Spis treści
Zmiany klimatyczne i transformacja energetyczna stają się procesami nieodwracalnymi, które coraz bardziej wpływają na przyszłość światowych gospodarek. Unia Europejska, starając się pogodzić cele związane z neutralnością węglową z koniecznością utrzymania konkurencyjności przemysłu, intensyfikuje inwestycje w technologie zmniejszające emisję CO₂. Jednym z kluczowych rozwiązań w tej dziedzinie jest technologia wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS), która przestaje być tylko teoretycznym rozwiązaniem, a staje się realnym narzędziem w procesie przemysłowej transformacji.
Polska, jako czwarty największy emitent CO₂ w Unii Europejskiej, ma szansę nie tylko dogonić liderów w tej dziedzinie, ale również odegrać istotną rolę w rozwoju nowej gałęzi gospodarki, skoncentrowanej na wychwytywaniu i przechowywaniu dwutlenku węgla.
Nowe ramy prawne i unijna presja ETS jako impuls dla inwestycji
Nowe regulacje prawne oraz presja związana z systemem handlu emisjami (ETS) stanowią istotny bodziec dla inwestycji w technologie CCS w Polsce. W 2024 roku Komisja Europejska przyjęła strategię zarządzania emisjami przemysłowymi (COM/2024/62), która ma na celu stworzenie jednolitego rynku CO₂ w Europie. Zakłada ona m.in. obowiązek budowy infrastruktury do składowania CO₂ przez firmy paliwowe oraz wsparcie dla projektów związanych z wychwytywaniem i wykorzystaniem dwutlenku węgla. Równocześnie unijny Net Zero Industry Act uznaje CCS za technologię o kluczowym znaczeniu, obok ogniw paliwowych, elektrolizerów i OZE.
Dodatkowym motywem do inwestycji w CCS jest stopniowe wygaszanie systemu darmowych uprawnień do emisji w ramach EU ETS. W Polsce, gdzie przemysł emituje rocznie około 40,6 mln ton CO₂, oznacza to konieczność ponoszenia coraz wyższych kosztów regulacyjnych lub podjęcie szybszych działań w kierunku inwestycji w technologie niskoemisyjne.
Potencjał geologiczny, przemysłowy i gospodarczy – przewagi konkurencyjne Polski
Polska posiada wyjątkowe zasoby, które sprzyjają rozwojowi kompleksowego systemu wychwytywania, transportu, składowania i wykorzystania dwutlenku węgla. Według ekspertów Fundacji Instrat, cztery sektory – produkcja metali, cementu, przemysł chemiczny oraz rafinerie i produkcja koksu – generują łącznie 15% krajowych emisji CO₂. Wdrożenie technologii CCS w tych obszarach mogłoby przynieść wymierne korzyści ekologiczne, jednocześnie stwarzając nową gałąź gospodarki opartą na innowacjach technologicznych, wiedzy inżynierskiej oraz współpracy międzysektorowej.
Jako kraj dysponujemy jednym z największych potencjałów geologicznych do składowania CO₂ w Europie, którego pojemność szacuje się na setki milionów ton. Dzięki temu możliwe jest nie tylko zmniejszenie emisji w krajowym przemyśle, ale także oferowanie usług składowania dla innych państw – wzorując się na przykładzie Norwegii i Danii.
Zgodnie z "Krajowym raportem klimatycznym i rozwojowym dla Polski" (CCDR), opublikowanym w 2024 roku przez Bank Światowy i Ministerstwo Finansów, CCS jest kluczowym elementem w dążeniu do neutralności klimatycznej do 2050 roku.
To nie tylko kwestia środowiskowa, ale również bezpieczeństwa energetycznego i przemysłowego. Inwestując w CCS, Polska nie tylko chroni klimat, ale również tworzy miejsca pracy – zarówno w sektorze badań i innowacji, jak i w obszarach związanych z budową oraz eksploatacją infrastruktury – mówi Radosław Gnutek, Dyrektor Projektów ds. Wychwytu i Magazynowania CO2 w Holcim Polska. – To także możliwość świadczenia usług magazynowania CO₂ dla innych państw regionu, na podobieństwo modelu norweskiego, który z powodzeniem działa już dziś – dodaje.
Dodatkowym atutem Polski jest strategiczne rozmieszczenie zakładów przemysłowych wzdłuż krajowej infrastruktury energetycznej i transportowej, co umożliwia tworzenie regionalnych klastrów CCS. Tego rodzaju współpraca w ramach konsorcjów branżowych, takich jak Stowarzyszenie CCUS Poland, może stać się motorem innowacji i wdrażania nowych rozwiązań w ramach gospodarki niskoemisyjnej.
Kujawy Go4ECOPlanet – model wdrożenia przemysłu przyszłości
Projekt Kujawy Go4ECOPlanet, realizowany przez Holcim Polska, to pionierska inicjatywa w zakresie wychwytywania dwutlenku węgla (CCS) w przemyśle cementowym w Europie Środkowo-Wschodniej. Produkcja cementu, będąca jednym z głównych źródeł emisji, wytwarza ogromne ilości gazów cieplarnianych, które trudno zredukować bez wdrożenia nowoczesnych technologii.
W ramach tej inwestycji planowane jest wychwytywanie nawet miliona ton CO₂ rocznie, co stanowi istotny krok w kierunku realizacji celów określonych w raporcie CCDR. Projekt w Cementowni Kujawy nie tylko odpowiada na globalne wyzwania związane z transformacją przemysłową, ale również stanowi przykład odpowiedzialności ekologicznej połączonej z nowatorskimi rozwiązaniami technologicznymi.
– To nie tylko nowatorska inwestycja technologiczna, ale także odpowiedź na potrzeby przemysłu stojącego w obliczu coraz bardziej wymagających regulacji środowiskowych i oczekiwań społecznych. Wychwytywanie CO₂ umożliwia kontynuację działalności produkcyjnej przy równoczesnym ograniczeniu śladu węglowego - to realna przyszłość dla przemysłu ciężkiego – mówi Radosław Gnutek. – Jeśli Polska chce utrzymać miejsca pracy, zachować suwerenność przemysłową i nie wypaść z unijnego rynku, musi postawić na rozwój CCS. Niezbędne jest jednak wsparcie regulacyjne oraz stworzenie ram finansowych, w tym inwestycji w infrastrukturę przesyłową, magazynową i badawczo-rozwojową – dodaje.
Strategiczne znaczenie CCS dla polskiej gospodarki
Transformacja przemysłu w kierunku neutralności klimatycznej to proces, który staje się nieunikniony. Technologie wychwytywania i magazynowania dwutlenku węgla (CCS) oferują Polsce nie tylko realną możliwość ochrony środowiska, ale również szansę na rozwój nowego, innowacyjnego sektora gospodarczego.
Polska dysponuje ogromnym potencjałem geologicznym, silnymi kompetencjami inżynierskimi, rozwiniętą bazą przemysłową oraz rosnącym zapleczem naukowym. Połączenie tych zasobów z odpowiednimi regulacjami i wsparciem finansowym pozwoli stworzyć nową niszę gospodarczą, która nie tylko pomoże w obniżeniu krajowych emisji, ale także stanie się fundamentem eksportu technologii, usług i wiedzy.
Rozwój efektywnego ekosystemu CCS w Polsce wymaga jednak bliskiej współpracy między rządem, instytucjami regulacyjnymi, przemysłem, sektorem energetycznym, operatorami magazynów, transportem, inwestorami i lokalnymi społecznościami.
Przykłady takie jak projekt Kujawy Go4ECOPlanet pokazują, że CCS to już nie tylko teoria, ale konkretna technologia, która znajduje zastosowanie w Polsce. Kluczowe decyzje polityczne i inwestycyjne podejmowane w najbliższych latach będą miały ogromne znaczenie dla przyszłości tego sektora. To, czy Polska stanie się liderem rozwoju technologii CCS w Europie Środkowo-Wschodniej, czy będzie zmuszona importować te technologie i ponosić koszty emisji, zależy od podejmowanych działań.
Więcej o możliwościach rozwoju tego sektora będzie można usłyszeć i przedyskutować podczas kongresu „CCS & CCUS CONGRESS - jak się zdekarbonizować przy zachowaniu konkurencyjności przemysłu?”, który odbędzie się 2 i 3 grudnia 2025 w Warszawie.
Dlaczego warto uczestniczyć w Kongresie?
CCS & CCUS CONGRESS to jedno z najważniejszych wydarzeń w Europie poświęconych technologiom wychwytywania i magazynowania dwutlenku węgla. Udział w kongresie to unikalna okazja do zapoznania się z najnowszymi trendami i przełomowymi innowacjami w dziedzinie dekarbonizacji. To także przestrzeń do wymiany doświadczeń między liderami branży, naukowcami i przedstawicielami przemysłu, która sprzyja nawiązywaniu współpracy międzysektorowej i przyspiesza wdrażanie rozwiązań wspierających transformację energetyczną. Kongres umożliwia również realny wpływ na kształtowanie polityki klimatycznej i strategii zrównoważonego rozwoju na poziomie europejskim.
Wydarzenie skierowane jest do szerokiego kręgu interesariuszy: przedstawicieli przemysłu energochłonnego, chemicznego, cementowego, energetycznego i rafineryjnego, ekspertów oraz naukowców zajmujących się technologiami CCS i CCU, geologią, inżynierią środowiska, a także do przedstawicieli administracji publicznej, organizacji pozarządowych, inwestorów oraz dostawców technologii. To doskonała okazja, by stać się częścią kluczowego dyskursu o przyszłości dekarbonizacji i zrównoważonego rozwoju.
Więcej informacji o wydarzeniu można znaleźć na stronie: https://powermeetings.eu/ccs-ccu-congress/.
