Piece grzewcze: jak zapewnić bezpieczeństwo działania

Piece grzewcze w instalacji centralnego ogrzewania mają być tanie, proste w obsłudze i niezawodne. Zanim jednak zdecydujesz się na montaż pieca grzewczego, dowiedz się, jakie są niezbędne zabezpieczenia. Te bowiem gwarantują bezpieczeństwo systemu grzewczego w domu.

Nowoczesne piece grzewcze to urządzenia coraz bardziej zaawansowane technicznie. Nic więc dziwnego, że coraz więcej się od nich wymaga. I nie chodzi tylko o wysoką sprawność czy łatwą obsługę, ale także bezpieczeństwo użytkowania. Zapewniają je montowane standardowo w kotłach różnego rodzaju zabezpieczenia. 

Piece grzewcze - sposoby zapewnienia bezpieczeństwa

• Naczynia wzbiorcze  - stosuje się je po to, by przejmowały nadmiar wody w instalacji. Woda podgrzewana w kotle zwiększa swoją objętość, powodując wzrost ciśnienia w instalacji. W przypadku braku kompensacji nadmiaru ciśnienia mogłoby dojść do jej uszkodzenia. Niektórzy producenci kotłów wyposażają je w standardowej wielkości naczynia wzbiorcze i dołączają do instrukcji kotła nomogram przedstawiający zależność temperatury i pojemności zładu, przy których układ będzie działał prawidłowo. W razie przekroczenia wartości maksymalnych należy w instalacji zamontować dodatkowe naczynie wzbiorcze.
• Zawór bezpieczeństwa w kotle - jest dodatkowym – oprócz naczynia wzbiorczego – zabezpieczeniem przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia. Otwiera się, gdy ciśnienie w instalacji przekroczy ustaloną wartość, i pozwala części wody z instalacji c.o. wylać się do kanalizacji. Dzięki temu w przypadku uszkodzenia naczynia wzbiorczego instalacja nie ulegnie zniszczeniu, na przykład z powodu rozerwania rury. Po obniżeniu się ciśnienia zawór bezpieczeństwa się zamyka.
• Zawór nadmiarowo-upustowy - powinno się go montować w instalacjach z zaworami termostatycznymi. Zapewnia przepływ stałej ilości wody przez kocioł, również wtedy, gdy zawory termostatyczne się zamykają. Dzięki temu praca pompy biegowej może być stabilna. Od strony instalacji zawór nadmiarowo-upustowy stabilizuje ciśnienie w pozostałych otwartych zaworach termostatycznych. Dzięki temu nie muszą one dławić zbyt wysokiego ciśnienia i nie szumią nieprzyjemnie. W przypadku zamknięcia się wszystkich zaworów termostatycznych zawór nadmiarowo-upustowy zapewnia przepływ wody i nie dopuszcza do przegrzania wody zgromadzonej w wymienniku.
• Zawór odcinający dopływ gazu - uniemożliwia wypływ gazu w przypadku zaniku płomienia. Wypływający gaz utworzyłby wraz z powietrzem silnie wybuchową mieszaninę. Do jej eksplozji wystarczyłaby nawet niewielka iskra powstająca w łączniku elektrycznym podczas zapalania lub gaszenia światła. Z zaworem odcinającym dopływ gazu współpracuje detektor zaniku płomienia, który w razie braku płomienia wysyła do zaworu odpowiedni sygnał.
• Regulator ciśnienia gazu - służy do stabilizacji ciśnienia gazu dopływającego do palnika, niwelując zmiany ciśnienia w sieci gazowej.
• Układ zapłonowy - może być wykonany w postaci palnika zapłonowego lub jako zapalnik elektryczny. Obecnie częściej stosuje się zapalniki elektryczne, ponieważ zużywają mniej gazu niż palniki zapłonowe.
• Termostat kotłowy - służy do włączania lub wyłączania palnika w zależności od temperatury wody w obiegu grzewczym.
• Pompa obiegowa - niektórzy producenci wyposażają kotły w pompę obiegową wymuszającą przepływ wody w instalacji, wtedy nie trzeba jej osobno kupować. Zwykle ma kilka biegów, co umożliwia dopasowanie wysokości podnoszenia do strat ciśnienia przy przepływie wody przez obieg grzewczy. Pompy te mają niewielką wysokość podnoszenia – zwykle 0,5 do 5 m słupa wody. To zupełnie wystarcza do pokonania strat ciśnienia w obiegu grzewczym.
• Automatyka sterująca - jej zadaniem jest dostosowanie ilości dostarczanego ciepła do chwilowego zapotrzebowania na nie przy jednoczesnym zapewnieniu jak najwyższej sprawności tego procesu. Funkcje tę mogą – mniej lub bardziej precyzyjnie – spełniać różne układy regulacyjne. Najprostszym i najtańszym rozwiązaniem jest sterowanie pracą kotła za pomocą termostatu kotłowego zależnie od temperatury wody powrotnej w obiegu grzewczym.

Droższe, ale bardziej wygodne i dające większe możliwości jest zastosowanie regulatora temperatury w pomieszczeniu reprezentatywnym, wyposażonego dodatkowo w zegar sterujący. Najdroższa, najbardziej skomplikowana, ale umożliwiająca uzyskanie największych oszczędności jest automatyka pogodowa, która dokonuje pomiaru temperatury w pomieszczeniu reprezentatywnym oraz na zewnątrz budynku i na podstawie obu tych wartości dobiera odpowiednią temperaturę wody grzewczej.

W przypadku sterowania z użyciem zegara można zaprogramować godziny normalnej pracy pieca grzewczego i pracy ze zmniejszoną mocą. Ograniczenie mocy kotła podczas nieobecności domowników lub nocą (w tym czasie w pomieszczeniach jest utrzymywana temperatura o kilka stopni niższa niż zazwyczaj) w odczuwalny sposób zmniejsza zużycie gazu, a więc i wydatki na ogrzewanie. Odpowiednio dobrany typ zegara umożliwia zaprogramowanie obniżania temperatury w ciągu doby, tygodnia (inaczej w dni powszednie, inaczej w weekendy), a nawet całego roku (z uwzględnieniem świąt i dłuższych wyjazdów).

Do kotłów z zasobnikiem potrzebny jest dodatkowy regulator sterujący temperaturą wody w zasobniku. Układ może cały czas utrzymywać zadaną temperaturę ciepłej wody lub – jeśli będzie wyposażony w programator – realizować określony program dobowy lub tygodniowy. W obiegach grzejnych należy instalować pompy obiegowe z falownikami, umożliwiające dostosowanie natężenia przepływu do aktualnych potrzeb. Przy grzejnikach powinno się montować zawory grzejnikowe dwudrogowe.