Nowoczesne kotły do ogrzewania domu są praktycznie bezobsługowe. Jaki wybrać?

Nowoczesne kotły są bezpieczne i ekonomiczne. Gazowe są praktycznie bezobsługowe, z kolei te na drewno i biomasę, w tym pelety, są uznawane za ekologiczne i korzystające z OZE . Które z tych urządzeń wybrać do domu? Oto nasz przewodnik po kotłach do ogrzewania domu.

Spis treści

1. Nowoczesne kotły są ekologiczne i bezpieczne
2. Kocioł na pellet jest czysty i nieskomplikowany w obsłudze
3. Kotły zgazowujące drewno mają wysoką sprawność
4. Kotły gazowe, praktycznie bezobsługowe

Nowoczesne kotły są ekologiczne i bezpieczne

W nowoczesnych kotłach stosuje się wiele rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną i jednocześnie ograniczających zawartość zanieczyszczeń w spalinach, a także – co równie ważne – pozwalających zautomatyzować ich pracę, dzięki czemu ich obsługa jest mało absorbująca dla użytkowników. Zapewniają efektywne ogrzewanie domu, a także przygotowywanie ciepłej wody użytkowej (po zamontowaniu zbiornika buforowego). Dzięki rozbudowanej automatyce, która umożliwia precyzyjne sterowanie pracą urządzenia, mogą zasilać zarówno instalacje z grzejnikami, jak i systemy ogrzewania podłogowego.

Kocioł na pellet jest czysty i nieskomplikowany w obsłudze

Nowoczesne kotły na pelety są estetyczne, ładnie obudowane, czyste i nieskomplikowane w obsłudze. Wyposażone w duże zasobniki paliwa, które automatyczny podajnik przenosi do palnika w kotle, nie wymagają co- dziennej obsługi. Pomieszczenie gospodarcze z kominem i takim kotłem nie przypomina typowej kotłowni węglowej, w której nie dawało się uniknąć wszechobecnego, czarnego pyłu. Wprawdzie musi mieć odpowiednio dużą powierzchnię, by zmieścić kocioł i zapas worków z peletami, a także spełnić wymogi zawarte w przepisach dotyczące montażu urządzeń na paliwa stałe (odpowiednia kubatura i wentylacja), jak również zapewnić wygodny dostęp do urządzenia w celu jego obsługi i serwisowania, jego utrzymanie w czystości nie nastręcza jednak większych trudności. Wszystkie elementy kotła wraz z zasobnikiem paliwa mogą znajdować się w jednej obudowie lub podzielonej na dwie części. Taki kocioł wygląda jak wielka szafa. Niektóre kotły wyróżniają się bardzo kompaktową budową, wówczas zajmują mniej miejsca i łatwiej je ustawić w niewielkim pomieszczeniu. Zasobnik peletów nie zawsze jest zintegrowany, zdarza się, że jest osobno, ustawiony obok kotła – z prawej lub lewej strony. Do danych modeli kotłów oferowane są zasobniki o różnej pojemności i łatwiej dopasować ich wielkość do dostępnego miejsca oraz tego, jak często chcemy uzupełniać zapas paliwa. Im większy zasobnik, tym więcej miejsca na niego potrzeba, ale jednocześnie rzadziej trzeba go uzupełniać. Wiele modeli kotłów i możliwość ich różnej konfiguracji z zasobnikami pozwala łatwo dopasować odpowiedni model do istniejącej przestrzeni. Paliwo z zasobnika jest dostarczane do komory spalania w kotle najczęściej podajnikiem ślimakowym z zespołem napędowym (motoreduktorem), który pracuje automatycznie, zgodnie z zadanymi ustawieniami. To umożliwia nieprzerwaną pracę kotła w długich cyklach. Zależnie od wielkości zasobnika, a w zasadzie jego pojemności, załadunek może być konieczny co kilka dni, a nawet jedynie raz w tygodniu.

Czytaj też:

• Piec na pellet. Jaki wybrać? Rodzaje kotłów na pellet, wady i zalety

Kotły na pelety mają elektroniczne wyposażenie oraz precyzyjne systemy sterowania, takie jak algorytm PID w połączeniu z czujnikami temperatury, sondą lambda mierzącą poziom tlenu w komorze spalania czy automatyką pogodową, pozwalające na pracę z modulacją mocy w zakresie 30-100% i dostosowanie jej do zapotrzebowania na ciepło w danym momencie. Efektem jest ekonomiczne zużycie paliwa przy zapewnieniu komfortowych warunków w domu. Intensyfikacji spalania służy również wentylator, który podaje powietrze do komory spalania. Ilość podawanego powietrza można regulować wraz z korektą dawki paliwa. Proces spalania wspomaga też wyłożenie komory spalania płytami ceramicznymi. W kotłach stosuje się dodatkowo elementy zwiększające efektywność spalania i oczyszczania spalin. Aby przedłużyć krążenie spalin w komorze spalania, co umożliwia ich dopalenie, stosuje się zawirowywacze spalin (turbulatory). Dzięki temu oddają one więcej ciepła i są lepiej oczyszczone przed odprowadzeniem do komina. Ważnym elementem kotła jest wydajny wymiennik ciepła spaliny-woda, który przekazuje energię cieplną spalin wodzie krążącej w instalacji grzewczej domu. W dobrym kotle jego powierzchnia powinna być jak największa. Sterowanie procesem spalania peletów odbywa się przez sterownik elektroniczny, na którym programuje się parametry pracy urządzenia, dostosowując je do warunków zewnętrznych i potrzeb mieszkańców. Wyświetlacz sterownika zazwyczaj znajduje się na korpusie kotła, ale by sterować kotłem i kontrolować jego działanie, nie trzeba chodzić do kotłowni. Sterownik może współpracować z regulatorem pokojowym i/lub modułem internetowym z aplikacją na telefon. W każdym kotle jest kilka trybów pracy ustawionych fabrycznie, a także możliwość indywidualnego wprowadzania nastaw. Kocioł na pelety jest wyposażony w moduł hydrauliczny, który umożliwia połączenie go z instalacją w budynku. Może być mniej lub bardziej rozbudowany. Podstawowy zestaw to pompy c.o. i c.w.u., ochrona powrotu z czujnikiem temperatury, zawór mieszający oraz grupa bezpieczeństwa składająca się z naczynia przeponowego, zaworu bezpieczeństwa i manometru. Producenci przygotowują też kilka standardów sterowania pozwalających na obsługiwanie różnych wariantów instalacji. Kotły na pelety o podwyższonym standardzie muszą się charakteryzować wysoką efektywnością energetyczną i spełniać wymogi Ekoprojektu. Zgodnie z nim wylicza się sezonową efektywność energetyczną kotła – z uwzględnieniem pracy urządzenia z mocą niższą niż nominalna, jak również zużycie energii przez kocioł. Dla kotłów o mocy znamionowej do 20 kW nie może być ona niższa niż 75%. Automatyczne kotły na pelety o podwyższonym standardzie mają klasę energetyczną co najmniej A+ i obniżoną o połowę w stosunku do obowiązujących przepisów emisję cząstek stałych (pyłów zawieszonych). Tylko na nie można dostać dofinansowanie w programie „Czyste powietrze” (podobnie jak w przypadku kotłów zgazowujących drewno, o których piszemy dalej).

Kotły zgazowujące drewno mają wysoką sprawność

To urządzenia pozwalające w najwyższym stopniu wykorzystać energię cieplną powstającą podczas spalania drewna. Kotły zgazowujące drewno osiągają sprawność nawet powyżej 90%. Dzieje się tak, ponieważ spalanie odbywa się w nich w bardzo wysokiej temperaturze uzyskiwanej dzięki temu, że proces przebiega w dwóch fazach. Zaletą takiego spalania jest stosunkowo niewielka ilość zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery. Kotły zgazowuące dają więc dobry efekt ekonomiczny oraz ekologiczny – także dlatego, że drewno można uznać za paliwo odnawialne. Minusem kotłów zgazowujących jest to, że potrzeba na nie dużo miejsca. Wymagają kotłowni z kominem oraz przestrzeni do przechowywania drewna. Niezbędny jest również bufor, czyli zbiornik ciepłej wody, który na bieżąco będzie odbierał ciepło i przekazywał je do obiegu w miarę potrzeb, co pozwala na nieprzerwaną pracę kotła z najwyższą efektywnością. Nie można zapomnieć również o konieczności częstego dokładania drewna oraz regularnego czyszczenia kotła. W tego typu kotłach proces spalania przebiega w dwóch etapach. W pierwszym etapie na dole komory załadunkowej następuje rozpalenie drewna, ale nie pali się ono intensywnie – jest głównie podgrzewane za sprawą stosunkowo niewielkiej ilości docierającego do niego powietrza. W ten sposób dochodzi do zgazowania drewna, czyli wydzielania się z niego palnego gazu drzewnego. Za sprawą ciągu kominowego jest on zasysany przez dyszę do komory spalania, do której przez odpowiednio ulokowany otwór dociera też duża ilość powietrza (tak zwanego wtórnego). Dzięki temu dochodzi do spalania gazu w bardzo wysokiej temperaturze (nawet 1200°C). Komora spalania jest wykonana z kształtek ceramicznych (materiału odpornego na bardzo wysoką temperaturę) albo nimi wyłożona. To chroni stalowy korpus kotła.

Kotły gazowe, praktycznie bezobsługowe

Ogrzewanie domu z wykorzystaniem kotła gazowego jest bardzo wygodne i nie przyczynia się do powstawania smogu, dlatego wciąż jest popularne. Taki kocioł zimą ogrzewa pomieszczenia, a przez cały rok dostarcza gorącą wodę do kranów.

W kotle dwufunkcyjnym znajdują się dwa wymienniki ciepła, dzięki czemu może on podgrzewać wodę grzewczą zasilającą instalację centralnego ogrzewania domu oraz użytkową – do wykorzystania w kuchni lub łazience. Gdy wyposażymy taki kocioł w zasobnik ciepłej wody, jest on w stanie zaopatrywać w nią kilkuosobową rodzinę. Pojemność zasobnika ciepłej wody w kotle dwufunkcyjnym jest ograniczona ze względu na umieszczenie go razem z kotłem we wspólnej kompaktowej obudowie. W wersji przeznaczonej do zawieszenia na ścianie może mieścić mniej więcej 50 l wody. Kotły z zasobnikiem o większej objętości, nawet ponad 100 l, zajmują znacznie więcej miejsca – przypominają wysoką lodówkę.Ustawia się je na podłodze. Decydując się na urządzenie dwufunkcyjne, trzeba się zastanowić, czy będzie ono w stanie zapewnić ciepłą wodę zgodnie z potrzebami użytkowników. Przy dużym profilu obciążeń sprawdzi się kocioł o dużej mocy, który szybko podgrzeje wodę.

Polecamy także:

• Dofinansowanie do ogrzewania gazowego tylko do końca 2024 - jak dostać?

Kocioł jednofunkcyjny jest wyposażony w pojedynczy wymiennik ciepła, w którym jest podgrzewana woda zasilająca instalację centralnego ogrzewania pomieszczeń. Aby mógł on również podgrzewać wodę do mycia, musi współpracować z dodatkowym podgrzewaczem – zasobnikiem wyposażonym w wężownicę. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość wyboru pojemności zasobnika. Może on mieć 100 l, ale też nawet 500 l, co zapewni komfort mieszkańcom domu o dużym zapotrzebowaniu na ciepłą wodę użytkową, na przykład lubiącym często korzystać z kąpieli w dużej wannie. Zasobnik o pojemności do około 120 l może być powieszony na ścianie obok kotła, większe muszą już stać na podłodze i zajmują sporo miejsca, przez co na takie rozwiązanie potrzebne jest w domu pomieszczenie techniczne o znacznej powierzchni.

Z wysoką sprawnością. Kotły kondensacyjne są wyposażone w wentylator, który stabilizuje ciąg – doprowadza optymalną ilość powietrza potrzebnego do spalania gazu. Dzięki niemu do odprowadzania spalin z kotła nie jest potrzebny wysoki komin, ponieważ ten służy do generowania naturalnego ciągu. Co więcej, spaliny z kotła kondensacyjnego mogą być odprowadzane poza budynek przewodem poziomym, a nie tylko pionowym, jak ma to miejsce w przypadku tradycyjnych kotłów. W kotłach stosuje się palniki z modulacją mocy. To znaczy, że może się ona zmieniać w szerokim zakresie w zależności od zapotrzebowania na ciepło – o jej dostosowanie do aktualnych potrzeb dba układ automatyki sterujący pracą kotła. W rezultacie jest ona bardziej ekonomiczna. Dzięki możliwości zredukowania mocy grzewczej palnik rzadziej się włącza i wyłącza, co przekłada się na wydłużenie jego trwałości i mniejsze zużycie paliwa. Szeroki zakres modulacji mocy, w niektórych urządzeniach nawet 1:10, jest więc ważną zaletą.

• Przejdź do galerii: Wzorowa przebudowa starego domu na miejskiej działce w Beskidzie Śląskim

Zobacz galerię 9 zdjęć

Autor: Tomasz Zakrzewski

Po przebudowie dom zyskał nową jakość, spełnia wysokie standardy funkcjonalne. Jednocześnie wykorzystano potencjał miejsca, sytuując go na trzech poziomach

Murowane starcie

Kocioł - na węgiel czy biomasę. MUROWANE STARCIE

Anna Kazimierowicz

Agata Kosiarska