Kocioł centralnego ogrzewania: jakie paliwo?
Wybierając sposób ogrzewania domu, zwracamy przede wszystkim uwagę na wygodę, oszczędność, niezawodność i koszty związane z budową oraz późniejszą eksploatacją - głównie kotłów centralnego ogrzewania. W tym wszystkim bardzo ważną rolę odgrywa paliwo. Zobacz, co wiąże się z wyborem gazu, oleju lub paliwa stałego.
Które paliwa są wygodne w obsłudze?
Najwygodniejsze są systemy ogrzewania elektrycznego – właściwie nic nie trzeba przy nich robić. Pozostałe systemy ze względu na obecność w nich urządzeń mechanicznych wymagają przynajmniej okresowych przeglądów. Trzeba też pamiętać o czyszczeniu przewodów spalinowych i dymowych. W kotłach i piecach trzeba regulować palniki.
W kotłach olejowych regulację należy przeprowadzić po każdej dostawie paliwa. Jego skład może być za każdym razem trochę inny i jeśli się tego nie zrobi, źle ustawiony palnik szybko doprowadzi do zanieczyszczenia wymiennika ciepła, przez co kocioł będzie pracował z coraz niższą sprawnością i spalał coraz więcej oleju.
Większy kłopot niż systematyczne doglądanie palnika sprawia konieczność dostarczania paliwa do kotła. Gaz płynny i olej opałowy są dostarczane przez dystrybutorów bezpośrednio do odbiorcy – wystarczy złożyć zamówienie. Kotły pobierają paliwo ze zbiorników automatycznie, bezobsługowo.
Bardziej kłopotliwe są paliwa stałe. Trzeba je przetransportować do pomieszczenia, w którym mają być składowane, a następnie systematycznie dokładać do paleniska. Do palenisk kominków i najprostszych kotłów – co kilka godzin.
Na ogrzewanie domu kominkiem mogą sobie pozwolić osoby prowadzące w miarę regularny tryb życia i spędzające sporo czasu w domu. Choroba lub dłuższa nieobecność w domu spowoduje wygaśnięcie płomienia w kominku; kilkudniowa może doprowadzić do poważnego wychłodzenia domu. Podobnie jest w przypadku kotłów na paliwa stałe.
Producenci nowoczesnych kotłów na paliwa stałe, chcąc sprostać konkurencji, stale udoskonalają automatyczne dozowniki i podajniki paliwa do małych kotłów, dzięki którym częstotliwość załadunku paliwa jest znacznie mniejsza, na przykład raz na kilka dni. Z kotłów na paliwa stałe i kominków trzeba regularnie usuwać popiół.
Czy jest możliwe automatyczne dostosowanie ogrzewania do potrzeb?
Zapotrzebowanie domu na ciepło zależy przede wszystkim od warunków panujących na zewnątrz i od indywidualnych potrzeb domowników. Temperatura w domu nie musi – a ze względów oszczędnościowych nawet nie powinna – być stale taka sama. Nocą i podczas nieobecności domowników warto ją obniżyć. W ten sposób zmniejszy się zużycie paliwa i w konsekwencji wydatki na ogrzewanie.
Sterowanie pracą instalacji ma sens wtedy, kiedy może się odbywać bez udziału, a w pewnym sensie również wiedzy, użytkowników, czyli automatycznie.Najlepiej poddają się regulacji instalacje grzewcze zasilane energią elektryczną, zwłaszcza wyposażone w grzejniki. Nieco wolniej reagują instalacje elektrycznego ogrzewania podłogowego. Warstwa betonu, w której są zatopione kable lub maty, ma bowiem większą bezwładność.
- Instalacje wodne zachowują się nieco gorzej niż elektryczne. Tym łatwiej dają się regulować, im mniejszą mają pojemność wodną – woda w rurach musi mieć czas, żeby ostygnąć lub się nagrzać, od momentu kiedy otrzyma sygnał z urządzeń automatycznej regulacji. W instalacjach wodnych, podobnie jak w elektrycznych, łatwiej sterować grzejnikami niż ogrzewaniem podłogowym.
- Ogrzewanie powietrzne ma małą bezwładność, więc szybko dostosowuje się do zapotrzebowania na ciepło. Dzięki temu pozwala zaoszczędzić do 30% energii w stosunku do systemów wodnych.
- Instalacje zasilane przez kotły gazowe dają się regulować równie łatwo jak wyposażone w kotły na olej. Gorzej z kotłami na paliwa stałe. Tylko najnowocześniejsze mogą współpracować z elementami automatycznej regulacji – regulatorami pokojowymi i pogodowymi.
Które systemy są najbardziej niezawodne?
Najprostsze – im mniej elementów, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że któryś z nich zawiedzie.
Najmniej kłopotów sprawiają użytkownikom systemy najpopularniejsze, sprawdzone, od wielu lat znane projektantom i instalatorom. Każda nowość niesie ze sobą ryzyko. Trzeba być ostrożnym, zwłaszcza gdy sprzedawcy namawiają nas na rozwiązanie supernowoczesne i energooszczędne w cenie zbliżonej do ceny tradycyjnych instalacji. Zwykle okazuje się wtedy, że system jest uproszczony, złożony z elementów niskiej jakości, a porównuje się go z tradycyjną instalacją najwyższej klasy.
Niezawodność to nie tylko prawidłowe działanie, ale także możliwość spełniania funkcji w każdych warunkach. Nawet najdoskonalsze systemy pozyskujące energię z gruntu lub zasilane energią słoneczną nie ogrzeją domu, jeśli warunki atmosferyczne będą niekorzystne, a na to nie mamy wpływu. Kotły na paliwa stałe lub kominki nie będą działały, jeśli użytkownik na czas nie dostarczy do nich paliwa. Urządzenia na gaz i olej są pod tym względem bezpieczniejsze, bo paliwo jest do nich dostarczane automatycznie. W przypadku gazu płynnego i oleju jest jednak warunek – trzeba wcześniej zadbać o ich odpowiednio duży zapas.
Pod względem niezawodności bardzo dobrze wypada energia elektryczna – zasilane nią urządzenia grzewcze mają prostą budowę i rzadko się psują.
Ewentualne przerwy w dostawie prądu unieruchamiają każdą nowoczesną instalację, niezależnie od rodzaju paliwa, jakim jest zasilana.
Którą instalację łatwiej, a którą trudniej jest wykonać?
Energia elektryczna - również pod tym względem instalacje zasilane energią elektryczną są najlepsze. Wystarczy rozprowadzić kable i zamontować urządzenia zabezpieczające. Są to proste i najmniej kosztowne prace. Instalacja grzewcza musi być niezależna od innych instalacji elektrycznych w domu. Grzejniki lub nagrzewnice elektryczne będące na ogół kompletnymi, wyposażonymi w sterowniki, gotowymi do pracy urządzeniami podłącza się do kabli i instalacja gotowa.
- Instalacje wodne - niezależnie od rodzaju paliwa, jakim podgrzewana jest woda, wymagają rozprowadzenia rur, podłączenia pomp (co najmniej jednej, a w rozbudowanych układach nawet kilku), zamontowania zaworów regulacyjnych, odpowietrzających, odcinających i bezpieczeństwa oraz naczyń wzbiorczych. Do kotłów gazowych trzeba wybudować przyłącze gazowe, do olejowych i zasilanych gazem płynnym – instalacje zbiornikowe.
- Ogrzewanie powietrzne - sieć kanałów dostarczających do pomieszczeń ciepłe powietrze, podobnie jak instalacje wodne, musi być wcześniej zaprojektowana. Montaż kanałów (ukrycie ich w ścianach i stropach) wiąże się z dodatkowymi, często kłopotliwymi pracami budowlanymi.
- Pompa ciepła - zainstalowanie jej wymaga pracochłonnych i kosztownych prac ziemnych (wykopów o dużej powierzchni lub wiercenia studni).
