Woda pod lupą

Przynajmniej raz w roku powinniśmy zbadać jakość wody z domowej instalacji. Co powinno nas zaniepokoić w wynikach analizy?

Zobacz galerię 5 zdjęć

Autor: archiwum muratordom

Woda ze studni często zawiera nadmiar żelaza i manganu. Uzdatnia się ją w automatycznych odżelaziaczach

Badanie wody jest konieczne, gdy zaczynamy korzystać ze studni – na jego podstawie możemy określić, czy woda nadaje się do picia, a gdy jest to potrzebne – dobrać urządzenia do jej uzdatniania. W wodzie mogą się znaleźć zanieczyszczenia naturalne oraz pochodzące z działalności człowieka. Analizę jakości wody czerpanej ze studni warto przeprowadzać przynajmniej raz w roku, gdyż w trakcie użytkowania może się ona pogorszyć. Są na to narażone zwłaszcza płytkie ujęcia, do których mogą się przedostawać zanieczyszczenia z nieszczelnych szamb i nawożonych pól. Mogą one sprawić, że woda będzie niezdatna do stosowania w gospodarstwie domowym, a przede wszystkim do picia. Woda wodociągowa, zanim trafi do sieci rozprowadzającej ją do poszczególnych odbiorców, jest badana w stacjach uzdatniania. Dodatkowo jej jakość monitorują lokalne stacje sanitarno-epidemiologiczne.

Woda z wodociągu musi spełniać wszystkie warunki przydatności do spożycia, ale często bywa niesmaczna. Podczas przepływu rurami z zakładu wodociągowego do kranów w domowych instalacjach może zostać wtórnie zanieczyszczona, na przykład resztkami rdzy lub piaskiem. Warto ją poddać badaniu, aby się dowiedzieć, jakie ma właściwości. Badanie wody na pewno powinniśmy zlecić, kiedy zauważymy, że zmieniły się jej barwa, mętność albo smak.

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Autor: archiwum muratordom

Woda ze studni często zawiera nadmiar żelaza i manganu. Uzdatnia się ją w automatycznych odżelaziaczach

Parametry pod lupą

Barwa. Woda chemicznie czysta nie ma barwy. Nadają ją rozpuszczone w wodzie związki chemiczne dostające się do niej wraz ze ściekami, substancjami
organicznymi pochodzącymi z gleby, związkami żelaza, koloidami albo zakwitami.
Mętność. Wywołują ją zawiesiny organiczne, na przykład związki humusowe i nieorganiczne, takie jak trudno rozpuszczalne wodorotlenki metali (wodorotlenek żelaza, manganu, iły, gliny).
Zapach wody bada się organoleptycznie. Klasyfikuje się go następująco:

• R – roślinny pochodzenia naturalnego. Wywołują go związki organiczne, które nie są w stanie rozkładu gnilnego. W tej grupie są: zapach ziemi, mchu, siana, torfu, kory drzewnej, kwiatów);
• G – gnilny pochodzenia naturalnego. Jest powodowany przez związki organiczne w stanie rozkładu gnilnego. Zalicza się tu: zapachy stęchły i zbutwiały, zapach pleśni lub zgniłych jaj;
• S – specyficzny pochodzenia nienaturalnego. Wywołują go związki niespotykane w wodzie, takie jak fenol, nafta czy chlor.

Odczyn wody wyraża stopień jej kwasowości lub zasadowości. Odczyn neutralny (taki ma większość wód naturalnych)zawiera się w granicach 6,8-8,5 pH. Wody o niskim odczynie pH działają korozyjnie na materiał, z którym się stykają, natomiast te o wysokim odczynie wykazują skłonność do pienienia się.
Związki azotu. Mogą występować w postaci jonów amonowych, azotynów lub azotanów. Jony amonowe mogą się pojawiać w ujęciach wód podziemnych. Azotany i azotyny dostają się do wód naturalnych wraz ze ściekami, na przykład z nieszczelnych szamb, oraz z wodą deszczową spływającą z intensywnie nawożonych pól. Wysokie stężenie związków azotu w wodzie jest niebezpieczne dla zdrowia, szczególnie niemowląt i dla małych dzieci.
Żelazo występuje głównie w wodach podziemnych. Jest wymywane ze skał, z gleby lub przedostaje się do wody wraz ze ściekami przemysłowymi (metalurgicznymi). Duża zawartość żelaza w wodzie powoduje powstawanie rdzawych osadów na urządzeniach sanitarnych oraz na wypranej bieliźnie. Woda ma żółtobrunatne zabarwienie i gorzkosłodki smak.
Mangan występuje wraz z żelazem w wodach podziemnych i podobnie jak ono jest wymywany ze skał, gleby (z nawozów sztucznych) lub dopływa ze ściekami z przemysłu wydobywczego, hutniczego albo ceramicznego.
Związki chloru pochodzą głównie z dezynfekowania wody, a także z przedostających się do wód gruntowych ścieków przemysłowych. Ich nadmiar pogarsza smak i zapach wody, może też niekorzystnie wpływać na zdrowie ludzi.

Zobacz galerię 2 zdjęcia

Autor: Piotr Mastalerz

Gdy korzystamy z wody wodociągowej do picia, zwykle chcemy poprawić jej jakość. Montujemy w szafce pod zlewozmywakiem zestaw filtrów z wymiennymi wkładami

Przewodność jest wywołana obecnością w wodzie jonów powstałych w wyniku rozpadu rozpuszczonych soli, amoniaku oraz dwutlenku węgla.
Utlenialność to umowny wskaźnik jakości wody służący do określenia znajdujących się w niej substancji organicznych. Wartość tego parametru świadczy o zawartości zanieczyszczeń organicznych naturalnych i pochodzących ze ścieków bytowo-gospodarczych oraz przemysłowych.
Twardość ogólna to cecha chemiczna wywołana obecnością rozpuszczonych w wodzie soli wapnia i magnezu. Pochodzą one od minerałów znajdujących się w glebie, na przykład dolomitów czy magnezytów. Woda twarda nadaje się do użytku, ale przysparza licznych problemów eksploatacyjnych. Jeśli zawiera dużą ilość siarczanu wapnia, sprzyja tworzeniu się kamienia kotłowego wszędzie tam, gdzie jest podgrzewana lub gotowana, czyli w urządzeniach grzewczych i AGD (pralce, zmywarce).
Bakterie grupy coli. Stopień zanieczyszczenia wody bakteriami określa się jako liczbę bakterii w 100 ml. Bakterie grupy coli nie są szkodliwe dla zdrowia, ale ich obecność sugeruje występowanie w wodzie również bakterii chorobotwórczych (Escherichia coli).
Escherichia coli. Obecność w wodzie tej bakterii świadczy o świeżym zanieczyszczeniu wody kałem, ściekami, glebą lub gnijącym materiałem roślinnym.
Enterokoki, czyli paciorkowce kałowe, wykryte w próbce potwierdzają zanieczyszczenie wody świeżym kałem ludzkim, zwierzęcym lub pochodzącym z ferm hodowlanych.
Clostridium perfringens świadczy o starym, odległym w czasie zanieczyszczeniu ściekami fekalnymi.
Ogólna liczba mikroorganizmów w próbce o objętości 1 ml. W tym badaniu bakterie hoduje się na agarze w różnej temperaturze. Temperatura 22°C sprzyja rozwojowi bakterii psychrofilnych, które giną poniżej 0°C i powyżej 30°C, a temperatura 36°C jest optymalna do rozwoju bakterii mezofilnych, które giną poniżej 10°C i powyżej 45°C. W tej grupie znajdują się bakterie chorobotwórcze, dla których optymalna jest temperatura ciała ludzkiego.

Proponowane metody uzdatniania niektórych parametrów

Agata Kosiarska, Redaktor prowadząca wydania drukowane i cyfrowe