Spis treści
- Po co przycina się tuje?
- Kiedy przycinać tuje? - terminy cięcia żywotników
- Unikaj przycinania tui w deszczowy czy upalny dzień
- Czy przycinać nowo posadzone tuje?
- Jakie narzędzia do przycinania tui?
- Przycinanie tui - pytania i odpowiedzi
Tuje (żywotniki) są chętnie wykorzystywane do tworzenia żywopłotów, a oprócz tego uprawia się je w luźnych kompozycjach drzewiasto-krzewiastych, sadzi przy ogrodzeniach oraz obiektach małej architektury.
Po co przycina się tuje?
Głównym celem cięcia tui jest utrzymanie efektownego, zwartego pokroju. Jednocześnie dzięki temu pędy mocniej zagęszczają się, co jest szczególnie istotne w przypadku żywopłotu. Poprzez usuwanie pędów suchych, z brązowym ulistnieniem poprawia się walory dekoracyjne krzewów, a żywopłot tworzy regularną, jednolitą żywozieloną ścianę. Z czasem konieczne staje się kontrolowanie wzrostu tui na wysokość (aby żywopłot nadmiernie nie zacieniał ogrodu).
U krzewów tui rosnących pojedynczo, cięciem reguluje się kształt, który w zależności od odmiany może być m.in. stożkowy i kolumnowy. Cięcie wykonuje się także w celach sanitarnych, po wystąpieniu chorób i szkodników.
Przeczytaj też: Jak odmłodzić stare tuje? Podstawą działania jest jeden zabieg
Kiedy przycinać tuje? - terminy cięcia żywotników
Cięcia żywotników nie można przeprowadzać zbyt wcześnie oraz zbyt późno w sezonie. W obu przypadkach może wiązać się to z obniżeniem ich mrozoodporności. Cięcie na przedwiośniu może sprawić, że przycięte pędy i młode przyrosty zostaną uszkodzone przez mrozy. Natomiast przez zbyt późne cięcie rośliny później wchodzą w stan spoczynku, gdyż pobudza się je do ciągłego wzrostu. Trzeba pamiętać, że iglaki wcześniej kończą okres wegetacyjny od gatunków zrzucających liście.
Dlatego tuje przycina się:
- W przypadku krzewów luźno rosnących najlepszą porą cięcia jest wiosna. Zabieg nie jest obowiązkowy, zazwyczaj nie wykonuje się go corocznie. Cięcie po prostu przeprowadza się, gdy zachodzi taka potrzeba.
- Żywopłoty z tui często przycina się maksymalnie trzykrotnie w roku, a cięcie jest delikatne i polega na regulacji pokroju oraz skracaniu przyrostów. Pierwszy zabieg wykonuje się na początku kwietnia, kolejny w czerwcu, ostatni nie później niż do połowy sierpnia.
Odmiany niskie i karłowe żywotników przycina się w odosobnionych przypadkach, np. gdy jest to potrzebne ze względów sanitarnych. Standardowego cięcia korygującego raczej nie wykonuje się.
Przeczytaj też: Kiedy sadzić tuje? Wiosną czy jesienią? Co ile sadzić tuje? Jak daleko od płotu? Wszystko o sadzeniu tui
i
Unikaj przycinania tui w deszczowy czy upalny dzień
Cięcie wykonuje się przy umiarkowanej i przede wszystkim bezdeszczowej pogodzie. Tuje nie mogą być mokre, gdyż zwiększa się w ten sposób ryzyko rozprzestrzeniania chorób grzybowych (a samo wykonywanie pracy jest nieprzyjemne). Rany po cięciu, nawet niewielkie to potencjalne „otwarte furtki” dla patogenów. Dlatego unika się cięcia także, gdy deszcze zapowiadane są danego dnia lub kolejnego. Unika się przycinania tui w upalne dni. Późną wiosną i latem zabieg zaleca się przeprowadzać rano (gdy rośliny są już suche) lub we wczesnych godzinach przedpołudniowych.
Czy przycinać nowo posadzone tuje?
W większości przypadków tuje są kupowane w donicach i mają uformowaną bryłę korzeniową. Takie rośliny nie wymagają cięcia po posadzeniu. Po krótkiej aklimatyzacji na nowym stanowisku ruszają ze wzrostem.
Natomiast kupowane krzewy tui z gołym korzeniem warto zaraz po posadzeniu przyciąć. Skraca się im wierzchołki. To nieco opóźnia okres przyrostu na wysokość, dzięki temu roślina przeznacza więcej energii na rozbudowę systemu korzeniowego, ważniejszego na tym etapie. Jednocześnie pobudza to krzewienie, a przyrosty są mniej wybujałe, przez co sadzonki są bardziej zagęszczone.
Jakie narzędzia do przycinania tui?
Do cięcia tui, podobnie jak innych krzewów i drzew, powinno się wykorzystywać narzędzia ostre, dobrej jakości, utrzymane w dobrym stanie. Tępe ostrze narzędzia powoduje powstawanie nadmiernych ran, przez co wzrasta ryzyko wystąpienia chorób, schnięcia pędów, a rośliny wyglądają mniej estetycznie.
Często do cięcia tui używa się nożyc elektrycznych do żywopłotu. Popularny jest sprzęt akumulatorowy. W przypadku dużego żywopłotu z żywotników praktyczniejszy jest zakup urządzenia spalinowego. Ponadto warto posiadać sekatory – kowadełkowy i nożycowy.
Na czas cięcia należy założyć długie spodnie i bluzkę z długimi rękawami (nawet jeśli panuje ciepła pogoda), a prace wykonywać w rękawicach. Żywotniki bowiem zawierają szkodliwy tujon. Opinie krążące o zagrożeniu z ich strony są grubo przesadzone, natomiast faktem jest, że kontakt gołej skóry z rośliną może spowodować reakcje alergiczne (np. pieczenie, zaczerwienienie, bąble występujące przez pewien czas).
Przeczytaj też: Czy tuja jest trująca? Czy tuje w ogrodzie są szkodliwe? Cała prawda o tujach!
Cięcie tui nie jest tak regularne i istotne jak u wielu innych roślin wykorzystywanych na żywopłoty. W rezultacie tworzenie zielonych ścian z obu gatunków (żywotnik zachodni, żywotnik olbrzymi) jest praktyczne, a pielęgnacja mało czasochłonna. Jednakże sporadycznie wykonywany zabieg poprawia wygląd roślin.
Przycinanie tui - pytania i odpowiedzi
- Czy można wykorzystać obcięte końcówki pędów tui jako sadzonki? Czy da się je ukorzenić?
Obcięte pędy można wykorzystać do sporządzenia sadzonek. Proponuję przyciąć je we wrześniu, lub wiosną w kwietniu. Najlepiej ukorzenią się sadzonki pobrane z młodej rośliny. Z ukorzenionej sadzonki otrzymamy roślinę identyczną z mateczną. Sadzonki ścinamy z obciętych pędów ostrym czystym sekatorem lub nożykiem do cięcia drzew, w 2/3 długości od wierzchołka. Sadzonki z pędów wierzchołkowych są najlepsze, jeśli chcemy roślinę mateczną skrócić. Można też odrywać mniejszą gałązkę od większej z kawałkiem kory (tzw. piętką). W ten sposób można uzyskać dużo półzdrewniałych i zdrewniałych sadzonek różnej długości (nawet kilkunastu centymetrów).
Ucięte sadzonki należy oczyścić z bocznych gałązek do 1/3 wysokości od miejsca ciecia i zanurzyć tę dolną część w ukorzeniaczu (do sadzonek zdrewniałych potrzebny jest silniejszy ukorzeniacz). Następnie sadzonki spryskujemy środkiem grzybobójczym. Najlepszym podłożem dla sadzonek jest kompost z mielonej kory lub grubszy torf z dodatkiem perlitu, który poprawia dostęp powietrza i zwiększa przepuszczalność podłoża. Naczynia z podłożem powinny być dość głębokie; wkładamy je następnie do większego pojemnika który nakrywamy cienką plastikową folią i ustawiamy w półcienistym miejscu. Zimą sadzonki powinny być podgrzane od spodu do około 16°C. Sadzonki wymagają zraszania i nie wolno ich przesuszyć. Nie należy jednak przesadzać z wodą szczególnie latem i jesienią, gdy słabnie tempo fotosyntezy i dzień jest krótszy. Gdy sadzonki zaczną się ukorzeniać, trzeba je hartować zdejmując folię. Z czasem przestawiamy naczynie z sadzonkami z cienia na pełne słońce. Gdy na dnie pojemnika pojawią się korzenie można je przesadzić do większych doniczek i ustawić w niezbyt nasłonecznionym miejscu. - radzi ekspert: Przemysław Sochański.
- Jak przyciąć dwuletnie tuje 'Brabant' po raz pierwszy?
Tuja 'Brabant' może być przycinana od wczesnej wiosny do końca kwietnia, a potem od początku sierpnia do października. Sposób skracania zależy od celu, w jakim to robimy. Gdy chcemy, aby drzewka miały ładny gęsty pokrój, wystarczy skrócić po kilkanaście cm z każdej zewnętrznej strony - po obwodzie. Wtedy się zagęszczają i nie wytwarzają zbyt wiele szyszek. Można tylko wiosną skracać same wierzchołki, wtedy tuje po 2-3 sezonach będą przygotowane na cięcie w celu utworzenia szpaleru. - radzi ekspert: Przemysław Sochański.
- Jak nisko można przyciąć 3,5 metrowe tuje bez szkody dla roślin i kiedy to zrobić?
Tuje najlepiej przycinać wiosną (marzec/kwiecień). Drugi raz można przyciąć rośliny w lecie (ale do końca sierpnia). Warto pamiętać, że dorosłe (wysokie) drzewa nie powinny być jednorazowo bardzo drastycznie przycięte aby nie zaburzyć równowagi pomiędzy częścią nadziemną, a podziemną (osłabienie rośliny). Proponowałbym cięcie rozłożyć co najmniej na dwa sezony. W pierwszym można przyciąć maksymalnie około 30 proc. długości pędów i dać roślinie czas na zregenerowanie się. W kolejnych sezonach można ponownie skracać pędy - żywotniki dość dobrze i szybko się regenerują. - radzi ekspert: Maciej Aleksandrowicz.
- Czy mocne przycięcie starych tui jest dla nich bezpieczne?
Dorosłe okazy tui należy ciąć ostrożnie. Proponuję nie ciąć krzewów jednorazowo zbyt drastycznie, ponieważ może to zaszkodzić roślinom, a po drugie - nie będą po takim cięciu wyglądały dobrze. Najlepiej rozłożyć cięcie na przykład na dwa-trzy sezony i stosować regułę, aby jednorazowo nie ciąć więcej niż 1/3 długości pędów. Po takim cięciu krzewy szybciej się zregenerują i będą lepiej się prezentować. - radzi ekspert: Maciej Aleksandrowicz.
- Czy tuje 'Brabant' nieprzycinane tracą dolne gałęzie?
Tuja odmiany 'Brabant' charakteryzuje się bardzo szybkim przyrostem i dlatego często wybierana jest na żywopłoty. Młode rośliny są rzadkie i aby je zagęszczać warto je przycinać - najlepiej skracając ją od góry, ale można ciąć także boki. Rośliny nieprzycinane nie tyle tracą dolne gałęzie, co tworzą luźny pokrój, czyli są słabo zagęszczone. Im wcześniej zacznie się przycinać roślinę, tym gęstsza będzie w stanie dorosłym. - radzi ekspert: Maciej Aleksandrowicz.
