Bylica – przegląd gatunków bylicy, uprawa, zastosowanie bylicy
Rodzaj bylica obejmuje ponad 300 gatunków roślin występujących w Europie, Azji oraz Ameryce Północnej. W Polsce dziko rośnie kilka z nich, inne gatunki bylic są uprawiane. Wiele bylic to rośliny lecznicze. Poznaj najpopularniejsze bylice.
Autor: GettyImages
Bylica pospolita
Rośliny z rodzaju bylica (łac. Artemisia) to najczęściej byliny (rzadziej rośliny jednoroczne) należące do rodziny astrowatych (Asteraceae). Mimo że są kuzynami popularnych astrów, z wyglądu nie są podobne. Łączy ich głównie typ kwiatostanu – koszyczek. Mają miotlasty pokrój. Bylice uważa się za silnie działające leki naturalne, a także przyprawy.
>>Przeczytaj też:
Bylica piołun – gdy bardziej gorzko być nie może
Bylica piołun (Artemisia absinthium) jeszcze do niedawna gościła w większości domów jako lek na problemy układu pokarmowego. To zmora dzieci, gdyż liść i ziele posiadają tak gorzki i ostry smak, że nie da się go zniwelować nawet dużą ilością cukru. Za właściwości piołunu odpowiada znaczna zawartość substancji aktywnie czynnych: goryczy (w tym absyntynę), tujonu, flawonoidów, garbników i kwasów organicznych. Mniej znane jest odkażające działanie.
>>Przeczytaj o właściwościach leczniczych piołunu
Bylica piołun stosuje się na pasożyty skórne i owsiki. Leki można stosować jedynie przez krótki okres (m.in. ze względu na tujon). Nie można podawać go kobietom w ciąży i karmiącym matkom. Bylicę można uprawiać lub zbierać ze stanowisk naturalnych.
Bylica piołun tworzy silnie rozgałęzione, srebrzysto owłosione pędy o wysokości do 100 cm. Dolne liście są pierzastosieczne, górne lancetowate. Drobne, żółtawe rurkowate kwiaty zebrane w koszyczki występują na szczytach pędów. Kwitnie od lipca do sierpnia. Poza działaniem leczniczym piołun wykorzystuje się do produkcji alkoholi, a nawet jako odstraszacz na mole.
Bylica estragon – mniej znany lek, znana przyprawa
Bylica estragon (Artemisia dracunculus), nazywana także bylicą dragankiem, jest wykorzystywana kulinarnie. To ostra, aromatyczna i jednocześnie konserwująca przyprawa. Nadaje się do przyprawiania potraw z mięs (zwłaszcza drobiu), gotowanych jaj, ryb, zup, sosów i farszów. Dodaje się ją do kiszonych ogórków dla poprawienia smaku i przedłużenia przydatności spożywczej. Znacznie poprawia wyrazistość potraw niesolonych, dlatego jest polecana w diecie bezsolnej. W przemyśle estragon wykorzystuje się jako dodatek do musztard i konserw.
Ziele estragonu zawiera olejek eteryczny, flawonoidy, związki kumarynowe, karoten, garbniki, witaminę C i sole mineralne (m.in. jod). Bylica pobudza wytwarzanie żółci, poprawia trawienie, jest pomocna przy nieżytach żołądka oraz jelit. W medycynie ludowej powszechnie wykorzystywano ją na poprawienie przemiany materii.
W uprawie najbardziej cenione są odmiany estragonu francuskie i niemieckie, niezawiązujące nasion. Bylica estragon tworzy silne, wzniesione pędy o wys. do 150 cm. Liście są równowąskie lub lancetowate. Kwitnie od sierpnia do późnej jesieni. Zielonkawo-żółte koszyczki zebrane są na szczytach pędów.
>>Zobacz: przepis na pieczony filet z kurczaka z sosem estragonowym
Polecany artykuł:
Bylica boże drzewko – święte zioło Słowian
Bylica boże drzewko (Artemisia abrotanum) ma podobne działanie co powyżej spokrewnione gatunki bylic. Ziele pomaga w dolegliwościach trawiennych, pobudza wydzielanie soku żołądkowego i poprawia apetyt. Dzieciom podaje się ją na glisty i owsiki. Wykazuje ponadto właściwości uspokajające, stosuje się ją w schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego. W składzie surowca zielarskiego występuje kumaryna, flawonoidy (m.in. rutyna i artemisetyna), gorycze, kwasy organiczne, garbniki, alkaloid - abrotyna oraz sole mineralne.
Bylica boże drzewko osiąga do 1,5 m wysokości. Jest silnie rozgałęziona i ulistniona. Liście są drobne, szaro owłosione od spodu, pierzaste. Kwitnie od lipca do września. Drobne żółtawe koszyczki kwiatowe są zebrane wiechy. Bylica wytwarza specyficzny, silny zapach nieco zbliżony do cytryny.
W kulturze słowiańskiej bylica boże drzewko miała znaczenie jako roślina magiczna, potem rytualna. Używano jej do przygotowania wieńców na uroczystości kościelne.
Polecany artykuł:
Bylica pospolita – powszechne, więc niedoceniane
Bylica pospolita (Artemisia vulgaris) występuje w Polsce na nieużytkach, miedzach, w rowach i zaroślach. W uprawach polowych jest traktowana jako chwast. To roślina wieloletnia o miotlastym pokroju, dorastająca do 150 cm wysokości. Tworzy sztywne, rozgałęzione pędy często przebarwiające się na czerwono. Liście są pierzastozielne, żółtawe kwiaty tworzą wiechowate kwiatostany na szczytach pędów kwiatostanowych. Kwitnie od lipca do września.
Ziele bylicy pospolitej zawiera olejki eteryczne, gorycze, żywice, fenolokwasy, sole mineralne i pochodne chalkonu. Poza zastosowaniem typowym dla bylic, ziele wykorzystuje się jako środek oczyszczający, okłady na bóle reumatyczne i hemoroidy. Jako przyprawa w Polsce ma marginalne znaczenie, w krajach Europy Południowej natomiast dodaje się ją do mięs, ryb i surówek.
