia (Platycladus orientalis).

Jakie wymagania mają tuje?

Tuje, zwłaszcza te wybarwiające się na żółto i niebiesko, powinno się sadzić w miejscach słonecznych. Wtedy barwa ich łusek będzie najbardziej intensywna. Odmiany żywotników „zielone” radzą sobie także w półcieniu.

Gleba do uprawy tui powinna być przepuszczalna, żyzna, zasobna w składniki pokarmowe. Częstym problemem w uprawie jest sytuacja, gdy posadzimy tuje w miejscach zbyt suchych – to główny powód żółknięcia i brązowienia igieł. Sadzonki tui z gołym korzeniem sadzi się wiosną (kwiecień-maj) lub jesienią (październik-listopad), natomiast tuje z uformowaną bryłą można sadzić przez cały sezon.

Sprawdź też:

• Jak sadzić tuje - 10 najważniejszych zasad sadzenia tui
• Czy tuje są trujące - prawda czy mit?
• Jak stworzyć żywopłot z tui? Wybór odmian, sadzenie i pielęgnacja

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: GettyImages

Czy popularne tuje są trujące?

Jak pielęgnować tuje posadzone w ogrodzie?

Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie żywotników jest nawadnianie. Tuje wbrew pozorom są wrażliwe na przesuszenie. Jeśli będą uprawiane w rzędzie np. jako żywopłot, warto zainstalować im automatyczny system nawadniania, np. kropelkowego. Zabieg podlewania tui (tym razem już manualnie) należy wykonywać także zimą – w umiarkowanie ciepłe dni, gdy panują dodatnie temperatury. To ograniczy ryzyko wystąpienia suszy fizjologicznej.

Nawożenie tui stosuje się regularnie – kilka razy w sezonie – i w sposób zrównoważony. Wiosną warto podać nawozy azotowe, latem wskazana będzie zmiana na potasowe i fosforowe. Podłoże wokół żywotników warto ściółkować – to ograniczy zachwaszczenie i zmniejszy wyparowywanie wody z gleby.

Młode okazy tui zachodnich warto osłaniać przed nadejściem zimy (żywotnik olbrzymi jest w pełni mrozoodporny). Ważnym zabiegiem jest cięcie żywotników. Tuje zwykle przycina się trzykrotnie w sezonie (w terminie marzec-kwiecień, czerwiec i sierpień). Pędy należy wtedy skrócić o około 1/3 długości.

Co zagraża tujom rosnącym w ogrodzie?

Dużym problemem w uprawie tui poza wspomnianym przesuszeniem są silne wiatry. U młodych okazów -  zwłaszcza jeśli są to tuje sadzone ma wystawie wschodniej – przyczyniają się do przemarznięć. Ponadto mogą powodować wywracanie krzewów i drzew (żywotniki mają płytki system korzeniowy).

Zagrożeniem w uprawie tui, z którym przychodzi często zmagać się, są także choroby grzybowe. Najgroźniejsza jest fytoftoroza. Choroba początkowo atakuje system korzeniowy, utrudniając pobieranie wody i składników pokarmowych. Na liściach i pędach tui znajdujących się u podstawy pojawiają się wodniste smugi i nekrozy.

Z czasem dochodzi do ich żółknięcia i zamierania. Choroba przenosi się na cały żywotnik. Na fytoftorozę nie ma skutecznego środka. Porażone tuje należy wykopać i spalić, a sąsiadujące opryskać silnym fungicydem. Punktowe żółknięcie pędów tui może być spowodowane także „działalnością” czworonogów. Jeśli posiadamy kota lub psa, młode okazy żywotników warto zabezpieczyć specjalną zieloną siatką.

Tuje w ogrodzie - zastosowanie i odmiany

Tuje w ogrodzie zwyczajowo uprawia się na żywopłoty – zarówno formowane i nieformowane. Do najpopularniejszych odmian tui wykorzystywanych na żywopłot należą:

• Tuja 'Smaragd'
• Tuje 'Arubescens'
• Tuja 'Europe Gold
• Tuje 'Spiralis'

 Żywotniki warto wykorzystywać w krzewiastych kompozycjach oraz jako żywe figury geometryczne. Szczególną rolę pełnią tu odmiany tui o pokroju kulistym (tuja 'Golden Globe', 'Little Champion', 'Hoseri') oraz stożkowym (tuja 'Sunkist'. 'Holmstrup'). Warta uwagi jest także odmiana 'Filiformis' o luźnym, „płaczącym” pokroju.

Tuje -  odmiany niskie

Na niskie żywopłoty warto wykorzystywać trzy odmiany: tuja 'Hoveyi, tuja 'Sieboldii' i tuja 'Justynka'.

Żywotniki olbrzymie

Często tuje wykorzystuje się do tworzenia aranżacji w ogrodach japońskich. Z żywotników olbrzymich duże wrażenie robią odmiany:

• tuja 'Zebrina' – o pędach przebarwiających się na biało
• tuja 'Whipcord' – o długich, nitkowatych pędach
• tuja 'Fastigiata' – o zwartym, kolumnowym pokroju

Popularne odmiany tui. Zdjęcia

Zobacz galerię 7 zdjęć

Autor: GettyImages

Żywotnik zachodni 'Danica'

Michał Mazik