Komosa ryżowa - pochodzenie, rodzaje, właściwości zdrowotne i odżywcze, uprawa, zastosowanie
Komosa ryżowa (Chenopodium quinoa) jest chętnie spożywana przez zwolenników kuchni wegetariańskiej i wegańskiej, a także osoby na diecie odchudzającej. Jak uprawiać komosę ryżową? Właściwości i wartości odżywcze komosy ryżowej.
Komosa ryżowa należy do roślin uprawianych od zarania dziejów. Jest nazywana „starożytnym zbożem” lub „zbożem Inków”. Największe znaczenie ma w krajach Ameryki Południowej, ale można uprawiać ją także w Polsce - warto, ze względu na dużą wartość odżywczą i cenne właściwości lecznicze.
Spis treści
- Komosa ryżowa – krótka charakterystyka
- Wymagania i uprawa komosy ryżowej
- Jak gotować komosę ryżową?
- Zastosowanie kulinarne komosy
- Komosa ryżowa - wartość odżywcza i właściwości lecznicze „zboża Inków”
Komosa ryżowa – krótka charakterystyka
Komosa ryżowa (Chenopodium quinoa) jest blisko spokrewniona z rodzimą komosą białą (Chenopodium album). To roślina jednoroczna osiągająca średnio 1,5 m wysokości. Tworzy wzniesione, rozgałęzione łodygi, często przebarwiające się na czerwono. Liście komosy ryzowej są szeroko trójklapowe, ząbkowane, mogą przebarwiać się po dojrzeniu (np. fioletowe na żółto). Kwiaty komosy są drobne, ale liczne, zebrane w wiechy lub grona.
Owoce komosy ryżowej to suche niełupki. Nasiona mają 1-2,5 mm średnicy, barwa zależy od odmiany. Wyróżnia się m.in. komosę ryżową białą, brązową, czerwoną i czarną. Najbardziej rozpowszechnione są odmiany białe - 'Kancolla quinoa' i 'Blanca de Junín'. Sezon wegetacyjny komosy ryżowej trwa 4-5 miesięcy.
Autor: Gettyimages
Plantacja komosy ryżowej w Ekwadorze
Wymagania i uprawa komosy ryżowej
Rejonem pochodzenia komosy ryżowej jest Ameryka Południowa. Dlatego gatunek ma duże wymagania cieplne. Oznacza to, że w Polsce powinno się ją wysiewać dopiero po 20 maja, gdy minie ryzyko przymrozków. Temperatury powietrza nie powinny spadać poniżej 15°C. Głębokość siewu wynosi 1 cm. Roślinę wysiewa się w rzędach co ok. 35 cm.
Stanowisko dla komosy ryżowej powinno być słoneczne, szybko nagrzewające się. Początkowy wzrost rośliny jest wolny, dlatego bardzo ważne jest regularne usuwanie chwastów.
Młode komosy warto podlewać, starsze charakteryzują się dużą wytrzymałością na suszę. Gatunek radzi sobie w lekkich, piaszczystych glebach. Toleruje szeroki zakres pH. Należy unikać siewu w glebach ciężkich, podmokłych i okresowo zalewanych. Dodatkowe zabiegi pielęgnacyjne nie są potrzebne.
Przeczytaj też: Rodzaje gleb ogrodowych: gleba piaszczysta, gliniasta, piaszczysto-gliniasta >>>
Autor: Gettyimages
Gotowaną komosę ryżową można jeść na ciepło lub na zimno
Jak gotować komosę ryżową?
Nasiona komosy ryżowej gotuje się przez 12-15 minut. Na jedną szklankę nasion daje się dwie szklanki wody. Po zakończeniu gotowania warto komosę pozostawić w wodzie przez kilka minut pod przykryciem, wtedy jeszcze lepiej nasiąknie i napęcznieje. Natomiast przed gotowaniem nasiona dokładnie wypłukuje się. To niweluje specyficzną goryczkę.
Zastosowanie kulinarne komosy
Komosę można pozyskiwać z własnej uprawy lub kupić w sklepach ze zdrową żywnością. Ma lekko orzechowy, delikatny smak i strukturę podobną do kaszy. Można dodawać ją do zup (a' la krupnik), sosów, dań warzywnych, a nawet sałatek. Najczęściej jest gotowana. Nadaje się do produkcji mąki. Znajduje zastosowanie przy wyrobie pieczywa i produktów cukierniczych. Ponadto nasiona komosy ryżowej można prażyć (dobry dodatek do jogurtów, maślanek czy koktajli). Jest dobrym substytutem dla ryżu oraz kaszy. Komosy „kolorowe” częściej podawane są na zimno i stosowane jako dekoracje potraw.
Komosa ryżowa - wartość odżywcza i właściwości lecznicze „zboża Inków”
Komosa ryżowa jest bogatym źródłem aminokwasów – zawiera wszystkie związki należące do tej grupy, których ludzki organizm nie potrafi syntetyzować samodzielnie. Jest więc świetną alternatywą dla mięsa u wegetarian i wegan. Zawiera dużo nienasyconych kwasów tłuszczowych, głównie linolowy i linolenowy. W składzie nasion znajdują się również kwasy fenolowy, flawonoidy (kwercetyna, kemferol), błonnik, witaminy (A, grupa B, E) i sole mineralne (wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, sód, cynk). 100 g nasion zawiera 120 kcal.
Popularność komosy ryżowej wzrosła ze względu na fakt, iż komosa nie zawiera glutenu. Jest polecana osobom na diecie odchudzającej. Komosa ma niski indeks glikemiczny, dlatego nadaje się dla diabetyków. Ponadto działa przeciwzapalnie, zwalcza wolne rodniki, opóźnia procesy starzenia i ogranicza ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Zwiększa odporność organizmu i poprawia samopoczucie. Jest polecana dla osób z chorobą trzewną (celiakią). Pozytywnie wpływa na układ krążenia.
Uwaga! Komosę ryżową należy wprowadzać do diety ostrożnie, gdyż nie można wykluczyć reakcji alergicznej.
Poznaj też:
Sorgo - wymagania, uprawa, właściwości, wartości odżywcze, zastosowanie sorgo >>>
