Jak sterować kotłem do centralnego ogrzewania?
Praca kotła do centralnego ogrzewania powinna być jak najmniej absorbująca. Nie tylko z powodu wygody, ale także z racji oszczędności. W czasach poszukiwania sposobów na zmniejszenie kosztów centralnego ogrzewania, zastosowanie automatycznej regulacji pracy kotła oraz instalacji centralnego ogrzewania jest słuszne.
Autor: Danfoss
ECL Comfort 210 - regulator elektroniczny z regulacją pogodową (Danfoss)
W obecnych czasach, pytanie o sens stosowania automatyki centralnego ogrzewania jest pytaniem retorycznym. Dlaczego? Ponieważ, każda automatyka – choćby ta najprostsza – przynosi realne oszczędności w ogrzewaniu.
Istnieje kilka sposobów automatycznej regulacji c.o., mniej i bardziej wyrafinowanych, odpowiednio – mniej lub bardziej kosztownych.
Regulator kotłowy
Najprostsze urządzenia tego typu montowane bezpośrednio na kotle (kupowane wraz z nim i wliczone w jego cenę) sterują temperaturą opuszczającego go czynnika grzewczego. Zasada ich działania jest prosta – obniżenie się temperatury wody grzewczej poniżej zadanej wartości powoduje załączenie kotła, który następnie pracuje tak długo, aż temperatura wody w grzejnikach osiągnie oczekiwaną wartość. Układ ten nie uwzględnia w ogóle temperatury powietrza w ogrzewanym pomieszczeniu ani na zewnętrz budynku. Ten system regulacji jest daleki od precyzyjnego, a osiągnięcie komfortu cieplnego z jego pomocą może być trudne.
Termostat pokojowy i termostat grzejnikowy
Lepszym, chociaż także niedoskonałym rozwiązaniem jest zastosowanie regulacji z wykorzystaniem termostatów grzejnikowych i termostatu pokojowego. W takim układzie mamy do czynienia z płynną regulacją, do której sygnałem jest temperatura powietrza w jednym z ogrzewanych pomieszczeń – tak zwanym reprezentatywnym. Można powiedzieć – choć to nie do końca precyzyjne sformułowanie – że w tym przypadku szybciej uda się zapewnić komfort cieplny w ogrzewanych wnętrzach.Termostaty i związana z nimi automatyka będą próbować zapewnić komfort cieplny w pomieszczeniu. Jeśli temperatura będzie w nim odbiegać od tak zwanej temperatury komfortu, będą starały się jak najszybciej ją osiągnąć. Czas będzie jednak uzależniony od akumulacyjności (pojemności) cieplnej przegród i bezwładności systemu grzewczego. Łatwiej jest utrzymać komfortcieplny w pomieszczeniach wydzielonych przegrodami o dużej pojemności, ale jednocześnie trudniej zmienić w nich temperaturę (podwyższyć lub obniżyć ją nawet o 1°C).Reakcja grzejników, na przykład stalowych płytowych mających małą pojemność wodną, jest prawie natychmiastowa. Trudniej sterować systemami grzewczymi o dużej bezwładności, czyli dużej pojemności wodnej (na przykład ogrzewaniem podłogowym) – ich reakcja może trwać kilkadziesiąt minut, a nawet dłużej.
Automatyka pogodowa
Najdoskonalsza jest regulacja pogodowa. Powstała w myśl zasady, że im więcej będzie stopni w regulacji i im wcześniej będzie można zareagować na zmiany temperatury na zewnątrz, tym stabilniejsza będzie temperatura w ogrzewanym wnętrzu.
Regulacja pogodowa nie czeka na obniżenie się temperatury w pomieszczeniu poniżej zadanego poziomu, ale działa z wyprzedzeniem, stale kontrolując temperaturę powietrza na zewnątrz. Zmiana tej ostatniej daje sygnał do zmiany temperatury wody grzewczej zgodnie z tak zwaną krzywą grzania (czyli zależnością między temperaturą na zewnątrz a temperaturą wody grzewczej) i do pracy palnika z pełną lub częściową mocą. Regulator pogodowy działa szybciej niż pokojowy, dla którego impulsem do działania jest dopiero zmiana temperatury w ogrzewanym pomieszczeniu.Automatyka powinna obejmować nie tylko sterowanie systemem centralnego ogrzewania, ale również podgrzewaniem ciepłej wody. Z jednej strony chodzi o zapewnienie ciepłej wody użytkowej o odpowiedniej temperaturze na wylocie z baterii, z drugiej o możliwość dostarczenia jej wtedy, gdy jest rzeczywiście potrzebna.Regulatory i automatyka zostały rozbudowane o programy i cykle dobowe lub tygodniowe, z możliwością planowania godzin, w których wykorzystanie ciepłej wody użytkowej jest największe. Nieporozumieniem byłoby utrzymywanie zasobnika ciepłej wody w pełni naładowanego przez całą dobę, podczas gdy tak naprawdę rozbiory ciepłej wody występują zazwyczaj przez mniej więcej dziesięć godzin w ciągu doby. Uwaga ta dotyczy też automatyki sterującej centralnym ogrzewaniem.
Nowoczesne regulatory mają możliwość zaprogramowania cykli grzewczych oraz temperatury zależnie od pory dnia i dnia tygodnia.Sensowna jest możliwość obniżania temperatury w ogrzewanym pomieszczeniu, jeśli przez dłuższy czas nikogo w nim nie będzie. Przy stosowaniu tej funkcji trzeba się jednak kierować rozsądkiem – zbyt duże obniżenie temperatury w pomieszczeniu w krótkim czasie może sprawić, że powrót do temperatury komfortu zniweluje wszystkie przewidywane oszczędności w zużyciu paliwa.
Regulator a zmiana czasu
Wiele regulatorów znajdujących się na rynku wyposażonych jest także w ustawiony fabrycznie zegar z kalendarzem. Zarówno data jak i godzina są w nim ustawione zgodnie z odpowiednią strefą czasową, eliminując w ten sposób potrzebę ustawiania czasu podczas instalacji lub zmiany czasu na letni lub na zimowy. Zmiany dokonują się więc automatycznie w ostatnią niedzielę października i marca. Istnieje oczywiście możliwość ręcznego przestawienia opcji czas zimowy/letni lub całkowite jej wyłączenie.
Dlaczego warto zamontować system regulacji pogodowej?
Zastosowanie automatyki zwalnia nas z potrzeby pilnowania włączania systemu przy niskiej temperaturze i wyłączania, gdy robi się ciepło.W regulatorach są wprowadzone skrajne wartości temperatury, przy których system grzewczy włącza się bądź wyłącza automatycznie.W układach regulacji ciepłej wody jest przewidziana między innymi funkcja okreso wej dezynfekcji instalacji przez chwilowe podwyższenie temperatury płynącej w niej wody. Odbywa się to samoczynnie w godzinach, odstępach czasowych i dniach tygodnia wybranych przez użytkownika.
Zastosowanie regulacji pogodowej w nowo projektowanej instalacji lub doposażenie w taki regulator istniejącej sprawi, że praca pieca do centralnego ogrzewania będzie spokojniejsza, bardziej ekonomiczna i na pewno zaowocuje obniżeniem kosztów eksploatacyjnych systemu grzewczego – tym większym, im większa będzie zasilana przez niego instalacja.
