Kocioł dwufunkcyjny w mieszkaniu - wady i zalety
Kocioł dwufunkcyjny to bardzo dobre rozwiązanie w sytuacji, kiedy w domu nie ma miejsca na kotłownię z prawdziwego zdarzenia. Jeśli chcesz mieć większy komfort ciepłej wody możesz kupić kocioł dwufunkcyjny z zasobnikiem warstwowym. Przekonaj się, jakie zalety ma kocioł dwufunkcyjny oraz czy posiada jakieś wady.
Autor: Jarosław Kąkol
Wiszący dwufunkcyjny kocioł gazowy
Duży komfort w małym domu
Wybierając kocioł zasilany gazem, zwykle chcemy, aby oprócz ogrzewania pomieszczeń podgrzewał także wodę użytkową – do mycia. Kotły jednofunkcyjne nie są wyposażone w służące do tego celu urządzenia, ale mogą współpracować z dodatkowym podgrzewaczem, w którym woda użytkowa jest ogrzewana gorącą wodą z instalacji c.o. Natomiast kotły dwufunkcyjne mają zintegrowany podgrzewacz wody, zazwyczaj przepływowy.
Jak kotły podgrzewają wodę
Do niedawna klasyfikacja kotłów była prosta. Kocioł dwufunkcyjny przygotowywał wodę w podgrzewaczu przepływowym, jednofunkcyjny – w pojemnościowym, który był osobnym urządzeniem. Jednak od pewnego czasu pojawiają się nowe rozwiązania. Do kotłów dwufunkcyjnych są dodawane tak zwane zasobniki warstwowe, które poprawiają komfort korzystania z ciepłej wody. Najczęściej są one umieszczane w jednej obudowie z kotłem, choć nie jest to regułą, bo niektórzy producenci oferują je w osobnych obudowach, aby ułatwić ich transport. Za to coraz więcej kotłów jednofunkcyjnych jest wyposażonych w zintegrowany podgrzewacz pojemnościowy, czyli zasobnik z wężownicą umieszczony w jednej obudowie z kotłem. W tej sytuacji także należałoby nazywać je kotłami dwufunkcyjnymi. Z kolei do kotłów jednofunkcyjnych można dokupić także zasobnik warstwowy zintegrowany z podgrzewaczem przepływowym. To jednak nie wszystko. Kocioł dwufunkcyjny z wbudowanym podgrzewaczem przepływowym można połączyć z zewnętrznym podgrzewaczem pojemnościowym – takie zestawy także są oferowane. Bywają też zupełnie nietypowe konstrukcje, na przykład typu zbiornik w zbiorniku.
Zasobnik, a nie moc
Maksymalna wielkość strumienia ciepłej wody dostarczanej przez podgrzewacz przepływowy jest związana przede wszystkim z mocą palnika kotła. W niewielkim stopniu zależy od konstrukcji samego wymiennika ciepła, bowiem we wszystkich kotłach stosuje się urządzenia o podobnej, bardzo wysokiej sprawności. Płynąca przez podgrzewacz przepływowy woda tylko przez chwilę ma kontakt z gorącymi ściankami wymiennika, od których się ogrzewa. Aby w tym krótkim czasie było możliwe podgrzanie dużej ilości wody, moc kotła musi być duża. Zimą do komfortowej kąpieli pod prysznicem w temperaturze 40°C albo napełnienia wanny w rozsądnym czasie potrzeba przynajmniej 20 kW. Natomiast minimum, które umożliwia wzięcie prysznica, to 10 kW. Jeśli zostanie odkręcony kran z ciepłą wodą nad umywalką lub zlewem, będzie wykorzystane od 4 do 10 kW mocy.
W ofercie producentów najczęściej spotyka się kotły dwufunkcyjne o mocy 18-30 kW, a więc nie zawsze będące w stanie dostarczać ciepłą wodę do więcej niż jednego punktu poboru. Jednocześnie w większości wypadków do ogrzewania nowoczesnych domów wystarcza 10 kW – podczas dużego mrozu i 5-6 kW – przy temperaturze kilku stopni poniżej zera. Palniki kotłów gazowych mają najczęściej moc regulowaną (modulację mocy), ale w ograniczonym zakresie. Dolna granica to zazwyczaj nie mniej niż 30% mocy maksymalnej, czyli 6-10 kW. Na potrzeby c.o. to nadal dużo. Palnik kotła pracujący z mocą znacznie większą od zapotrzebowania na ciepło często włącza się i wyłącza, co przyczynia się do jego szybszego zużycia, a przede wszystkim powoduje spalanie większej ilości gazu. Dlatego dobór kotła o większej mocy w celu poprawienia komfortu korzystania z ciepłej wody nie jest dobrym rozwiązaniem. Między innymi z tego powodu producenci zaczęli oferować kotły w wersji dwufunkcyjnej uzupełnionej o zasobnik ciepłej wody. Swego rodzaju moda zapanowała na kotły dwufunkcyjne z zasobnikiem zwanym warstwowym – bez wężownicy. Kolejni producenci uzupełniają swoje oferty o tego typu urządzenia.
Dlaczego warstwowy
Czym różni się kocioł dwufunkcyjny z zasobnikiem warstwowym od dobrze znanego rozwiązania: kotła jednofunkcyjnego współpracującego z podgrzewaczem pojemnościowym? Przede wszystkim w kotle dwufunkcyjnym, nawet wyposażonym w zasobnik, woda użytkowa jest podgrzewana w podgrzewaczu przepływowym. Jest nim niewielki wymiennik ciepła, najczęściej płytowy, choć niektórzy producenci stosują inne konstrukcje, na przykład typu rura w rurze. Przez wymiennik przepływa zarówno woda grzewcza – podgrzewana przez palnik kotła, jak i woda użytkowa zimna – ze studni lub z wodociągu. Strumienie wody są oddzielone jedynie cienką blachą, przez którą ciepło z wody gorącej przenika do zimnej. Taki wymiennik ma bardzo wysoką sprawność i bardzo szybko się nagrzewa, dlatego podgrzewanie wody pełną mocą następuje w nim niemal natychmiast po uruchomieniu urządzenia.
Dzięki intensywnej wymianie ciepła w wymienniku następuje znaczne schłodzenie wody grzewczej, co jest korzystne w kotłach kondensacyjnych, bo umożliwia odzysk ciepła z pary wodnej zawartej w spalinach także podczas podgrzewania wody użytkowej. W kotłach jednofunkcyjnych z podgrzewaczami pojemnościowymi nie zawsze ma to miejsce. W kotłach dwufunkcyjnych z zasobnikiem gorąca woda z podgrzewacza przepływowego jest kierowana najpierw do zasobnika, a dopiero z niego inną rurą do punktów poboru. Dzięki temu, że do zasobnika dopływa woda już wcześniej podgrzana, nie trzeba czekać na nagrzanie całej jego zawartości. Stan gotowości do dostarczania ciepłej wody jest zatem osiągany wcześniej niż w przypadku tradycyjnego rozwiązania z podgrzewaczem pojemnościowym. Jest to szczególnie odczuwalne, kiedy uruchamiamy kocioł po dłuższej przerwie. Jeśli dysponujemy kotłem dwufunkcyjnym z zasobnikiem warstwowym, już po trzech-pięciu minutach od jego uruchomienia możemy korzystać z ciepłej wody, którą przygotował podgrzewacz przepływowy. Dzięki uwarstwieniu wody w zasobniku w jego górnej części bardzo szybko stanie się ona ciepła i będzie można z niej korzystać mimo tego, że jej niższe warstwy pozostaną zimne. W tradycyjnym podgrzewaczu pojemnościowym gorąca woda z kotła, przepływając przez wężownicę, musi ogrzewać od razu całą zawartość zasobnika, czyli zazwyczaj nie mniej niż 100 l wody. Trwa to od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, w zależności od mocy kotła i początkowej temperatury wody. Duże znaczenie ma też wielkość wężownicy. Wielu producentów oferuje rozwiązania, w których zajmuje ona znaczną część zasobnika, a wtedy szybkość podgrzewania przez nią wody jest zbliżona do tej w podgrzewaczu przepływowym, tyle tylko że w zasobniku mieści się znacznie mniej wody użytkowej.
Czy warstwowy jest lepszy
Szybsze podgrzewanie wody oznacza możliwość zastosowania mniejszego zasobnika przy zachowaniu podobnej wydajności c.w.u. Kocioł z zasobnikiem warstwowym o pojemności 100 l w ciągu pierwszych dziesięciu minut poboru wody dostarcza jej tyle co podgrzewacz pojemnościowy o pojemności 150 l. Dlatego kotły z zasobnikiem warstwowym są polecane do domów, w których nie ma miejsca na kocioł jednofunkcyjny z dużym podgrzewaczem pojemnościowym. Najmniejsze zasobniki warstwowe mają pojemność około 20 l, więc kotły w nie wyposażone są niewiele większe od urządzeń bez zasobnika – można je wieszać na ścianie.
Zalety kotłów z zasobnikami warstwowymi:
- są zwykle trochę tańsze od porównywalnych zestawów złożonych z kotła i podgrzewacza pojemnościowego,
- mają nieco mniejsze zużycie energii ze względu na mniejsze straty ciepła, tak zwane postojowe. Zasobnik ma mniejszą pojemność, więc przez jego ścianki do otoczenia ucieka mniej ciepła,
- można też utrzymywać w nim niższą temperaturę wody, gdy nikt z niej nie korzysta (na przykład nocą), bo kiedy zacznie być potrzebna, da się ją stosunkowo szybko podgrzać.
- nie bez znaczenia jest też estetyczny wygląd urządzenia. Nie widać rur łączących kocioł z zasobnikiem ani pompy i zaworów – wszystko jest schowane w jednej obudowie.
Wady takiego rozwiązania:
Przepływowy podgrzewacz wody ma tendencję do zarastania kamieniem (odporniejsze są na to wymienniki ze stali szlachetnej). Sprzyja temu cyrkulacja ciepłej wody, dlatego nie jest ona zalecana w rozwiązaniach z podgrzewaczem przepływowym, zwłaszcza gdy woda jest twarda. Z tego względu kotłów dwufunkcyjnych z zasobnikiem warstwowym nie poleca się do domów, w których ciepłą wodę trzeba dostarczać do punktów poboru znacznie oddalonych od źródła ciepła. Trzeba mieć świadomość, że gdy długość rury, którą woda z zasobnika płynie do kranu, przekracza 5 m, czas oczekiwania na jej dopłynięcie w instalacji bez cyrkulacji jest uciążliwie długi. Kocioł dwufunkcyjny, nawet z zasobnikiem warstwowym, nie wystarczy, gdy chcemy mieć w łazience wannę lub panel prysznicowy z hydromasażem. Wtedy jest potrzebny duży zasobnik wody, najlepiej o pojemności powyżej 300 l, a pojemność zasobników zintegrowanych z kotłami z reguły nie przekracza 100 l.
