Alergia na rośliny. Jak urządzić ogród przyjazny alergikom
Alergia na rośliny dotyka wiele osób. Jeśli jesteśmy uczuleni na pyłki roślin, nie uda nam się uniknąć ich negatywnego oddziaływania, ale możemy spróbować tak urządzić ogród, żeby był dla nas źródłem radości, a nie chorób. Musimy też pamiętać o pewnych ograniczeniach podczas prac pielęgnacyjnych. Podpowiadamy, jak urządzić ogród przyjazny alergikom.
Autor: Konrad Kalbarczyk
Najlepszą propozycją dla alergików jest ogród z drzewami iglastymi i krzewami zimozielonymi
Nagłe ataki kichania, swędzenie oczu, wodnisty wysięk z nosa, pokrzywka na skórze – to najpowszechniejsze objawy pyłkowicy. Źródłem alergenów bywają rośliny rosnące na naszej działce i w jej pobliżu.
Najsilniej uczulają drzewa liściaste, trawy (w tym zboża) oraz chwasty. Są to rośliny wiatropylne, które wytwarzają miliony leciuteńkich drobin pyłku roznoszonego przez wiatr. Pyłku musi być naprawdę bardzo dużo, ponieważ tylko nieliczne ziarna trafią na słupek kwiatowy, w wyniku czego roślina wyda nasiona.
W Polsce wyróżniamy cztery okresy pylenia:
- wczesnowiosenny (druga połowa lutego – 15 maja) – pylą drzewa liściaste;
- późnowiosenny (15 maja – początek czerwca) – drzewa iglaste, spośród których uczulają właściwie tylko jałowce;
- letni (początek czerwca – 20 lipca) – trawy i zboża;
- jesienny (20 lipca – 15 września) – chwasty.
Podane daty nie są terminami ścisłymi, zmiany temperatury i pogody mogą je nieco przesunąć, np. jeśli jest ciepła zima, leszczyna zaczyna pylić już pod koniec stycznia, gdy jest ciepła i sucha jesień, bylica pyli jeszcze w październiku.
Pyłek roślin owadopylnych jest ciężki, przylega do pręcików. Żeby przywabić owady, rośliny te wytwarzają piękne i silnie pachnące kwiaty. Z punktu widzenia alergika ich pyłek jest mniej niebezpieczny, ale wiele z nich (np. dyptam) wydziela substancje lotne, które mogą uczulać. W upalne, suche i wietrzne dni lepiej nie pracować w kwitnącym ogrodzie. Tym bardziej, że alergie chodzą parami, często więc uczula nas nie tylko pyłek, ale także jad owadów zapylających rośliny. Zwróćmy uwagę na reakcję na kwiaty cięte w wazonie. Ich pyłek rozsiewa się w znacznie mniejszej przestrzeni mieszkania.
Bukiet lilii, kosaćców, chryzantem czy narcyzów może wywołać atak silnej alergii. Konwalie, zimowity, gloriozy zawierają substancje trujące i uczulające. Nawet podczas pielęgnacji bukietu, np. zmiany wody w wazonie, może wystąpić pokrzywka na skórze dłoni. Wiele kwiatów wytwarza organy obronne (włoski gruczołkowate na liściach) wydzielające substancje odstraszające zwierzęta, które chciałyby je zjeść. Zaobserwowano pokrzywkę na dłoniach osób dotykających pierwiosnków, malw, pelargonii rabatowej i wielkokwiatowej, lantany, werbeny.
Ogród przyjazny alergikom
Najbezpieczniejszy dla alergików jest ogród bez drzew liściastych. Jeśli jesteśmy alergikami, nie dla nas piękny gaj brzozowy. Mamy za to do wyboru wiele różnorodnych iglaków i krzewów. Coraz popularniejsze są łatwe w utrzymaniu ogrody żwirowe. Niestety często są tam ozdobne trawy, których alergicy powinni unikać. Nie urządzajmy ogrodu kwiatowego blisko domu, nie sadźmy zwłaszcza kwiatów o intensywnym zapachu pod oknami sypialni czy salonu. Oddzielmy część kwiatową wysoką ścianą żywopłotu lub kratownicami obsadzonymi gęsto pnączami. Systematycznie kośmy trawnik i usuwajmy chwasty. Nie możemy dopuścić, żeby trawa i chwasty zakwitły. Kwiaty ozdobne, które nas uczulają, mogą zacząć kwitnąć, ale wyłammy je, zanim dojrzeje pyłek. Często zraszajmy ogród – wilgotny pyłek nie jest lotny. Rozejrzyjmy się także wokół, trochę dalej niż sięgają granice naszej działki. Wśród chwastów rosnących na poboczach dróg, po zewnętrznej stronie ogrodzenia, na terenach niezabudowanych jest wiele roślin uczulających. Warto zaktywizować sąsiadów lub władze terenowe do zagospodarowania albo sprzątania (wykaszania) takich miejsc.
ABC ogrodnika alergika
- Poznaj kalendarz pylenia roślin w swoim regionie.
- Nie sadź roślin, na które jesteś uczulony.
- Nie pracuj w ogrodzie, gdy jest słoneczna pogoda i silny wiatr, tylko po deszczu, który oczyszcza powietrze z pyłków.
- Noś rękawiczki, kapelusz, okulary słoneczne, długie spodnie i długie rękawy. Zaopatrz się w maseczkę na twarz.
- Po powrocie do domu weź prysznic, wypłucz nos roztworem soli fizjologicznej, zmień ubranie.
- Nie wpuszczaj pyłków do domu – zamykaj okna i drzwi lub zawieś w nich gęste zasłony. Stosuj filtry w instalacji wentylacyjnej.
- Wietrz mieszkanie w nocy. Od 3-4 nad ranem stężenie pyłków już wzrasta.
Rośliny najbardziej uczulające
Drzewa: brzoza, leszczyna, olcha, lipa, wiąz, dąb, jesion, wierzba, topola, grab.
Trawy: rajgras, tymotka wonna, tymotka łąkowa, mietlica biała, kupkówka pospolita, życica trwała, wiechlin łąkowa, tomka wonna, kłoskówka wełnista, kostrzewa.
Zboża: żyto.
Chwasty: babka, pokrzywa, szczaw, bylica, mniszek, komosa.
