Układanie kostki brukowej krok po kroku. Jak nie popełnić błędów przy układaniu kostki brukowej?
Układanie kostki brukowej wymaga doświadczenia i odpowiedniego sprzętu, zwłaszcza jeśli nawierzchnia z kostki ma dużą powierzchnię. Jak nie popełnić błędów przy układaniu kostki brukowej? Układanie kostki brukowej krok po kroku.
Spis treści
- Układanie kostki brukowej - prace przygotowawcze
- Układanie kostki brukowej - projekt nawierzchni
- Układanie kostki brukowej krok po kroku
Układanie kostki brukowej - prace przygotowawcze
Pierwszym krokiem przy planowaniu nawierzchni z kostki brukowej jest określenie, na jak dużej powierzchni będzie ona układana, ponieważ powierzchnię tą należy utwardzić. Ważna jest też informacja, jakim obciążeniom będzie poddawana nawierzchnia – czy będzie to np. alejka do spacerowania czy też podjazd dla samochodów. Od tego zależą wymiary i grubość materiału, jaki należy wybrać. Przy czym należy pamiętać, że niewskazane jest układanie dużych płyt na wąskich i krętych ścieżkach ani drobnej kostki na dużych powierzchniach. Z kolei grubość materiału zależy od natężenia ruchu i ciężaru, jaki będzie musiał przenieść na grunt. Im większy ruch i cięższe pojazdy, tym grubsza powinna być kostka brukowa.
Układanie kostki brukowej - projekt nawierzchni
Przed przystąpieniem do pracy warto przygotować projekt nawierzchni. Dzięki temu możliwe jest wyliczenie rzeczywistego zapotrzebowania na kostkę, z uwzględnieniem nadwyżki na docinki. Naddatek materiału można wykorzystać jako zapas na wykonanie dodatkowych fragmentów nawierzchni lub ewentualnie na wymianę uszkodzonego elementu w przyszłości. Trzeba też określić wzór, jaki chcemy uzyskać, a także sposób jego ułożenia.
1 m³ materiału waży od 1,7 do 2 ton. Z kolei na metr bieżący ścieżki o szerokości 150 cm potrzeba 0,06 m3, czyli około 200 kg, 10 metrów bieżących takiej ścieżki to już 2 tony. Ten sam metr bieżący podjazdu dla samochodów o szerokości 250 cm to już 0,15-0,2 m³, czyli prawie 0,3-0,4 tony. Łatwo przeliczyć że 10 metrów bieżących to około 3-4 ton. Całą tę masę trzeba najpierw przywieźć na plac budowy, a następnie rozwieźć i rozłożyć we właściwych miejscach. Warto też upewnić się, że ciężarówka będzie miała zapewniony zarówno wygodny dojazd, jak i możliwość manewru. Problemem mogą być na przykład zbyt wąska brama lub też wąska i kręta droga dojazdowa. Przewieźć trzeba także tłuczeń lub żwir na podbudowę.
Układanie kostki brukowej krok po kroku
1. W pierwszym kroku ustalany jest poziom, na jakim ma znajdować się nawierzchnia oraz wyznaczane są punkty, gdzie przez kołki przeciąga się żyłkę wyznaczającą górną krawędź obrzeży (krawężników) lub kostki brukowej. W miejscu przyszłej ścieżki, usuwa się ziemię do głębokości zależnej od grubości podbudowy, jaką dla niej zaplanowano. Zwykle jest to od 20 do 40 cm podłoża.
W przypadku nawierzchni na niewielkich powierzchniach można czynność tę wykonać ręcznie. Natomiast, gdy są one większe, warto skorzystać z jednej z maszyn do prac ziemnych – ze spycharki, zgarniarki lub równiarki.
2. Kolejnym etapem jest wyrównanie powierzchni po procesie korytowania. Trzeba wówczas w gruncie naturalnym wykonać docelowe spadki i linie odwadniające nawierzchnię. W tym kroku kształtuje się poziomy przebieg chodnika, wytycza się zakręty, krzywe przejściowe czy rozjazdy. Potrzebne narzędzia zależą tu od zakresu robót. W przypadku powierzchni niewielkich wystarczy łata i poziomnica. Jednak duże powierzchnie wymagają większych maszyn drogowych.
Zagęszczarka (do ubijania dna wykopu i warstw podbudowy, ale także zagęszczenia specjalną płytą ochronną z tworzywa ułożonej już kostki) lub walec (przy większych powierzchniach), łata, gumowy młotek, piła lub gilotyna (do przycinania kostki przy krawędziach), w przypadku fugowania miotła (tzw. „ulicówka”) używana do wmiatania w spoiny piasku, mechaniczne zamiatarki i urządzenia do wypełniania szczelin przy dużych powierzchniach.
3. Wyrównanie terenu i ubijanie dna wykopu z użyciem zagęszczarki lub walca. Ma to duże znaczenie dla kształtu przyszłej nawierzchni, jej odwodnienia oraz trwałości, dlatego warto to zrobić szczególnie starannie.
4. Żeby prawidłowo ułożyć kostkę, bardzo ważne jest wykonanie tzw. podbudowy. Używa się w tym celu materiałów niespoistych (najczęściej jest to piasek, piasek z cementem lub tłuczone kruszywo naturalne), które układa się na zagęszczonym i utwardzonym gruncie. Wykonanie podbudowy polega na rozścielaniu piasku, kruszywa lub innego materiału drogowego i ubijaniu go do odpowiedniego stopnia zagęszczenia. Grubość tej warstwy zależy od rodzaju podłoża oraz przewidywanego obciążenia. W przypadku nawierzchni wokół domów oraz chodników z reguły wystarcza warstwa ok. 20 cm (dla ciągów pieszych). Jeśli nawierzchnia będzie eksploatowana przez ciężkie pojazdy - ok. 80 cm.
Dość popularnym rodzajem podsypki pod kostkę brukową jest podsypka piaskowo-cementowa. Trzeba jednak wiedzieć, że wykonanie dużej nawierzchni tą metodą wiąże się z pewnymi utrudnieniami:
- proces układania i zagęszczania nawierzchni oraz wypełniania spoin musi być zakończony przed zakończeniem wiązania cementu w podsypce, co wiąże się zazwyczaj z koniecznością wykonywania prac etapami,
- konieczna jest dodatkowa pielęgnacja podsypki - polega na przykryciu wykonanej powierzchni bruku warstwą piasku grubości 3-4 cm i utrzymywaniu jej w stanie wilgotnym przez 7-10 dni. Oczyszczenie nawierzchni z piasku powinno nastąpić zależnie od temperatury otoczenia po okresie dwóch-trzech tygodni. Wtedy dopiero nawierzchnia może zostać przekazana do użytku.
5. Wykonanie obramowania. Alejki i podjazdy ogrodowe zdecydowanie lepiej wyglądają właśnie z takim obramowaniem - krawężnikami. Wykonuje się je ze specjalnych, gotowych obrzeży, pomiędzy którymi układana jest następnie warstwa kostki brukowej. Betonowe elementy brzegowe zabudowuje się na fundamencie z betonu lub półsuchego betonu.
6. Po ułożeniu warstwy konstrukcyjnej podbudowy oraz obrzeży, wykonuje się podsypkę z odsiewek kamiennych. Jej zadaniem jest dobre osadzenie każdej kostki oraz zniwelowanie ewentualnych drobnych różnic wysokości na poszczególnych kostkach. Ułożona na niezagęszczonej warstwie kostka powinna wystawać ponad wymagany poziom projektowanej nawierzchni o kilka milimetrów. Jest to konieczne, gdyż podczas ubijania kostki zagęszczarką (wibratorem płytowym) podłoże osiada.
7. Układanie kostki brukowej. Należy pamiętać, aby kostki nie układać zbyt ściśle, między elementami zachować niewielkie odstępy (fugi), które w późniejszym etapie prac wypełnia się drobnym piaskiem płukanym. Standardowo stosuje się fugi o szerokości 3-5 mm. Prawidłowe wykonanie spoin jest warunkiem trwałości nawierzchni.
Przy układaniu kostki brukowej zawsze należy mieszać materiał z trzech lub czterech palet. Jest to sposób na ujednolicenie kolorystyczne nawierzchni z kostki.
8. Fugowanie. Całą nawierzchnię zasypuje się piaskiem, po czym rozprowadza go szczotką. Jego granulacja powinna mieścić się w przedziale 0–2 mm. Piasek gruboziarnisty mógłby zawieszać się między ściankami kostek, powodując tym samym nierównomierne wypełnienie spoin.
9. Zagęszczanie, czyli wibrowanie nawierzchni. Przed przystąpieniem do wibrowania należy w całości usunąć nadmiar piasku. Po zagęszczaniu trzeba powtórzyć spoinowanie, aby uzupełnić ewentualne braki piasku w spoinach.
Właściwie ułożona nawierzchnia powinna być jednolita, bez wybrzuszeń i szpar większych niż spoiny między kostkami. Idąc po takiej ścieżce, nie powinno się wyczuwać różnic wysokości na styku poszczególnych kostek. Nawierzchnię z kostki można eksploatować praktycznie od razu po jej ułożeniu. Ważne jest potem regularne czyszczenie kostki brukowej.
